افول لاریجانی، پیروزی اصلاح‌طلبان

فرارو- انتخابات هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در سال سوم امروز چهارشنبه برگزار شد و در ترکیب رییس و نواب رییس هیچ تغییری ایجاد نشد.  علی لاریجانی، مسعود پزشکیان و علی مطهری ابقا شدند. اما این انتخابات و تغییراتی که در هیات رئیسه ایجاد شد دارای نکات جالب توجهی است.

به گزارش فرارو، این نکات به این شرح اند:

 

 

در جریان سومین دوره انتخابات هیات رئیسه مجلس ابتدا محمدرضا عارف، کاندیدای فراکسیون امید ۱۱۴ رای، علی لاریجانی، کاندیدای فراکسیون «مستقل ولایی» ۱۰۱ رای و حمیدرضا حاجی بابایی، نامزد فراکسیون نمایندگان ولایی ۵۴ رای کسب کردند.

به این ترتیب و براساس آیین نامه داخلی مجلس، این انتخابات به دور دوم کشیده شد تا علی لاریجانی، برخلاف سال‌های گذشته، به راحتی در مقام ریاست ابقا نشود. در در دوم رای گیری و در حالی که حمیدرضا حاجی بابایی به نفع لاریجانی از رقابت کنار کشیده بود، رئیس مجلس با ۱۴۷ رای در سمت خود ابقا شد. محمدرضا عارف در این مرحله ۱۲۳ رای کسب کرد.

این کمترین رای لاریجانی برای ریاست مجلس در این دوره و در ده سال اخیر مجلس بود. لاریجانی سال اول مجلس دهم توانست ۲۳۷ رای و در سال دوم با ۲۰۴ رییس مجلس شود. به این ترتیب او با ریزش شدید رای در مجلس روبه رو شده است. پیشتر نیز تصور می‌شد که لاریجانی این بار به راحتی نتواند به کرسی ریاست برسد چرا که دو فراکسیون امید و نمایندگان ولایی معتقدند باید در ریاست مجلس تغییراتی ایجاد گردد.

به این ترتیب می‌توان گفت مهمترین نکته این انتخابات افول قدرت علی لاریجانی بود، باید پذیرفت که او به سختی رییس مجلس شده است.

دوم- وزن کشی فراکسیون ها؛ اصلاح طلبان پیروز شدند

در انتخابات امروز اصلاح طلبان به نوعی پیروز شدند. محمد رضا عارف با فاصله اندکی رییس مجلس نشد و رقابت سنگینی با لاریجانی داشت. لاریجانی با انصراف حاجی بابایی نامزد فراکسیون اصولگرایی نمایندگان ولایی موفق شد به صورت ناپلونی رای بیاورد. او در واقع نتوانست تمام آرای حاجی بابایی را هم کسب کند. این یعنی اینکه برخی نمایندگان اصولگرا عارفِ اصلاح طلب را به لاریجانیِ اصولگرا ترجیح دادند.

برخی نمایندگان اصلاح طلب نیز معتقد بودند که حاجی بابایی نباید پشت تریبون اعلام می‌کرد به نفع لاریجانی کنار کشیده است و این یک تخلف بوده است کواکبیان در این باره گفت: «حاجی‌بابایی نباید تبلیغ می‌کرد. کار وی خلاف بود. حال که ما گذشتیم و حرفی نداریم. ما اعتقاد داریم اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات امروز هستند و رای‌شان از ۱۰۵ به ۱۲۳ رای افزوده شد.»

در انتخابات نواب رییس نیز باز هم این اصلاح طلبان بودند که توانستند دو گزینه خود یعنی مسعود پزشکیان و علی مطهری را به کرسی بنشانند.

در دیگر کرسی‌ها نیز این اصلاح طلبان بودند که به صورت نسبی موفق ظاهر شدند، البته فراکسیون ولایی نیز توانست برخی گزینه‌های مهم خود را وارد هیات رئیسه کند. اما فراکسیون مستقلین (حامیان لاریجانی) کم‌ترین توفیق را داشت.

در انتخابات هیات رئیسه سومین سال مجلس دهم، «سیدعلی ادیانی، سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی، احمد امیرآبادی، اکبررنجبرزاده، محمدحسین فرهنگی، سیدناصر موسوی لارگانی، رحیم زارع و محمدرضا صباغیان» از فراکسیون ولایی، «محمد جمالی نوبندگانی، غلامرضا کاتب، سیدمهدی فرشادان، محمدمهدی افتخاری و زهرا سعیدی» از فراکسیون مستقلین و «محمدعلی وکیلی، علی اصغر یوسف نژاد، عبدالکریم حسین زاده، حمیده زرآبادی، علیرضا رحیمی، زهرا ساعی، عبدالحمید خدری، سکینه الماسی و نبی هزار جریبی» از فراکسیون امید به عنوان نامزد دبیری هیات رئیسه مجلس ثبت نام کردند تا از بین آن‌ها ۶ نفر انتخاب شوند.

