خزنده مشهوریی که زمان ناصرالدین‌شاه به دنیا آمده، پدر شد!

حدود ۱۳۰ سال پیش، یعنی زمانی که ناصرالدین شاه هنوز در ایران حکومت می‌کرد، یک خزندۀ سبز خال‌دار کوچک با پشت خاردار در حال بیرون آمدن از تخم در یک جزیره کوچک نیوزلندی بود. جانوری که هنوز هم زنده و سرحال است!

به گزارش فرادید، این توآتارا (سوسمار پل‌دماغی)، خزنده بی‌نظیر و کمیاب بومی نیوزلند از لانه خود در کف جنگل ظاهر شد، جایی که به طور معجزه‌آسایی خودش را تا کوچک بود از دسترس پرندگان، موش‌ها و همتایان بالغ همگونه‌خوار خود پنهان کرد تا به اندازه کامل بالغ خود برسد (این جانوران در ۳۵ سالگی تقریباً یک کیلو وزن و نیم متر طول دارند).

این جانور سپس در طول چند دهه بعد، در جزیره اِستیوِنز در نوک شمالی جزیره جنوبی پرسه زد، شب‌ها شکار کرد و روز‌ها آفتاب گرفت تا اینکه در حدود ۸۰ سالگی، دوران زندگی‌اش در طبیعت به پایان رسید و سال ۱۹۷۰، او را به موزه‌ای در اینوِرکارگیل، جنوبی‌ترین شهر کشور منتقل کردند تا زندگی جدیدی را با نام «هِنری» آغاز کند.

توآتارا‌ها یک گونه ارزشمند برای مائوری‌ها هستند

اکنون تصور می‌شود هِنری بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ سال سن داشته باشد، در نتیجه احتمال دارد قدیمی‌ترین توآتارای زنده جهان و مسن‌ترین توآتارای ساکن نیوزلند باشد. 

نیوزلند هیچ مار یا لاک‌پشت بومی زمینی ندارد و بیشتر ۱۵۰ خزنده آن انواع مختلفی از مارمولک هستند؛ اما در حالی که تواتارا (بزرگترین خزنده نیوزلند) ممکن است در ظاهر شبیه مارمولک باشد، اما مارمولک نیست، بلکه تنها بازمانده از راسته خزندگان باستانی اِسفِنودونتیا (Sphenodontia) است که ۲۲۵ میلیون سال پیش همزمان با دایناسور‌ها می‌زیستند. 

این گونه به زبان مائوری‌ها تائونگا (به معنای ارزشمند) نامیده می‌شود و جایگاه ویژه‌ای در قلب نیوزلندی‌ها دارد و تصویر آن روی سکه‌ها، تمبر‌ها و در کتاب‌ها و کارتون‌های کودکان دیده می‌شود. 

این خزندگان مدتهاست دانشمندان را مجذوب خود کرده‌اند. آنها یک چشم جداری یا «سوم» در بالای سر خود دارند که نور را تشخیص می‌دهد. رشد این خزندگان جزو کندترین رشد‌های خزندگان در جهان است.

بچه‌های این گونه ۱۶ ماه طول می‌کشد تا از تخم بیرون بیایند، حتی پس از ۱۰۰ سالگی تولیدمثل می‌کنند و تا ۲۰۰ سال نیز ممکن است عمر کنند. توآتارا‌ها که زمانی در نیوزلند فراوان بودند، در حال حاضر در جزایر پراکنده دور از ساحل که شکارچیان معروف آن از بین رفته‌اند، زنده ماندند. 

برخی توآتاراها، مانند هنری، در زیستگاه‌های پیشرفته زندگی می‌کنند، جایی که محیط زیست، رژیم غذایی و سلامت آنها به دقت کنترل می‌شود. 

