عزاداری بدون معرفت ارزشی ندارد

دکترسیدیحیی یثربی، استاد برجسته فلسفه اسلامی و نویسنده تفسیر روز قرآن، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به این‌که عاشورا چه جنبه‌های فردی دارد، گفت: کل دستوارات اسلام ناظر به زندگی اجتماعی است. از نماز، روزه، حج و جهاد گرفته تا رویدادی مانند عاشورا، چنین وضعی دارند.

به گزارش ایکنا، یثربی ادامه داد: در اسلام حیات اجتماعی بسیار جدی گرفته شده است. امروزه علمای تربیت، فکر و فرهنگی معتقدند که جامعه نقشی بسیار اساسی در تربیت و حیات افراد جامعه دارد و جامعه و فرهنگ سالم، افراد را بهتر تربیت می‌کند.

یثربی افزود: در جامعه ما طلاق زیاد شده است و برخی از گزارش‌ها می‌گویند در هر 3 یا 4 دقیقه یک طلاق در جامعه رخ می‌دهد، باید دید دلیل این مساله چیست و چرا وقتی دو نفر با عشق و جاذبه حسی و طبیعی دست پیمان می‌دهند، باید کارشان به طلاق برسد؟

وی با بیان این‌که دلیل این مساله مشکلات اجتماعی است در جامعه و رواج فرهنگ‌های غلطی چون چشم و هم چشمی است، گفت: از طرفی در جامعه تبعیض وجود دارد و همه مردم نمی‌توانند امکانات لازم برای زندگی را داشته باشند و عده‌ای از همین‌رو به خاطر عدم امکان تامین امکانات اولیه‌ای چون مسکن کارشان به طلاق می‌کشد.

این استاد برجسته فلسفه اسلامی تصریح کرد: یکی از معجزات اسلام نگرش اجتماعی به تمامی مسائل است، منتهی ما به تقلید از ادیان دیگر و عرفان یا به خاطر نادانی خودمان، حتی به مسائل اجتماعی جنبه فردی داده‌ایم. برای مثال عنوان کرده‌ایم که حج جنبه فردی دارد در حالی‌که حج فرصتی برای گفت‌وگو در خصوص مشکلات جهان اسلام و یافتن راه‌حل برای آن است.

وی ادامه داد: نگرش اسلام نگرشی سیاسی است و فقه ما باید نگرش اجتماعی داشته باشد. گفته می‌شود ربا حرام است و منکرش کافر است، اما با وجود این نگرش، ببینند این حرام چگونه در کشور ما وجود دارد و بانک‌های کشورهای دولتی ما بیست برابر بانک‌های اروپایی ربا می‌دهند، درحالی‎‌که ربا باید با رشد اقتصادی حذف می‌شود.

یثربی افزود: همین ترکیه سالی 60 در صد سود می‌داد، اما الان سودی نمی‌دهد، چون اقتصادشان رشد کرده است و مشکل ما مشکل اقتصاد ماست و فقهای ما باید ریشه را دریابند، اسلام مساله گفتن نیست و باید نظام دین را شناخت.

وی تصریح کرد: عاشورا یک خط و جبهه است و امام حسین(ع) با یاران اندکش، زن و فرزندانشان در این جبهه حاضر شد و با حکومت نامناسب و غیر عادلانه و ستمگر مبارزه کرد. ایشان می‌خواستند این حکومت را براندازد اما آن‌ها دسیسه‌هایی کردند و حامایان امام را مرعوب ساختند تا اینکه سازمان لشگر امام(ع) به هم ریخت و ایشان شهید شدند.

این مفسر قرآن ادامه داد: وقتی ابوالفضل شهید شد، وظیفه سپاه امام حسین(ع) این نبود که گریه کنند و باید پرچم را می‌داشتند و راه می‌افتادند. کار به این جا رسید که خود امام(ع) شهید شد و حالا وظیفه ما این نیست که به امام گریه کنیم، البته گریه بی‌اختیار است، اما کار و وظیفه اختیاری ما گریه کردن نیست و وظیفه این است که نگذاریم تا پرچم ابوالفضل بر زمین بماند.

