"عملیات بازار آزاد" تنها راه دولت است

 

سعید اسلامی بیدگلی اقتصاددان در گفتگو با فرارو تحلیل خود را از آینده بازار ارائه می‌دهد.

این اقتصاد دان می‌گوید: بخش بزرگی از اقتصاد ایران اکنون تحت تاثیر دو پدیده واقعی است. این دو پدیده روابط بین الملل و ریسک‌های سیاسی و دیگری پدیده‌های روانی ناشی از وضعیت سیاسی بین المللی ایران در ذهن سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی است. برآیند این دو پدیده عملا بر روی متغیر‌ها به ویژه در کوتاه مدت اثر می‌گذارد. به این ترتیب پیش گویی بازار‌های مالی مختلف بیشتر از آنکه یک اتفاق اقتصادی باشد بیشتر یک ارزیابی سیاسی و اجتماعی از ظرفیت سیاست داخلی و نظام بین الملل است.

این اقتصاددان می‌گوید: کسانی که با اقتصاد دست به گریبان هستند، اگر حوزه سیاست یا بین الملل را هم تعقیب می‌کنند بیشتر قصد بررسی اثرگذاری آن را در مسائل اقتصادی دارند نه آنکه بخواهند قصد اثرگذاری در حوزه سیاست و بین الملل را داشته باشند. همچنین این نکته را نیز باید در نظر گرفت که ممکن است پیش بینی‌ها درست از آب در نیاید، چرا که ممکن است با یک خبر همه آنچه درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم جابه جا شود.

او ادامه می‌دهد: اثرات روانی بازارها، گشایش‌ها یا عدم گشایش‌ها در روابط بین الملل به خصوص در کوتاه مدت تاثیر بیشتری بر روی دهک‌های اقتصادی دارد. به همین دلیل ما در کوتاه مدت مجبوریم به این مسائل توجه کنیم. به عنوان نمونه توجه کنیم که سفر آقای رئیس جمهور به اروپا چه خبر‌های مثبتی را درباره همکاری کشور‌های اروپایی در ادامه برجام در پی خواهد داشت. مسائل روانی اثر بسیار زیادی بر بازار ارز می‌گذارد. برداشت ما از بازار ارز نیز بر روی بازار‌های سکه اثرگذار است.

این اقتصاددان با اشاره به شایعاتی که اخیرا درباره افزایش نرخ احتمالی در بازار پول شنیده می‌شد می‌گوید: این شایعات خوشبختانه در گام نخست تکذیب شدند. با این حال نگرانی خروج حجم بزرگ نقدینگی از بازار پول به این منجر خواهد شد که ما به شدت درباره بقیه بازار‌ها هم نگران باشیم.

اسلامی بیدگلی ادامه می‌دهد: اگر به خاطر مسائلی مثل نرخ بهره حجم پول زیادی از شبکه پولی خارج شود بازار سرمایه ظرفیت این حجم پول را ندارد. به این ترتیب این حجم باید در سایر بازار‌ها مثل ارز، سکه و کالا‌های وابسته به ارز مثل خودرو یا حتی سرریز آن در بازار مسکن برود که اثراتی تورمی خواهد داشت. این نگرانی برای سیاستگذاران احتمالا به این منجر می‌شود که آن‌ها بخواهند نرخ بهره را در سطح بالا نگه دارند یا حتی آن را افزایش دهند که مفهوم آن افزایش حجم نقدینگی برای دوره‌های بعدی اقتصاد، به تعویق انداختن تورم و بزرگتر کردن تورم برای سال‌های آتی خواهد بود. به نظر می‌رسد که دولت راه منطقی و اقتصادی درستی به جز راه اندازی عملیات بازار باز در پیش ندارد.

این اقتصاددان معتقد است دولت از طریق عملیات بازار باز می‌تواند حجم پول در دسترس سرگردان را در بازار‌ها کنترل و سیاستگذاری کند. همچنین چاره‌ای جز کاهش نرخ بهره طی سال‌های آینده در اقتصاد ایران وجود ندارد و گرنه ما همچنان با بحران‌های جدی رو به رو خواهیم بود.

اسلامی بیدگلی در ادامه میگوید: در اینجا نکته‌ای کلیدی وجود دارد که دولت در بلند مدت باید اعتماد عمومی را به سیاست‌های خود در حوزه اقتصاد بازگرداند. دولت باید این اعتماد را در مردم ایجاد کند که فساد و عدم شفافیت اقتصاد را کنترل می‌کند. این مسیری است که حداقل در دهه گذشته آن را برعکس طی کرده ایم. می‌توانم با شجاعت بگویم اعتماد مردم به مجموعه حاکمیت و عمکلرد‌های اقتصادی در هر لحظه نسبت به لحظه قبل کمتر شده است. به این ترتیب ما این روز‌ها با شایعاتی از این دست رو به رو هستیم که مجموعه پول آقازاده‌ها در جهان بیشتر از ذخیره ارزی کشور است. مجموعه این شایعات خود بی اعتمادی مردم را بیشتر می‌کند و همکاری آن‌ها با نظام اقتصادی را به شدت کمتر و کمتر خواهد کرد. همچنین اعتماد مردم نسبت به سیاستگذاران و مدیران ارشد کشور کاهش پیدا کرده است. مثلا رئیس جمهور از پایین آمدن قیمت دلار صحبت می‌کند، اما دلار همان هفته با افزایش قیمت رو به رو می‌شود. این بی اعتمادی در مسائل دیگری مثل فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی هم مشهود است. به همین خاطر مردم سعی می‌کنند پول خود را جایی ببرند که در مقابل افزایش تورم یا نرخ ارز مصونیت داشته باشد.