لایه لایه از خاک محله باستانی سورو در بندرعباس روایتگر دوره‌ای از تاریخ ایران است. این مساله را می‌توان از سکه‌های مکشوفه‌ای متوجه شد که مربوط به دوره هخامنشیان تا قاجار هستند. در این مطلب به عصر هخامنشیان و حال و هوای محله باستانی سورو سفر می‌کنیم که هنوز مکانی دیدنی در بندرعباس است.
در روزگاری که بندرعباس را گامرون می‌نامیدند، بندری کوچک در کنار خلیج فارس حضور داشت؛ جایی که امروزه محله سورو نامیده می‌شود. این سرزمین اسرارآمیز، با گذشته‌ای غنی، امروز به یکی از مقاصد گردشگری جذاب تبدیل شده است.
به گزارش راهنماتو، احتمالا محله سورو در بندرعباس، در عصر هخامنشیان دهکده‌ای برای ماهیگیری بوده است، اما آیا اینجا تنها یک دهکده ساده بود؟ شاید همینجا بود که فرمانده سلیاکوس، به فرمان داریوش بزرگ، سفر خود را به اقیانوس هند آغاز کرد.
اگرچه اطلاعات اندکی از این بندر باستانی در دست داریم و نام و نشانی از آن در تاریخ مکتوب نمی‌بینیم اما سکه‌های کشف‌شده که به دوره‌های مختلف تاریخی تعلق دارند، گواهی بر اهمیت و مسکونی بودن سورو در عصر هخامنشیان هستند. شاید در آن بخش‌هایی از تاریخ که اشاره به بندری کوچک در گامرون می‌شود، منظور همین محله باستانی سورو باشد.
بعلاوه، کتیبه‌های به‌جا مانده از داریوش، حکایت از حفاری‌های گسترده در کانال سوئز دارند؛ نشانه‌ای محکم از حضور هخامنشیان در بندرعباس و هرمزگان. اما این گذشته اسرارآمیز چه پیامی برای ما دارد؟ آیا هنگام سفر به بندرعباس می‌توانیم تاریخ را در دل این محله کهن به تصویر بکشیم؟ در ادامه این مطلب، نگاهی تازه به سورو باستانی و پیوند آن با امروز خواهیم داشت.
محله باستانی سورو در بندرعباس، نه‌تنها یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های جنوب ایران است، بلکه ردپای هخامنشیان را نیز در خود جای داده است. در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ، فرمانده سلیاکوس از همین بندر، سفر دریایی خود را برای اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ آغاز کرد. اگرچه از این بندر باستانی اطلاعات محدودی در دست داریم، اما سکه‌های کشف‌شده از دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه که در موزه بندرعباس نگهداری می‌شوند، نشانه‌ای از اهمیت تاریخی آن هستند.
در بسیاری از متون تاریخی، از سورو به‌عنوان دهکده‌ای ماهیگیری یا بندری در مسیر جاده هرمز به فارس یاد شده است. نام این بندر نیز به باور برخی، ریشه در واژه "سارو" دارد که اشاره به نوعی پارچه تولیدی در هند دارد. امروز، بافت تاریخی ۸۷ هکتاری سورو، دومین بافت تاریخی بندرعباس محسوب می‌شود و همچنان رازهایی از گذشته را در دل خود پنهان کرده است.
از اهمیت تاریخی محله سورو باید اشاره داشته باشیم که کشف ۶۴ سکه‌ی طلای ساخته شده توسط ملوک هرمز و جرون که در سال ۱۹۲۵ در روستای گودو کشف شد، نشان‌دهنده‌ی نقش این منطقه در مبادلات اقتصادی و تاریخی بوده است. بر اساس این یافته‌ها، حکام هرمز دارای ضرابخانه بوده و سکه‌هایی از جنس مس، نقره و طلا ضرب می‌کردند.