نهایتا از ۲۷۸ رای ماخوذه، وکیلی با ۱۳۴ رای (امید)، یوسف نژاد با ۱۲۹ رای (امید)، قاضی زاده با ۱۲۹ رای (ولایی)، رحیمی با ۱۰۴ رای (امید) و امیرآبادی با ۹۸ رای (ولایی) پیروز قطعی شدند. رنجبرزاده (ولایی) و فرهنگی نیز هر کدام ۹۵ رای کسب کرده بودند که به قید قرعه از میان آن‌ها رنجبرزاده پذیرفته شده و به هیات رئیسه راه یافت. به این ترتیب از فراکسیون مستقلین هیچ کس نتوانست آرای لازم را کسب کند و در اینجا فراکسیون امید و ولایی برنده رقابت شدند.

در بین ناضران، اما این فراکسیون مستقلین بود که توانسته دو تن از اعضای خود را به هیات رئیسه بفرستد. نمایندگان مجلس اسدالله عباسی با ۹۶ رای (ولایی)، بهروز نعمتی با ۹۶ رای (مستقلین) و محمد آشوری تازیانی با ۸۹ رای (مستقلین) را از مجموع ۲۴۱ رای ماخوذه به عنوان ناظران هیات رئیسه مجلس برای اجلاسیه سوم مجلس دهم انتخاب کردند.

با این ترکیب با توجه به اینکه دو نایب رییس مجلس از فراکسیون امید هستند سهم آن‌ها از هیات رئیسه ۵ کرسی، مستقلین ۳ کرسی و نمایندگان ولایی نیز ۴ کرسی است. می توان گفت برنده این دوره انتخابات هیات رئیسه مجلس فراکسیون امید است.  این انتخابات به نوعی به بازسازی اعتماد به نفس اصلاح طلبان بوده است. نفوذ آن‌ها در انتخابات سال گذشته هیات رئیسه مجلس کاهش یافته بود.

سوم- شکست لابی قدرتمند مستقلین؛

در انتخابات امروز مستقلین که تاکنون بیشترین نفوذ را در مجلس داشتند به چالش کشیده شدند. آن‌ها که از طیف اصولگرا به حساب می‌آیند، لابی هایشان با شکست مواجه شد. این انتخابات نشان داد که دیگر حنای کاظم جلالی و بهروز نعمتی رنگ زیادی ندارد. فراکسیون اصولگرای ولایی تعامل مناسبی با اصلاح طلبان پیدا کرد و با مستقلین همراهی مناسبی نداشت، از طرف دیگر اصلاح طلبان نیز کاملا هماهنگ رای دادند تا این بار مستقلین حتی در هیات رئیسه کرسی کمتری نسبت به فراکسیون ضعیف‌تر یعنی فراکسیون ولایی کسب کند.

چهارم- ابقای علی مطهری

یکی از نگرانی‌های این دوره از انتخابات احتمال حذف مطهری از هیات رئیسه بود. این نگرانی وجود داشت که نمایندگان ولایی بتوانند با همراهی یکی از دو فراکسیون دیگر و یا لابی با نمایندگان مستقل، علی مطهری را از نایب رئیسی کنار بزنند.

ظاهرا تلاش‌های فراوانی هم در این راستا صورت گرفت، اما به نتیجه نرسید. مطهری توانست ۱۴۳ رای کسب کند و با ۱۰ رای بیشتر نسبت به سال گذشته نایب راس دوم مجلس باقی بماند. مطهری سال گذشته تا مرز حذف از هیات رئیسه پیش رفته بود.

پنج- عدم تغییر در روند حرکتی هیات رئیسه
با توجه به تغییر اندک ترکیب هیات رئیسه مجلس، به نظر نمی‌رسد که تغییر محسوسی در روند حرکتی مدیریت مجلس ایجاد نشود. این ترکیب به سود اصلاح طلبان است، اما به لحاظ فکری تفاوت ویژه‌ای با ترکیب پیشین ندارد. رییس و نواب تغییری نکرده اند و در دیگر پست‌ها فقط اصلاح طلبان جای مستقلین را گرفته اند که آن هم تغییر بزرگی محسوب نمی‌شود.