کارولین داسِن، افسر گونه‌های زنده در شورای شهر اینوِرکارگیل با احتیاط بین درختان خزه‌دار و گیاهان داخل یک محوطه جدید توآتارا فضای باز در حفاظت‌گاه حیوانات پارک کوئینز قدم می‌زند. این مرکز شبیه زیستگاه طبیعی توآتارا ساخته شده و تنها نمونه در نوع خود در نیوزیلند است. داسِن می‌گوید: «ما باید واقعاً مراقب جایی که ایستاده‌ایم باشیم، برخی توآتارا‌ها دوست دارند در کنده‌ها زندگی کنند.» 

هنری و میلدرد با هم در یکی از لانه‌هایشان وقت می‌گذرانند

داسِن یک درب بتنی بزرگ را از روی یک لانه ساخت بشر، بلند می‌کند. درون آن یک توآتارا است، اما هنری نیست. نام آن لوسی است، یک ماده ۷۰ ساله کوچکتر یا بهتر بگوییم یکی از دو همسر هنری! داوسون در حالی که درب لانه دیگری را که خالی است باز می‌کند، می‌گوید: «وقتی برای نخستین بار شروع به کار با توآتارا‌ها کردم، فکر کردم چقدر کسل‌کننده هستند، تا اینکه به یکی از آنها غذا دادم و در کمال تعجب دیدم چقدر سریع غذا می‌خورند، شبیه ماشین‌های کشتار.» داوسون آخرین درب لانه هنری را برمی‌دارد و به داخل آن نگاه می‌کند و با هیجان می‌گوید: «مرد خانه آنجاست!» 

هنری که از این مزاحمت ناراحت نشده و خیالش راحت است، هنوز کنار میلدرد، همسر هفتاد ساله‌ی دیگرش دراز کشیده است.

در ماه‌های سردتر، توآتارا‌ها آهسته حرکت می‌کنند و به ندرت غذا می‌خورند، اما با فرارسیدن تابستان، برای شکار و آفتاب گرفتن بیرون می‌روند. 

داوسون به آرامی هنری را برمی‌دارد و روی کنده‌ای نزدیک می‌گذارد و می‌گوید: «شگفت‌انگیز نیست؟»

کارولین داوسون با هنری

پوست این خزنده باستانی به رنگ کف خال‌خالی جنگل است. از بالای سر پهن و قوی او تا نوک دمش، ردیفی از خار‌های مرواریدی کشیده شده است. چشمان سیاه و درشت او مانند سنگ آتشفشانی براق است و با سر بالا گرفته‌ی خود، مانند همنام پادشاه خود، هنری هشتم، شاهانه به نظر می‌رسد. 

هنری به بازدیدکنندگانش توجه کوتاهی می‌کند و با دیدن آفتاب اواخر روز از پشت درختان و خنک شدن هوا، تصمیم می‌گیرد به لانه گرم خود بازگردد. 

هنری همیشه اینقدر رام نبوده (به مدت ۱۷ سال)، بلکه به قدری عصبانی بوده که باید او را کاملاً از سایر توآتارا‌ها جدا میکردند. رابطه جنسی برای او چندان جالب نبود و وقتی ۴۰ سال پیش، نگهدارندگانش سعی کردند او را با میلدرد جفت کنند، او دو بار دم میلدرد را گاز گرفت. 

سال ۲۰۰۷، برداشتن تومور سرطانی از اندام تناسلی او همه چیز را تغییر داد، از جمله شخصیت و میل جنسی او را. سال بعد، هنری وقتی برای نخستین بار در سن ۱۱۱ سالگی پدر شد، تیتر خبر‌های بین‌المللی شد.

تاسیسات اینورکارگیل شبیه زیستگاه طبیعی توآتارا‌ها ساخته شده و تنها نمونه در نوع خود در نیوزلند است 

ماه ژوئن، یک سال پس از پنهان بودن از دید عموم، هنری و ۱۶ توآتارای دیگر به محوطه جدید خود منتقل شدند. جشن خانه جدید هنری ۲۰۰۰ نفر مهمان داشت که ساعت‌ها در صف ایستادند تا او را نگاه کنند. 

داسِن به هنری شب بخیر می‌گوید و در محوطه را پشت سرش قفل می‌کند و می‌گوید: «همه توآتارا‌ها را دوست دارند و البته هنری در این میان یک چهرۀ استثنایی است».