موضع فرانسه در مذاکرات نه مستقل است نه ثابت

فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل گفت: موضعی که لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه در بدو ورود به وین ذیل شروط این کشور برای توافق با ایران مطرح کرد را نباید یک موضع مستقل و ثابتی در نظر گرفت. موضع مستقلی نیست چرا که بازتاب دهنده نظرات جریانات خارج از مذاکرات است. ثابت هم نیست چون در نهایت با تصمیم قطعی آمریکایی ها این موضع تغییر و تعدیل می شود.

علی خرم استاد دانشگاه، در گفت‎وگو با فرارو ضمن بیان این مطلب درباره «سه شرط الزامی» لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران یعنی محدودیت طولانی ظرفیت‌های تولیدی و تحقیقاتی هسته‌ای ایران، بازرسی دقیق مراکز ایرانی و در صورت لزوم مراکز نظامی و برقراری خودکار تحریم‌ها در صورت عدم رعایت تعهدات ایران و همچنین دلایل تلاش فرانسه برای اتخاذ موضع سخت گیرانه در مذاکرات هسته ای، گفت: معمولا فرانسه در مذاکرات هسته ای با ایران با یک موضع مستقل حضور پیدا نمی کند به این معنا که مواضع فرانسه در مذاکرات تابعی از مناسبات این کشور با اعراب و اسرائیل است.

وی افزود: بر این اساس تاکنون فرانسوی ها تلاش کرده اند در طول مذاکرات هسته ای خود با ایران بازتاب دهنده نظرات اعراب و اسرائیل در مذاکرات باشند و به نوعی در رفع نگرانی های آنها نسبت به برنامه هسته ای گام هایی را بردارند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بخشی از این گرایش فرانسوی ها برای اتخاذ موضع سخت گیرانه در قبال ایران ریشه در منافع اقتصادی دارد گفت: در آستانه دور آتی مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 بود که عربستانی ها با فرانسوی ها قراردادهای تجاری تازه ای به ارزش 12 میلیارد دلار منعقد کردند.

خرم افزود: حفظ این رابطه اقتصادی و گسترش آن نیازمند الزاماتی است که مهمترین آن پاسخ به دغدغه سعودی ها درباره برنامه هسته ای ایران و وارد کردن نگرانی های آنها به متن مذاکرات هسته ای است.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: بر این اساس برپایه منافع سیاسی و اقتصادی فرانسوی ها تلاش می کنند با سعودی ها، اسرائیلی ها و یا حتی تندروهای جمهوری خواه آمریکایی همراه و همصدا شود و مانع از توافقی شود که تامین کننده خواسته این گروه ها نیست و یا مسیر مذاکرات را به سمتی هدایت کند که کمترین امتیاز نصیب ایران شود.

خرم با بیان اینکه نگاه استراتژیک و دراز مدت فرانسه به خاورمیانه پس از خروج آمریکا از این منطقه عامل دیگر موضع سخت گیرانه این کشور در مذاکرات است، گفت: بر اساس یک برنامه استراتژیکی آمریکا تصمیم به ترک خاورمیانه و به نوعی کاهش تمرکز خود بر این منطقه در سال های آینده را دارد.

وی تصریح کرد: این تصمیم در پی افزایش روز افزون قدرت چین در شرق آسیا و به منظور مهار این کشور گرفته شده است و بر همین اساس نگاه آمریکایی ها از خاورمیانه به سمت شرق آسیا چرخش پیدا کرده است.

این استاد دانشگاه افزود: از این رو فرانسوی ها تلاش دارند با نشان دادن اینکه می توانند یک بازیگر مهم و تاثیر گذار در تحولات بین المللی باشند، از هم اکنون با ایفای نقش مستقل از آمریکایی ها برای خود در خاورمیانه پس از خروج این کشور از این منطقه جا پایی کسب کنند.

وی ادامه داد: با این حال فرانسوی ها با وجود آنکه تلاش دارند در رقابت با آمریکا موضعی مستقلی از خود به نمایش بگذارند در نهایت ناچار خواهند بود که پیرو تصمیماتی باشند که آمریکایی ها اتخاذ می کنند.

خرم تصریح کرد: مشابه این رویکرد را هم در مذاکرات مقدماتی که منجر به توافق برنامه اقدام مشترک شد شاهد بودیم به طوری که در ژنو2 فرانسوی ها به طور کلی با هر توافقی با ایران مخالفت کردند اما دو هفته بعد در ژنو3 پس از اعمال نفوذ آمریکا موافقت خود با همان توافق را اعلام کردند.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت: از این رو موضعی که لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه در بدو ورود به وین ذیل شروط این کشور برای توافق با ایران مطرح کرد را نباید یک موضع مستقل و ثابتی در نظر گرفت. موضع مستقلی نیست چرا که بازتاب دهنده نظرات جریانات خارج از مذاکرات است. ثابت هم نیست چون در نهایت با تصمیم قطعی آمریکایی ها این موضع تغییر و تعدیل می شود.

وی افزود: بر این اساس سخنان وزیر خارجه فرانسه را باید عمدتا موضع اعلامی این کشور برای کسب بیشتر امتیاز از ایران دانست نه موضع اعمالی، چرا که از موضع اعمالی فرانسه پس از تصمیم گیری آمریکایی ها گرفته می شود.

