۱۰ سال بعد از تاکسی اینترنتی؛ بازهم گلایه!

اینک که حدود یک دهه از حضور این سکو‌ها در شهر‌های بزرگ و کوچک ایران می‌گذرد، وضع اندکی تغییر کرده است. حالا به نظر می‌رسد هم مسافران و هم رانندگان رضایت چندانی از شرایط ندارند.

به گزارش شرق، مسافران قیمت‌ها را بسیار گران و رانندگان بیش از حد ارزان می‌دانند. پایین‌بودن قیمت‌ها در بعضی ساعت‌ها رانندگان را از کار دلسرد و نجومی‌بودن قیمت‌ها در بعضی ساعات دیگر مسافران را از سفر پشیمان می‌کند.

با ورود تاکسی‌های اینترنتی به ایران، در عرصه حمل‌ونقل عمومی ایران انقلابی رخ داد، انقلابی که هم مسافران و هم رانندگان از آن راضی بودند؛ خدمات ۲۴ ساعته، دسترسی بسیار آسان و شاید مهم‌تر از همه، قیمت مناسب. تاکسی‌های اینترنتی که از طریق برنامک‌های نصب‌شده روی گوشی‌های همراه، مسافران و رانندگان را به هم متصل می‌کنند، از اوایل دهه ۹۰ در ایران شروع به فعالیت کردند. هرچند همه‌گیرشدن آن‌ها و آشناشدن عموم مردم با این برنامه‌ها تا اواخر سال ۱۳۹۵ به طول انجامید و پس از آن، رشد آن‌ها علی‌رغم همه موانع و مخالفت‌ها به شکلی خیره‌کننده سرعت یافت.

رشد این سکو‌ها چنان سریع بود که خیلی زود نگرانی مشاغل و اصناف مرتبط با این حوزه را برانگیخت. در آذر ۹۵ رئیس اتحادیه مؤسسات توریستی و اتومبیل کرایه تهران از شکایت این اتحادیه از تهیه‌کنندگان این برنامک‌ها خبر داد و اعلام کرد «حتی اداره اماکن نیز رأسا از آن‌ها شکایت کرده است». در اسفند همان سال تجمعی از رانندگان تاکسی‌های تلفنی مقابل مجلس شورای اسلامی در اعتراض به فعالیت این سکو‌ها شکل گرفت.

بااین‌حال رشد این شکل جدید حمل‌ونقل همچنان با سرعت هرچه بیشتر ادامه یافت. استان‌ها و شهر‌ها از بزرگ و کوچک یکی پس از دیگری به قلمرو فعالیت تاکسی‌های اینترنتی اضافه شده و روز به روز به تعداد رانندگان و مسافران این سکو‌ها افزوده شد. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم امروز دیگر زندگی در شهر را نمی‌شود بدون وجود تاکسی‌های اینترنتی تصور کرد.

تاکسی‌های اینترنتی توانستند به سرعت رقبای خود را پشت سر گذاشته و جای خود را در سیستم حمل‌ونقل عمومی تثبیت کنند. با شیوع ویروس کرونا در بهمن ۱۳۹۸ در ایران و با پرهیز افراد از استفاده از سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی به دلیل ترس از ابتلا به این بیماری، تاکسی‌های اینترنتی برای مسافران بدل به گزینه‌ای بی‌رقیب شدند. با تداوم وضعیت اضطراری مربوط به همه‌گیری ویروس کرونا، برای بسیاری از افراد این سکو‌ها به مدت بیش از دو سال تبدیل به تنها انتخاب برای جابه‌جایی و حمل‌ونقل شدند.

جایگاه بی‌رقیب این سکو‌ها با پایان وضعیت اضطراری ویروس کرونا همچنان ادامه پیدا کرد؛ تا جایی که بسیاری از رانندگان تاکسی‌های خطی به ناوگان حمل‌ونقل این سکو‌ها پیوستند. بنا بر آخرین گزارش عملکرد منتشرشده توسط شرکت اسنپ که مربوط به سال ۱۴۰۱ است، این سکو بیش از ۶۴ میلیون کاربر فعال دارد. در ۱۴۰۱ تعداد سفر‌های کاربران با این برنامه نسبت به سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۱۵۰ درصد افزایش داشته است. تعداد رانندگان دو شرکت اسنپ و تپسی در ایران در سال ۱۴۰۰ بیشتر از تعداد رانندگان اوبر بوده است؛ سکویی که از سال‌ها پیش از برنامه‌های مشابه ایرانی شروع به کار کرده و در بیش از ۶۰ کشور فعال است.

این ارقام شگفت‌انگیز نشان می‌دهد اقبال و رشد این برنامه‌ها نه‌تن‌ها در سال‌های اخیر کاهش نداشته، بلکه همچنان با سرعت رو به افزایش است.

اما برعکس سال‌های ابتدایی ورود این برنامه‌ها، حالا به نظر می‌رسد شرایط دیگر برای همه رضایت‌بخش نیست. شاید مهم‌ترین علت این نارضایتی، موضوع قیمت‌ها باشد. اعتراض‌ها به قیمت‌گذاری خدمات توسط این شرکت‌ها به اخبار راه یافته و مسئولان را به تحرک واداشته است. شورا‌های شهر و روستا، مجلس شورای اسلامی، سازمان تعزیرات و وزارتخانه‌های مختلف همگی موضع‌گیری‌هایی در این زمینه داشته‌اند؛ موضع‌گیری‌هایی که گاه شتاب‌زده و سراسیمه‌وار به نظر می‌رسند.

هم‌زمان دو شرکت ارائه‌کننده خدمات تاکسی اینترنتی، یعنی اسنپ و تپسی، در سال‌های اخیر تبدیل به شرکت‌های غول‌پیکری شده‌اند که به نظر می‌رسد دیگر جز یکدیگر رقیبی نمی‌شناسند. در چنین وضعی، مسافران از بالابودن قیمت‌ها و راننده‌ها از پایین‌بودن آن ناراضی هستند. به نظر نمی‌رسد بهار این کسب‌وکار گذشته باشد؛ در عوض اینک شرایط حاکی از آن است که این بهار، دیگر بهاری برای همه نیست.