گایا، کاوشگر یک میلیارد ستاره به فضا پرتاب شد

گایا، کاوشگر یک میلیون دلاری آژانس فضایی اروپا (اِسا) برای ترسیم تصویری سه‌بعدی و دقیق از کهکشان راه شیری به فضا پرتاب شد.

تاریخ انتشار: ۱۶:۰۳ - ۲۸ آذر ۱۳۹۲

گایا، کاوشگر یک میلیون دلاری آژانس فضایی اروپا (اِسا) برای ترسیم تصویری سه‌بعدی و دقیق از کهکشان راه شیری به فضا پرتاب شد. این رصدخانه فضایی یک ماه در سفر خواهد بود تا به فاصله یک و نیم میلیون کیلومتری زمین برسد و از آنجا موقعیت و فاصله یک میلیارد ستاره را تعیین کند.

گایا که ساخت آن بیش از بیست سال طول کشیده یکی از بزرگترین پروژه‌های فضایی تاریخ است و دقت فوق‌العاده ابزار و تجهیزات آن، به تخمین پژوهشگران، هزاران جرم آسمانی ناشناخته را به بشر معرفی خواهد کرد.

این رصدخانه دقایقی پیش با یک موشک سایوز روسی از پایگاه فضایی سیناماری در گویان فرانسه به فضا پرتاب شد.

چهل دقیقه پس از پرتاب بخش فوقانی گایا جدا خواهد شد و راه خود را به سوی کهکشان راه شیری ادامه خواهد داد.

و یک ساعت پس از پرتاب مرحله باز شدن سپر خورشیدی گایا است. این سپر باید دستگاه‌ها و تجهیزات اُپتیک بسیار حساس گایا را از حرارت و اختلالات فضایی محفوظ نگه دارد.

وظیفه اصلی گایا اخترسنجی (astrometry) است: نقشه‌برداری در فضا و تعیین موقعیت و حرکت اجرام آسمانی.

گایا دو تلسکوپ عظیم دارد که به دوربین عظیم یک میلیارد پیکسلی متصل است.

این رصدخانه فضایی با تجهیزات نوری بسیار پیشرفته و فوق‌العاده مطمئن با دقتی بی نظیر اجرام آسمانی را شناسایی یا بررسی خواهد کرد.

گایا در واقع نسل بعدی ماهواره هیپاکروس است که صد هزار ستاره را رصد و از آنها نقشه‌برداری کرد.

یک میلیارد ستاره‌ای که گایا رصد خواهد کرد فقط یک درصد ستاره‌های کهکشان ما -راه شیری- را تشکیل می‌دهد.

اما دوربین گایا هر چه را که از مقابل آن عبور کرد کند ثبت خواهد کرد بنابراین تعداد بی شماری ستاره دنباله‎دار، سیارک‎‌، کوتوله‌ قهوه‌ای (Brown dwarf)، کوتوله سفید سرد و حدود پنجاه هزار سیاره خارج از منظومه شمسی بزودی در حوزه شناخت انسان قرار می‌گیرند.

گایا همچنین نظریه‌ها و ثابت‌های (constants) فیزیکی را هم به آزمایش‌ خواهد گذاشت و در پنج سال آینده فاصله زاویه‌ای درخشانترین ستاره‌ها را با دقت هفت میلیونیم ثانیه قوسی (micro-arcseconds) تعییین خواهد کرد.

پروفسور آلوارو خیمنز، مدیر علمی آژانس فضایی اروپا می‌گوید چنین دقتی " مثل دیدن یک سکه در کره ماه از روی کره زمین است."

گایا برای ستارگانی که رصد می‌کند شناسنامه‌ای تهیه خواهد کرد، فاصله آنها با زمین و حرکت آنها را در آسمان ثبت و درخشندگی، حرارت و ترکیبات آنها را تعیین خواهد کرد.

بعلاوه گایا سرعت دور شدن یا نزدیک شدن ۱۵۰ میلیون ستاره را به کره زمین اندازه‌گیری خواهد کرد.

تصویری سه بعدی را که گایا از کهکشان راه شیری ترسیم خواهد کرد مثل فیلم‌های زمان‌گریز (time-lapse) می‌توان در زمان به جلو یا عقب برد، یعنی ستاره را در آینده دور دید یا مراحل تکوین و شکل‌گیری آن را در گذشته‌های عتیق بررسی کرد.

در ده سال آینده گایا یک میلیون گیگابایت اطلاعات گردآوری خواهد کرد، تقریبا معادل دویست هزار DVD، این حجم اطلاعات تا دهه‌ها دانشمندان را مشغول نگه خواهد داشت.

دکتر مایکل پریمن دانشمند سابق اِسا می‌گوید در حال حاضر مقالات تخصصی اختر شناسی فقط درباره یک ستاره هستند و حالا تصور کنید امکان تحقیق درباره یک میلیارد ستاره وجود دارد.

پروژه گایا را کنسرسیوم پنجاه شرکت (۴۷ شرکت اروپایی و سه شرکت از شمال آمریکا) به انجام رسانده‌‎اند.

منبع: بی بی سی

از میان اخبار