وقتی داریوش بزرگ برای بازدید کاخ کوروش به پاسارگاد رفت با ناخدا اسکولاکس ملاقاتی داشت. ناخدا اسکولاکس که تازه از سوئز برگشته بود اطلاعاتی در اختیار داریوش قرار داد و او به این فکر افتاد که برای ارتباط بیشتر با مصر از راه دریایی می‌تواند کانالی حفر کند که دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌کند. البته پیشتر فرعون نخو حفر این کانال را آغاز کرده بود اما، نتیجه‌ای از آن نگرفته بود.
در آن دوران، همانطور که می‌دانید، معماران مصری در پاسارگاد حضور داشتند. داریوش با آنان مشورت کرد و طرح اصلی این اقدام مهم را ریخت. کتیبه‌ای که در مصر وجود دارد داستان را اینگونه روایت می‌کند:
به شهری که بیشتر از همه‌جا دوست می‌داشت، برود. در اینجا نیز داریوش معماران و هنرمندان بی‌شمار مصری را که در کار ساخت کاخ او شرکت داشتند، گرد آورد و درباره‌ی وضع کانال ناتمام سوئز پرسید، اما سخنگوی آن‌ها در پاسخ گفت که آن‌ها نه این کانال را دیده‌اند و نه چیزی درباره‌اش شنیده‌اند. ازاین‌رو، داریوش شاه بر آن شد که یک کشتی اکتشافی به دریای سرخ بفرستد تا محل دقیق کانال نخو و همه مسائل جانبی آن را معلوم کند.
در آن روزگاران کهن، دریانوردان گزارش کردند که برای تکمیل این آبراه، هنوز مسافتی در حدود ۸۴ کیلومتر باید حفر می‌شد. داریوش، که همواره به آبادانی و گسترش راه‌های ارتباطی سرزمین‌هایش می‌اندیشید، فرمان داد که این پروژه‌ی سترگ به انجام برسد. هزاران کارگر مصری، تحت نظارت ساتراپ اراونده، به کار گرفته شدند و پس از سال‌ها تلاش، این آبراه در دوره‌ی حکومت او پیشرفت چشمگیری داشت.
با این حال، در مورد سرنوشت نهایی این کانال در زمان داریوش، میان تاریخ‌نگاران اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر این باورند که این پروژه در زمان داریوش به‌طور کامل به سرانجام رسید و کشتی‌ها از رود نیل به دریای سرخ راه یافتند. این گروه به سنگ‌نبشته‌های گرانیتی که داریوش در مسیر کانال برپا کرد استناد می‌کنند، جایی که شاهنشاه با افتخار اعلام می‌دارد که «این آبراه را از نیل تا دریای پارس حفر نمودم.» این کتیبه‌ها به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی، بابلی و هیروگلیف مصری نوشته شده‌اند و نشان از گستردگی نفوذ فرهنگی و فنی ایرانیان در این سرزمین دارند.
اما گروهی دیگر از تاریخ‌نگاران معتقدند که اگرچه داریوش بخش مهمی از این کانال را حفاری کرد و حتی ممکن است بخش‌هایی از آن را برای مدت کوتاهی عملیاتی کرده باشد، اما کار در دوران او به پایان نرسید. آنان می‌گویند که پس از داریوش، این پروژه به دلیل تغییرات سیاسی یا مشکلات فنی، ناتمام ماند و تکمیل آن به دوره‌های بعدی، از جمله بطلمیوسیان و امپراتور روم، تراژان، موکول شد. شواهدی از بازسازی‌ها و لای‌روبی‌های بعدی نیز به این نظر قوت می‌بخشد.
با این حال، آنچه مسلم است، این است که داریوش نخستین شاهنشاهی بود که به‌طور نظام‌مند و سازمان‌یافته برای ساخت یک کانال ارتباطی میان نیل و دریای سرخ اقدام کرد. هرچند که بعدها این مسیر دچار فراموشی شد، اما قرن‌ها بعد، در سال ۱۸۶۹ میلادی، کانال سوئز بر همان ایده‌ی دیرینه بنا شد و یک بار دیگر رویای کهن پیوند آب‌های جهان تحقق یافت.
