"عراق به یک ماندلا احتیاج دارد"

سفیر سابق آمریکا در عراق بر این باور است که نوری مالکی برای غلبه بر اختلافات عمیق فرقه ای و مذهبی در کشورش، فرد مناسبی نیست و عراق به یک نلسون ماندلا و یا واتسلاو هاول نیاز دارد.

«جیم جفری» سفیر سابق آمریکا در بغداد طی سال های 2010 تا 2012 در گفت وگو با دویچه وله در خصوص تحولات جدید عراق و ریشه مشکلات این کشور سخن گفت.

وی در پاسخ به این سوال که آیا عراق به عنوان کشور چند قومیتی در آستانه فروپاشی است، گفت: نه لزوما. من از طرفداران نوری مالکی (نخست وزیر عراق) نیستم و دو سال با او کار کرده ام. مالکی مدعی است که از تشکیل دولتی فراگیر، چند قومیتی و چند مذهبی حمایت می کند، اما نتیجه این می شود که ایاد علاوی (رهبر فهرست الوطنیه) خواستار تشکیل دولت وحدت ملی اضطراری می شود و این نشان می دهد که هیچکس نمی داند مالکی درباره چه چیزی صحبت می کند. البته مالکی هم حرف درستی زد که این اقدام در قانون اساسی نیامده است.

این مقام آمریکایی که سابقا در سال 2008 تا 2010 سفیر آمریکا در ترکیه بوده، گفت: مالکی چاره ای ندارد جز اینکه دولتی با حضور برخی از سنی ها و کردها تشکیل دهد. او نمی تواند دولتی تماما شیعه تشکیل دهد و از لحاظ اعتبار نیز مشروعیت ندارد. کل عراق هم اکنون با تهدید روبروست. سنی ها به مالکی اعتماد ندارند و کردها نیز به استقلال دوفاکتو نزدیک می شوند.

وی با اشاره به پیامدهای بحران عراق برای کل منطقه گفت: بهترین حالت این است که عراق متحد بماند و یک دولت فراگیر بر شبه نظامیان دولت اسلامی عراق و شام (داعش) غلبه کند. این گروه یک اقلیت کوچک است و نامحبوب خواهد شد. این بهترین سناریو است که جان کری (وزیر امور خارجه آمریکا) و باراک اوباما (رئیس جمهوری آمریکا) تلاش دارند تا انجام شود.

جیم جفری افزود: بدترین سناریو ممکن هم اینست که داعش به سمت مناطق شیعه نشین پیشروی کرده و بغداد را محاصره کند. در چنین شرایطی ایران مداخله خواهد کرد که همین امر موجب می شود کشورهای عربی یا از مردم عراق و یا از داعش و یا از قبایل سنی دفاع کنند. در نتیجه جنگ داخلی منطقه ای از مدیترانه تا ایران به راه می افتد.

وی با اشاره به اقداماتی که ترکیه، آمریکا، ایران، سوریه و عربستان می توانند برای ثبات این منطقه انجام دهند، گفت: تمام این کشورها منافعی در عراق دارند. قدرت های غربی نیز در حمایت از دوستانشان منافعی دارند. این اتفاقات وقوع جنگ 30 ساله را به یاد من می اندازد که آلمان هدف ده ها قدرت خارجی از سوئد تا اسپانیا قرار گرفت و نگاه کنید ببینید چه اتفاقی برای آلمان افتاد.

سفیر سابق آمریکا در ادامه مصاحبه با دویچه وله گفت: نوری مالکی فردی است که دشوار می شود با وی همکاری کرد. او هرچه می گوید انجام می دهد اما با توجه به اختلافات قومی و مذهبی در عراق، فردی همانند نلسون ماندلا (رهبر ضد آپارتاید آفریقای جنوبی) و یا واتسلاو هاول (اولین رئیس جمهور جمهوری چک) نیاز است و مالکی چنین فردی نیست.

وی افزود: مالکی هشت سال پیش به صورت ناگهانی از طرف حزب الدعوة انتخاب شد و هیچکس او را نمی شناخت و به عنوان کاندیدای مورد توافق اعلام شد. این اتفاق ممکن است دوباره رخ دهد و یک رهبر شیعه انتخاب شود. چنین افرادی در میان شیعیان هست، به طور مثال فالح الفیاض (مشاور امنیت ملی مالکی) و یا طارق عبدالله (رئیس ارتش سابق دولت مالکی). از نظر من در میان شیعه ها نیز افرادی هستند که بسیار موثرتر از مالکی عمل کنند اما آن ها باید از طریق رای اکثریت انتخاب شوند.

سفیر سابق واشنگتن در بغداد در خصوص انتقادهای وارد شده به دولت اوباما درباره بحران عراق گفت: در حال حاضر ما در مسیر تعیین شده حرکت می کنیم. رئیس جمهوری آمریکا آماده است. وی به وضوح و البته به صورت غیر مستقیم گفته است که چنانچه داعش تهدیدی علیه پرسنل آمریکایی باشد، بغداد را محاصره کند و یا به سمت مناطق شیعه نشین برود، حمله می کند. مالکی باید از طریق راه حل سیاسی و با پشتیبانی نظامی بر بحران غلبه کند و این چنین رویکردی درست است. مشکل این است که اگر ما راه حل سیاسی را در نظر نگیریم، چطور می توانیم با داعش که بیشتر مناطق مرزی عراق و سوریه را در دست دارد، مبارزه کنیم؟ این سوال مهمی است.