تبدیل شن به خاک و گل ارکیده در بیابان/ طرح‌های جدید برای اقتصاد بیابان

رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری از اجرای طرح‌های توسعه اقتصاد بیابان خبر داد و گفت: ایجاد پارک‌های جنگلی کویری، تبدیل شن و ماسه به خاک کشاورزی، کاشت ارکیده در مناطق بیابانی و تحلیل اطلاعات ماهواره‌ای برای هشدارهای زودهنگام گردوغبار و سایر بلاهای طبیعی از جمله طرح‌های در دستور کار ما است که با مشارکت دانش‌بنیان‌ها اجرایی می‌شوند.

به گزارش ایسنا، مهندس صادق توسلی‌زاده، با بیان اینکه در مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان چندین پروژه پیشران در حوزه نفت و گاز تعریف شده است، گفت: در این زمینه تفاهم‌نامه مشترک با شرکت ملی گاز ایران منعقد شده است.

وی پروژه دیگر در دستور کار این ستاد را پروژه VAR عنوان کرد و ادامه داد: این پروژه به طور مشترک با سازمان ورزش و جوانان منعقد شده است. طرح دیگر ما نیز در زمینه کاهش آسیب‌های جاده‌ای است که پایلوت آن در بزرگراه قزوین با همکاری استانداری قزوین و ناجا در حال پیاده‌سازی است.

توسلی‌زاده، اقتصاد بیابان را از دیگر طرح‌های این ستاد نام برد و در این باره توضیح داد: در سال گذشته فراخوانی در زمینه اقتصاد بیابان تعریف کردیم و در محورهای مدنظر این پروژه، طرح‌ها دریافت شد و برای ارزیابی این طرح‌ها کارگزاری را انتخاب کردیم تا پروژه‌های ارسالی را به صورت تخصصی مورد ارزیابی قرار دهند.

رئیس مرکز راهبردی ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی ریاست‌جمهوری، مبنای ارزیابی طرح‌های ارسالی به این فراخوان را توسعه اقتصادی عنوان کرد و یادآور شد: به همین جهت پروژه‌هایی مدنظر قرار گرفتند که به لحاظ اقتصادی، امکان‌پذیری و امکان سنجی آن‌ها مورد تایید قرار گرفته باشند. علاوه بر آن برای هر پروژه، ریسک‌های ۹ گانه‌ای را تعریف کردیم و براساس آن ریسک‌ها قرار است این پروژه‌ها پیاده‌سازی شوند.

پروژه اقتصاد بیابان

وی با اشاره به مفهوم اقتصاد بیابان، توضیح داد: اقتصاد بیابان دارای مؤلفه‌ها و حوزه‌های مختلفی مانند حوزه «گردشگری بیابان» و یا «کشت و کار گیاهان سازگار با هر محیط» است. نمونه آن مانند پروژه مشترک کشت میوه کاکتوس که هم مورد مصرف خانوارها است و هم سازگار با شرایط اقلیمی ما است.

رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان اضافه کرد: محور دیگری که برای این پروژه در نظر گرفته شد، مدیریت و نگهداری منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست بیابان است.

وی طرح «تبدیل شن و ماسه و ماسه‌های بادی به خاک کشاورزی»، «جلوگیری از فرسایش خاک و بیابان‌زدایی» را از دیگر طرح‌های در دستور کار این ستاد نام برد و افزود: ایران به لحاظ جغرافیایی در مدار مشترک با کشور چین است و چین و همچنین کشور عربستان پروژه موفقی در زمینه تبدیل شن و ماسه به خاک کشاورزی داشته‌اند و ما با استفاده از این تجربیات در این زمینه اقدام کرده‌ایم.

توسلی‌زاده با بیان این که علاوه بر آن تحلیل اطلاعات ماهواره‌ای برای هشدارهای زودهنگام گردوغبار و سایر بلاهای طبیعی مد نظر ما قرار گرفته است، ادامه داد: برای هر یک از این طرح‌ها در حال حاضر فاز ابتدایی آن‌ها اجرایی شده است و در فاز بعدی به‌صورت پایلوت با یک متولی یا ذی‌نفع منطقه‌ای وارد همکاری خواهیم شد.

وی اجرای این طرح‌ها را از بهمن‌ماه سال گذشته با انتشار فراخوان آن‌ها ذکر و اضافه کرد: در این فعالیت‌ها پروژه‌ای انتخاب می‌شود که با رویکرد بیایان، توجیه اقتصادی مناسبی نیز داشته باشد.

طرح‌های موفق بیانان‌زدایی

رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان با اشاره به برخی از دستاوردهای این مرکز، اظهار کرد: در منطقه بهشهر فضاهای گلخانه‌ای برای کاشت گل ارکیده در منطقه بیابانی، کاکتوس و میوه کاکتوس را اجرایی کردیم.

وی اجرای طرح کشت کاپاریس را از دیگر طرح‌های این مرکز عنوان کرد که در منطقه اقلیم غرب کشور اجرایی شد و گفت: این گیاه دارای خواص دارویی است و صرفه اقتصادی دارد.

توسلی‌زاده یکی از مزایای اجرای این طرح را اقلیم‌سنجی در کشور دانست و خاطر نشان کرد: بسیاری از کارخانه‌های سفال در یزد توسعه یافته؛ در حالی که این استان جزء مناطق کم آب است؛ ولی اقتصاد سفال، آب‌بر است و در پروژه‌هایی که ما انجام می‌دهیم، حتما مطالعات اقلیم و جغرافیایی صورت می‌گیرد و پروژه‌هایی انجام شده که مناسب شرایط اقلیمی آن منطقه است.

وی اضافه کرد: بسیاری از درختانی که در مناطق مختلف کاشته شده‌اند، مانند درخت توت به آب زیادی نیاز دارند که ممکن است ذخایر آب زیر زمینی منطقه را تحت‌الشعاع قرار دهند.

به گزارش ایسنا، در راستای فراخوان حمایت از طرح‌های حوزه اقتصاد بیابان از شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و نوآور داخلی و نیز استادان و متخصصان در محورهای مدیریت و نگهداری منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست بیابان، تولید و توسعه گیاهان مناسب اقلیم بیابان (توسعه گیاهان مقاوم به شوری و کم آبی، ایجاد پارک‌های جنگلی کویری، توسعه کالبدی و معماری سبز در اکوسیستم بیابان، تولید بذر محصولات کشاورزی بیابانی و کشت گیاهان دارویی در بیابان)، تبدیل شن و ماسه (رمل یا ماسه بادی) به خاک کشاورزی (Soilization)، جلوگیری از فرسایش خاک و بیابان‌زدایی، سطوح آبگیر باران، آبخوان‌داری و ذخیره زیرسطحی آب، تحلیل اطلاعات ماهواره‌ای برای هشدارهای زودهنگام (Early Warning) گردوغبار و سایر بلایای طبیعی دعوت به مشارکت و همکاری شده است.

در مرحله اول، لازم است متقاضیان شرکت در فراخوان «فرم خلاصه طرح پیشنهادی» را تکمیل کرده و فقط فرم تکمیل شده را ایمیل کنند. فرم‌های ارسالی بررسی می‌شوند و متعاقبا در صورت نیاز، اطلاعات تکمیلی از پیشنهاد دهندگان منتخب اخذ خواهد شد، به پیشنهادهایی که خارج از این روش ارسال شوند، ترتیب اثر داده نخواهد شد.