نکته جالبی که در این مقاله برای ما کارآمد است، همان متنی است که در کتیبه داریوش می‌بینیم؛ «این آبراه را از نیل تا دریای پارس حفر نمودم.» دریای پارس همان خلیج فارس امروزین است که یکی از مهم‌ترین بندرهایش بندرعباس به حساب می‌آید.
در این لحظه است که با پیوند برقرار کردن به داستان سلیاکوس و آغاز سفرش به اقیانوس هند و داستان حفر کانال سوئز اهمیت دریای پارس در دوران هخامنشیان را مجددا به یاد می‌آوریم و گمان می‌بریم که بسیاری از این اتفاقات احتمالا در دهکده‌ای همچون سورو آغاز یافته است. برای اثبات این مدعا به سکه‌های باقی مانده اشاره می‌کنیم که مهر تاییدی است بر حضور ایرانیان باستان در این نقطه که امروزه تبدیل به یکی از مهم‌ترین جاهای گردشگری بندرعباس شده است.
به هر حال، نخستین اشاره‌ی تاریخی به بندرعباس به دوران فرمانروایی داریوش بزرگ (۵۲۲ تا ۴۸۶ پیش از میلاد) بازمی‌گردد. در آن زمان، سیلاکوس، از فرماندهان ناوگان دریایی داریوش، از این بندر برای سفر به هند و دریای سرخ بهره گرفت. در دوره‌ی یورش اسکندر مقدونی به شاهنشاهی هخامنشی، این بندر با نام «هورمیرزاد» شناخته می‌شد.
محله باستانی سورو، یکی از قدیمی‌ترین و باارزش‌ترین محله‌های تاریخی بندرعباس، در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس در استان هرمزگان واقع شده است. این محله که در ضلع غربی بندرعباس قرار دارد، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود.
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری محله سورو، سواحل زیبای آن است که در کنار خلیج فارس قرار گرفته‌اند. این سواحل به دلیل موقعیت جغرافیایی و امکانات تفریحی، یکی از پربازدیدترین نقاط گردشگری در بندرعباس محسوب می‌شوند. برخی از بخش‌های این سواحل به صورت اختصاصی برای بانوان در نظر گرفته شده است که موجب افزایش استقبال گردشگران شده است. همچنین، وجود رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌های متنوع در نزدیکی این سواحل، فضایی دلپذیر برای استراحت و لذت بردن از منظره‌ی زیبای دریا را فراهم کرده است.
محله سورو دارای معماری سنتی و بومی منحصربه‌فردی است که با اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری دارد. در این محله می‌توان زیباترین تصاویر را از خاطرات خود به ثبت رساند و از خاص بودنش برای ادامه زندگی الهام گرفت. برخی از ویژگی‌های معماری این منطقه عبارتند از:
در گذشته، محله‌ی باستانی سورو دارای باغ‌های فراوانی بود که شامل هزاران درخت خرما و درختان دیگری مانند سدر، کاج، کهور و گز می‌شدند. این باغ‌ها نه‌تنها جلوه‌ای زیبا به منطقه می‌بخشیدند، بلکه محلی برای گذران سه ماه تابستان برای مردم این منطقه محسوب می‌شدند. امروزه، با وجود تغییرات شهری، هنوز هم برخی از این فضاهای سبز باقی مانده و زیبایی خاصی به محله بخشیده‌اند.
بازدید از محله‌ی سورو در هر زمان از روز امکان‌پذیر است و نیازی به پرداخت هزینه‌ی ورودی ندارد. اما اگر قصد دارید از سواحل زیبای آن نیز بهره ببرید، ساعات اولیه‌ی صبح و اواخر بعدازظهر که هوا ملایم‌تر است، بهترین زمان برای بازدید خواهد بود. بعلاوه می‌توانیم فصل بهار را در نظر بگیریم که در بندرعباس جذاب‌ترین آب و هوا را حس خواهیم کرد.
