فرارو- مطلب دریافتی- میثم دعایی*؛ انستیتو جهانی منابع طبیعی به تازگی (2015) آماری را منتشر کرده است که براساس آن کشورهایی که بالاترین میزان تولید گازهای گلخانه‌ای را دارند رتبه‌بندی کرده است.
این 10 کشور به تنهایی 72.78 درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را به خود اختصاص می‌دهند. معیار سنجش نیز در این تحقیق میزان تولید دی اکسید کربن (CO2) بوده است.
اما بیایید قدری آمار را مرور کنیم. براساس این آمار:
1- چین با تولید 10975.5 میلیون تن گاز دی اکسیدکربن، در مقام اول تولید گازهای گلخانه‌ای قرار دارد. این مقدار 25.36 درصد کل گازهای گلخانه‌ای جهان را تشکیل می‌دهد.
2- امریکا و 28 کشور اتحادیه اروپا به ترتیب مقام دوم [14.4 درصد] و سوم [10.16 درصد] را به خود اختصاص داده‌اند. (به ترتیب: امریکا، 6235.1 میلیون تن و اتحادیه اروپا 4399.1 میلیون تن). هند و روسیه نیز به ترتیب با تولید 6.96 و 5.36 درصد، در مقام چهارم و پنجم قرار دارند.
3- ایران در این 10 کشور مقام دهم است و با تولید 1.65 درصد کل گازهای گلخانه‌ای جهان، سالانه 715 میلیون تن دی اکسیدکربن تولید می‌کند. ولی اینکه فقط در میان 10 کشور اول جهانیم خود مسئله اصلی نیست.
مسئله اصلی اینجاست که چطور با جمعیت کمتر، صنایع ضعیف‌تر و تولید کمتر، ما این رتبه را کسب کرده‌ایم.
تمام کشورهایی که در صدر این لیست قرار دارند همه جزو کشورهایی هستند با صنایع بزرگ، جمعیت بسیار بالاتر از ما و میزان تولید بسیار بالاتر از ما.
علاوه بر این تمام این 1.65 درصد از کل گازهای گلخانه‌ای که تولید می‌کنیم مربوط به بخش انرژی است. در حالی که براساس این آمار، 5 کشور ابتدای لیست در بخش‌های مختلف انرژی، کشاورزی، صنعت و غیره این میزان دی‌اکسیدکربن را تولید کرده‌اند.
البته این میزان از تولید گازهای گلخانه‌ای خیلی هم عجیب نیست. مژده روزی‌طلب، کارشناس ارشد عمران و محیط زیست، در این زمینه می‌گوید: «به عنوان مثال در سال‌های گذشته در صنعت نفتی ایران، اكثريت فازهاي پارس جنوبي كنترلي بر حجم عظيم گاز نداشته اند و به دليل عدم وجود فناوری جدید، مجبور به سوخت گاز و تزريق كاندنسيت به پالايشگاه‌هاي عسلويه هستند.
خود عسلويه به تنهايي مي‌تواند منبع عظيم گازهاي گلخانهايي باشد. تاسيسات فراساحلي ايران در خليج فارس تنها آيتمي را كه رعايت نمي‌كنند محیط زيست است. در این شرایط و زمانی كه ارزيابي زيست محيطي براي فازهاي پيش از اجرا فقط به دليل هزينه مازاد، رد مي‌شوند چه انتظاري مي‌شود داشت»
اگر به آمار سال 2013 نگاه کنیم خواهیم دید که ایران در سال گذشته مقام هفتم تولید گاز گلخانه ای را به خود اختصاص داده بود ولی آیا این به این معناست که با صعود ایران به پله دهم میزان تولید گازهای گلخانه ای در ایران نیز کمتر شده است ؟ پاسخ منفی است . ایران در سال 2013 ، 410 میلیون تن دی‌اکسید کربن تولید کرده است در حالی که این میزان امسال به 715 میلیون تن رسیده است.
به عبارت دیگر بهبود رتبه ما در سال جاری به دلیل کاهش گازهای گلخانه‌ای‌مان نیست . به این دلیل است که سایر کشورها مانند چین، امریکا، روسیه بیشتر از سال‌های گذشته گاز گلخانه ای تولید کرده‌اند.
پس از روی کار آمدن دولت آقای دکتر حسن روحانی، ایران اجرای طرح هایی را برای کاهش گازهای گلخانه‌ای درپیش گرفته است و این امر بسیار مبارکی است.
طرحهایی مانند 200 پروژه در قالب بهبود مدیریت زیست‌محیطی خلیج فارس که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۱۸ یا حداکثر تا ۲۰۲۰ هفتاد درصد آلودگی‌های نفتی در هوا، دریا و زمین به وسیله اجرای این طرح کاهش یابد.
همچنین اجرای دقیق استاندارد تصفیه‌خانه‌های نفتی، تدوین 3 طرح برای توقف سوزاندن گازهای مشعل و از همه مهمتر بهینه کردن کیفیت بنزین که در دولت قبل به هیچ وجه جدی گرفته نمی‌شد.
محمدحسین اردشیری مدیر ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست وزارت نفت سال گذشته اعلام کرده بود: «ایران نزدیک ۱۳.۷درصد گاز فلر (گاز مشعل) دارد که اکنون "به ۹ درصد رسیده است که البته استاندارد آن پنج درصد است. درپایان ۲۰۱۸ به احتمال زیاد به زیر یک درصد می‌رسیم که استاندارد کشورهای پیشرفته جهان است.
»
همچینین طرح بررسی کیفی وکمی منابع انتشار آلاینده‌های هوا و گازهای گلخانه‌ای در مجتمع گازی پارس جنوبی و اجرای پروژه‌هایی برای ثبت در مکانیزم توسعه پاک (CDM) در برخی پالایشگاه‌های کشور.
اینها همه قدم‌های خوبی است و قدم‌های خوب منشا امیدند. باشد که محقق شود.
آمار مورد استناد این گزارش جدیدترین نتایج بررسی‌های انستیتو جهانی منابع طبیعی بوده و در ژوئن 2015 منتشر شده‌است.
منابع : World Resources Institute. CAIT Climate Data Explorer, 2015*
Blame game: Which countries are the worst global warmers*
MICHAEL CASEY June 25, 2015
EDGAR: Trends in global CO2 emissions: 2014 report*
* دانشجوی دکترای محیط زیست، آلمان