خرم در ادامه درباره شروط فابیوس برای رسیدن به توافق هسته ای با ایران گفت: این شروطی که مطرح کرد می شود گفت هم عدول از تفاهم لوزان است و هم بدیهیات عالم واقع سیاست.

وی درباره شرط نخست فابیوس مبنی بر اعمال محدودیت طولانی تحقیق و توسعه برنامه هسته ای ایران، گفت: این سخنان وزیر خارجه فرانسه در حالی بیان می شود که در تفاهم لوزان گروه 1+5 به صراحت حق تحقیق و توسعه ایران را به رسیمت شناخته بودند.

این استاد دانشگاه افزود: درهمین راستا نیز دو طرف در لوزان توافق کردند که فردو به یک مرکز تحقیق و توسعه تبدیل شود و حتی گروه 1+5 پذیرفت حدود هزار سانتریفیوژ از نسل اول تا نسل هشتم در این مرکز نصب شود و حتی اعلام شد که کشورهای جهان از جمله خود فرانسه و آمریکا نیز به برنامه تحقیق و توسعه ایران کمک کنند.

خرم ادامه داد: بر این اساس فرانسوی ها با طرح این پیش شرط، در این زمینه از تفاهم لوزان عدول کرده اند. اما اگر چنین تفاهمی هم در کار نبود محدود و ممنوع کردن تحیق و توسعه برای کشوری که دارای برنامه هسته ای بومی شده است امکان پذیر نیست اصلا تحقیق و توسعه جز لاینفک ان پی تی است.

وی درباره شرط دوم مطرح شد از سوی وزیر خارجه فرانسه مبنی بر بازرسی دقیق از مراکز ایرانی و در صورت لزوم مراکز نظامی گفت: این شرط هم به نوعی بدیع و جدید محسوب نمی شود چرا که پروتکل الحاقی تصریح دارد که آژانس بین المللی انرژی اتمی برای کسب اطمینان از برنامه هسته ای کشورها ای امکان را پیدا کند که در چارچوب پروتکل الحاقی از مراکز اعلام شده و اعلام نشده که می تواند شامل یک مرکز نظامی هم شود به صورت سرزده بازدید کند.

این کارشناس مسائل بین المل افزود: همین پروتکل تاکید می کند برای مراکز حساس کشورهای میزبان به منظور حفظ اسرار باید تمهیداتی در نظر گرفته شود که این اسرار حفظ شود و به نگرانی های کشور میزبان توجه شود که این تمهیدات از طریق نمونه برداری محیطی، بازدید از تنها یک نقطه خاص و ... امکان پذیر است.

وی ادامه داد: اما چون در داخل ایران مقامات کشورمان اعلام می کنند که اجازه هر نوع دسترسی به مراکز نظامی داده نخواهد شد فرانسوی ها تلاش دارند با تکیه بر این موضوع با توجه به اینکه ایران تصمیم گرفته است که پروتکل را به اجرا بگذارد یک بازی تبلیغاتی به راه بیندازد و به نوعی در خاتمه این ادعا را مطرح کنند که ایران را وادار به عقب نشینی کردیم.

خرم تصریح کرد: این در حالی است تمام نگرانی های که در داخل کشور نسبت به بازرسی از مراکز نظامی مطرح شده است در خود پروتکل الحاقی مورد توجه قرار گرفته است و ایران با در نظر گرفتن متن صریح پروتکل اقدام به حفظ اسرار حساس خود کرده است.

وی افزود: درباره شرط سوم وزیر خارجه فرانسه یعنی برقراری خودکار تحریم‌ها در صورت عدم رعایت تعهدات ایران هم باید گفت که این هم از بدیهیات است و امر تازه ای محسوب نمی شود.

خرم ادامه داد: به هر حال جمهوری اسلامی ایران برای رفع نگرامی ها نسبت به ماهیت برنامه هسته ای خود تصمیم به حضور در مذاکرات گرفته است تا در نهایت از یک سو پرونده هسته ای کشورمان در نظام بین الملل به یک پرونده عادی تبدیل شود و از سو دیگر تحریم ها و اعمال فشارها متوقف شود.

خرم تصریح کرد: برای تحقق این هدف هم ایران پذیرفته است که برخی محدودیت ها بر برنامه هسته ای اش در دوره اعتمادسازی اعمال شود. از این رو وقتی چنین تصمیمی گرفته است بعید است که بخواهد در میانه راه به یکباره و بدون هیچ دلیلی تعهدات خود را زیر پا بگذارد.

وی در خاتمه گفت: ایران زمانی به تعهدات خود عمل نخواهد کرد که گروه 1+5 به تعهدات خود عمل نکند. در این صورت برنامه هسته ای ایران به گذشته باز خواهد گشت همانطور که قطعا رویکرد گروه 1+5 در قبال ایران به قبل از توافق باز می گردد و حتما تحریم ها اعمال می شود از این رو این بدیهی است و دو طرف می دانند که نقض تعهدات از سوی هر یک از طرفین چه تبعاتی دارد.