از جزغاله شدن اتوبوس شرکت واحد تا خاکسترنشینی فروشگاه کوروش چهارراه کوکا

 تظاهرات روز جمعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ انقلابیون در تهران یکی از نقاط عطف تاریخ انقلاب شمرده می‌شود؛ جایی که به اعتقاد بسیاری از ناظران دیگر حکومت نشان داد که هیچ راهی جز فروپاشی ندارد، شمشیر را از رو بست و نیروهای نظامی تظاهرکنندگان را در میدان ژاله به گلوله بستند.

به گزارش خبرآنلاین، آمار رسمی در آن روز تعداد کشته‌شدگان را ۵۸ و مجروحان را ۲۰۵ نفر اعلام کرد. این آماری بود که فردای آن روز در اعلامیه‌ی شماره‌ی ۴ فرماندار نظامی تهران اعلام شد.

اما یکی از رخدادهای آن روز خونین که چندان مورد توجه قرار نگرفته آتش‌سوزی‌هایی بود که توسط انقلابیون در نقاط مختلف تهران انجام گرفت. این آتش‌سوزی‌ها سه نوع بودند:

یکی در جریان تظاهرات برای این‌که گاز اشک‌آور تاثیری روی چشم تظاهرکنندگان نگذارد آن‌ها مبادرت به آتش زدن لاستیک در خیابان‌های محل برخورد می‌کردند.

نوع دیگر آتشی بود که انقلابیون برای راه‌بندان برپا می‌کردند. حسن کثیری که در حادثه‌ی ۱۷ شهریور سال ۵۷ پایش تیر خورده بود در این باره به خبرنگار روزنامه‌ی کیهان (ویژه‌نامه‌ی ۱۷ شهریور سه‌شنبه ۱۷ شهریور ۱۳۶۰) گفته است: «من با چند نفر از دوستانم در آن روز سر خیابان غیاثی در شهباز جنوبی ایستاده بودیم و برای بستن راه سربازان لاستیک آتش می‌زدیم و راه‌بندان ایجاد می‌کردیم.»

اما نوع سوم آتش‌سوزی، به آتش کشیدن فروشگاه‌ها، بانک‌ها و… بود: انقلابیون در آن روز چندین دستگاه اتوبوس شرکت واحد، چندین خودرو و موتور شخصی، یک فروشگاه شهر و روستا، تعدادی بانک و موسسه‌ی دولتی و فروشگاه کوروش در چهارراه کوکاکولا را به آتش کشیدند.

هادی مکاریان که در آن روز ۱۲ سال داشت دو سال بعد وقتی خاطراتش را از آن روز برای خبرنگار کیهان (همان) روایت می‌کرد گفت: «… وقتی ما داشتیم شعار می‌دادیم ماموران هم بودند و گاهی به ما حمله می‌کردند، تا حمله می‌کردند مردم به کوچه‌های اطراف می‌رفتند و همین که ماموران می‌رفتند مردم باز جمع می‌شدند و با شعارهای ضد شاه راه می‌افتادند به بانک‌ها حمله می‌کردند…»

بر اساس یک آمار تقریبی که روزنامه‌ی کیهان فردای آن روز منتشر کرد بیش از صد آتش‌سوزی در قسمت‌های مختلف تهران ایجاد شد، که ماموران آتش‌نشانی عمده‌ی آن را خاموش کردند.