وی ادامه داد: این بدان معنای درست کردن علم و کتلی نیست که بیست نفر هم نتوانند آن را بردارند. ما باید برای مبارزه با ستم حرکت کنیم.

یثربی با بیان اینکه در همین جامعه تبعیض حتی در قبرستان هم وجود دارد، گفت: مدرسه هم تبعیضی است، یک شیعه بچه‌اش را در مدرسه‌ای بدون امکانات می‌گذارد در حالی که دیگری با خاطر داشتن ثروت بچه‌اش را در مدرسه‌ای می‌گذارد که از همه امکانات برخوردار است.

این مفسر قرآن افزود: من سال‌ها روضه‌خوان بوده‌ام و بی خبر از این شرایط نیستم، اما ما مداحان چگونه عمل کرده‌ایم؟ در این جامعه‌ای که یک بچه برای میوه حسرت می‌کشد، دیگری برای بچه‌اش هر وسیله‌ای را تهیه و از طلا کیک درست می‌کند. 

یثربی تصریح کرد: ناصرالدین‌شاه هم در عزاداری شرکت می‌کرد و بر سرش می‌زد، اما این مراسم مشکلات کشور را حل نمی‌کرد. ما برای رقیه(س) گریه کنیم، در حالی که صدها دختر شیعه در خیابان‌ها گل‌فروشی می‌کنند و دیگران تنها عکس می‌گیرند و در دنیای مجازی به اشتراک می‌گذارند و این زیبنده نیست. به جاست پول امام حسین(ع) را خرج کنید تا کودکی را بخندانیم.

این مفسر قرآن ادامه داد: من نه منکر روضه‌ام و نه دشمن آن و افتخار می‌کنم که روضه خوانده‌ام و دو جلد هم در روضه‌خوانی کتاب چاپ کرده‌ام، من خاک پای ابا‌عبدالله(ع) و عزاداران هستم، امام کدام عزادارای در این ده روز واقعا تصمیم گرفته است تا پرچم افتاده امام حسین(ع) را از آن دست‌های بریده را بگیرد.

یثربی در پاسخ به این پرسش که چگونه باید به عزاداری اثرگذار رسید، گفت: عزاداران باید به دنبال امام حسین(ع) باشند و به خدا و رسول ایمان بیاوند و به امامت علی(ع) و اولادش و اهداف انیبا را درست درک کنند، بعد بیایند و عزارداری بکنند نه این که عزاداری کنند تا آن ها را بفهمند، بدون معرفت عزاداری ارزشی ندارد. در واقع هیچ چیز بدون معرفت ارزش نداد. نماز و عبادت نیز ارزشش با معرفت است و فرد باید بفهمد که چه می‌کند. تمام این مراسم را من قبول دارم به شرط این که بفهمند چه می کنند. نه این که مراسمی انجام شود به این معنا که عزاداران فکر بکنند وظیفه شان ار انجام می‌دهند.

این مفسر قرآن ادامه داد: اگر در هر هیاتی هر سال ده نفر تصمیم می‌گرفت حسینی باشد الان جامعه ما حسینی شده بود. در حالی که چنین نیست. ما می‌بینیم در جامعه ما چه خبر است. حسینی بودن کار ساده‌ای نیست و وقتی نیستیم چرا بگوییم هستیم. برویم سعی کنیم حسینی باشیم. در جامعه حسینی گرسنه‌ای که گدایی کند، یتیم گل فروش، کودک کار نخواهد بود. شکم گرسنه و جوان بدهکار نخواهیم داشت. باید از خودمان شروع کنیم، سعی کنیم در هر منبری اول مداح و منبری‌اش حسینی باشند.