مهاجرت در ایران

علی حسینی راد در یادداشتی به واکاوی مهاجرت در ایران پرداخته است: 
 
مهاجرت در معنای عام کلمه یعنی ترک سرزمین اصلی و ساکن شدن در سرزمینی دیگر بطور موقت یا دائم. در تعاریف متعددی که از مهاجرت صورت گرفته است برسه معیار زمان، فاصله وانگیزه مهاجرت اشاره شده است ساروخانی(450:1370). مهاجرت در لغتنامه جمعیت شناسی سازمان ملل(زنجانی، 1376) چنین تعریف شده است: 

«مهاجرت شکلی از تحرک جغرافیایی یا تحرک مکانی جمعیت است که بین دو واحد جغرافیایی صورت می گیرد این تحرک جغرافیایی، تغییر اقامتگاه از مبدأ یا محل حرکت به مقصد یا محل ورود می باشد. اینگونه مهاجرتها را مهاجرت دائم گویند و باید آن را از اشکال دیگر حرکات جمعیت که متضّمن تغییر دائمی محل اقامت نمی باشد، تفکیک کرد.

علل مهاجرت در کشور
مهمترین علل مهاجرتهای انجام شده طی سالهای 85-1375 در کشور عبارتند از:1- پیروی از خانوار: 46درصد 2- اشتغال: 8/13 درصد 3- خدمت نظام وظیفه: 3/10 درصد4- تحصیل: 9/9 درصد 5- انتقال شغلی: 1/5 درصد

حجم مهاجرت های داخلی
طی سالهای 85-1375 در حدود 148/148/12 مهاجرت در کشور صورت گرفته است که حدود 2 درصد از این تعداد از خارج از کشور وارد شده و 772/783/11 نفر نیز در داخل کشور جابجا شده اند.

روند مهاجرتها
از کل مهاجرتهایی که طی دهه 85-1375 در کشور اتفاق افتاده است، حدود 5/40 درصد را مهاجرتهای بین استانی تشکیل می دهند. بررسی مقصد مهاجرتها بیانگر وجود 2 نکته اساسی در این مهاجرتها می باشد: 1- استان تهران بیشترین سهم را در جذب مهاجران سایر استانها دارد 2-جدای از استان تهران که در این مورد استثناء می باشد، مقصد اکثر مهاجرتهای بین استانی، استانهای همجواری بوده اند که بعد مسافت کمتری از مبدأ مهاجرت داشته اند. روند کلی مهاجرت در کشور از روستا به شهر، و از شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگتر می باشد که در برخی موارد جریان معکوس از مهاجرت از شهر به روستا نیز اتفاق می افتد. بخش زیادی از مهاجران جذب مناطقی می شوند که جزء مناطق صنعتی محسوب می شوند و در واقع به عنوان قطب اقتصادی کشور به شمار می روند، بطوریکه مقصد بیش از 30 درصد از کل مهاجران کشور طی سالهای 85-1375 استان تهران و عموماً کلانشهر تهران و شهرهای اقماری آن بوده است. 

سطح بالاى توسعه تهران، ساکنان سایر مناطق کشور و حتی سایر کلانشهرهای کشور را براى مهاجرت به تهران ترغیب می کند و همچنین به دلیل تمرکز درصد زیادى از امکانات در این کلانشهر و مناطق پیرامونی، به عنوان مقصد نهایى مهاجرین و یک شهر آرمانى براى بسیارى از افراد از روستاها و شهرهاى کوچک و بزرگ تبدیل شده است.