هان کانگ؛ اعتراض برنده جایزه نوبل ادبیات به وضعیت انسان امروز

عصر ایران نوشت: روز پنجشنبه ۱۰ اکتبر (۱۹ مهر ۱۴۰۳) آکادمی سلطنتی سوئد اعلام کرد که جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۴ خود را به هان کانگ نویسنده اهل کره جنوبی اهدا می‌کند.

این اتفاق بازتاب بسیار وسیعی پیدا کرد، چوت برای اولین بار است که یک نویسنده زن از آسیا و کره جنوبی به نوبل ادبیات رسیده است. در حدود یک هفته بعد از اعلام آن خبرگزاری کره جنوبی (یونهاپ) گزارش داد فروش کتاب‌های "هان کانگ" بعد از اعلام نام او به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۲۴ به رقم بی سابقه بیش از یک میلیون نسخه رسید.

در این مدت ۲ نکته در پیرامون این انتخاب جلب توجه کرد اول این که سال گذشته یک فیلم سینمایی به اسم زندگی‌های گذشته Past Lives بسیار معروف شد که در مراسم اسکار نیز نامزد جایزه‌های بهترین فیلم‌نامهٔ غیراقتباسی و بهترین فیلم شد.

داستان درباره رابطه یک پسر و دختر مدرسه‌ای از کره جنوبی است که دختر که با خانواده‌اش قصد مهاجرت به آمریکا را دارد و سال‌ها بعد دوباره همدیگر را پیدا می‌کنند و دوباره همدیگر را می‌بینند. در دیالوگی از فیلم دختر نوجوان علاقمند به نویسندگی می‌گوید (تقریبا چنین گزاره‌ای است): «ما به آمریکا مهاجرت می‌کنیم، چون من می‌خوام نوبل ادبیات رو ببرم، هیچ وقت نوبل رو به یک کره‌ای نمیدن.»

جالب است که  امسال این جایزه دقیقا به یک نویسنده زن از کره جنوبی تعلق می‌گیرد!

نکته دوم و جالب توجه شخصیت خود خانم هان کانگ نویسنده است که در نوع خود جالب توجه است، هان از خانواده‌ای با پیشینه ادبی می‌آید، کما اینکه پدرش هم یک رمان نویس مشهور است. او در کنار نوشتن، خود را وقف هنر و موسیقی کرده و بازتاب آن نیز در کل تولیدات ادبی او دیده می‌شود.

هان کانگ در تنها مصاحبه مختصری که پس از کسب نوبل ادبیات با سایت آکادمی سوئد داشت، اظهار کرد: «وقتی برای اولین بار از کسب جایزه با خبر شدم، خیلی شگفت‌زده شدم. وقتی تماس تلفنی به پایان رسید، به آرامی احساس واقعیت را به دست آوردم و شروع به احساس آن کردم. از اینکه من را به عنوان برنده انتخاب کردید بسیار متشکرم. امواج عظیم تبریک‌های گرمی که در طول روز به من داده شد نیز تعجب‌آور بود. از صمیم قلبم از شما متشکرم.»

هان کانگ بعد اعلام کرد به دلیل فجایع جاری در سطح جهانی، از جمله جنگ روسیه و اوکراین و همچنین درگیری‌ها در سرزمین‌های اشغالی، جنایات رخ داده در غزه و لبنان و ... نشست خبری برگزار نمی‌کند و در برابر تمام درخواست مصاحبه‌ها و ... سکوت کرد.

هان سونگ ـ وون، پدر ۸۵ ساله این نویسنده که خود یک رمان‌نویس معروف است، پیام او را در یک کنفرانس مطبوعاتی در مدرسه ادبی هان سونگ ـ وون در جائه‌هونگ خواند و به نقل از دخترش گفت: «هان به من گفت با شدت گرفتن جنگ و کشتار روزانه مردم، چگونه می‌توانیم جشن بگیریم یا کنفرانس مطبوعاتی برگزار کنیم؟»

او ادامه داد: «دیدگاه او (هان کانگ) از یک نویسنده که در کره زندگی می‌کند به یک آگاهی جهانی تغییر کرده است اما من نتوانستم احساس پدر یک برنده جایزه را که در کره زندگی می‌کند کنار بگذارم، بنابراین در نهایت، این کنفرانس مطبوعاتی را ترتیب دادم. 

قصد داشتم اینجا برای مردم محلی یک مهمانی بگیرم اما دخترم به من گفت «این کار را نکن». او گفت: «لطفا در حالی که شاهد این حوادث تراژیک هستید، جشن نگیر.»

هیات داوران نوبل در بیانیه‌ خود برای اهدا این جایزه به این خانم نویسنده کره‌ای استدلال کرده بودند که آثار هان کانگ داری این ویژگی است: «نثر به شدت شاعرانه‌ای که با آسیب‌های تاریخی می‌پردازد و شکنندگی زندگی بشری را آشکار می‌کند».

حال با دیدن واکنش نویسنده به این جایزه و نوع تعامل او با هیاهوی آن، به راحتی می‌توان دریافت که این خصوصیت آثار هان کانگ از شخصیت خودش نشات گرفته و تا چه اندازه او نسبت به جهان آثارش نزدیک است.

هان کانگ با سکوتش به شکلی شاعرانه این آسیب‌های تاریخی و شکنندگی زندگی بشری را فریاد زد.

یادداشت: نهال موسوی