کشور‌های حاشیه خلیج فارس «شنگن» را شبیه‌سازی کردند

فرارو-بر اساس گزارشی که برخی از رسانه‌های عرب زبان از جمله العربیه منتشر کرده‌اند، قرار است شش کشور خلیج فارس (عضو شورای همکاری خلیج فارس) با یکدیگر متحد شده و طرح ویزای یکپارچه را اجرایی کنند.

به گزارش فرارو، این طرح، شباهت‌های انکار ناپذیری با ویزای شنگن دارد که مسافرت شهروندان کشور‌های عضو اتحادیه اروپا را تسهیل می‌کند. تلاش هر چه بیشتر کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس برای شبیه شدن به اتحادیه اروپا، موضوعی است که از مدت‌ها پیش و در قالب «لیگ کشور‌های عربی» مورد توجه این کشور‌ها قرار داشت.

طرح‌های طلایی و نقره‌ای برای جذب گردشگران ثروتمند

شاید اولین نکته‌ای که پس از شنیدن شکل گیری این طرح ویزا مطرح می‌شود، افزایش امکان گردشگری و رفت و آمد‌های تفریحی باشد، اما نزدیک شدن کشور‌های منطقه، از طریق اجرای این طرح ویزا، روی افزایش تبادل‌های اقتصادی نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت.

خالد جاسم المدفا رئیس سازمان تجارت و گردشگری شارجه در توضیح طرح جدید ۶ عضو شورای همکاری خلیج فارس گفت این طرح روی ادغام خدمات الکترونیکی برای تلفیق سهولت تجارت مبتنی بر استاندارد‌های امنیتی بالا تاکید دارد. همچنین در بخشی از این طرح بر شکل‌گیری گردشگری اقتصادی و افزایش جذابیت اخذ اقامت غربی‌ها در کشور‌های منطقه تاکید شده است.

عبدالله بن طوق المری، وزیر اقتصاد امارات متحده عربی، نیز در این باره گفته است که ویزای توریستی منطقه‌ای می‌تواند به عنوان «تور‌های بزرگ شورای همکاری خلیج فارس» معرفی شود که به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهد بیش از ۳۰ روز در بین شش کشور شورای همکاری خلیج فارس سفر کنند. این نوع سفر بسیار مقرون به صرفه‌تر از مافرت عادی خواهد بود.

نکته مهم دیگر در این طرح، افزایش نرخ اشغال است. در واقع با افزایش تعداد گردشگران خارجی، انتظار می‌رود موقعیت منطقه به عنوان یک مقصد گردشگری برتر در سطح جهانی و منطقه‌ای ارتقا داده شود و در نتیجه مشاغل مختلف از هتلداری تا رستوران‌ها و فروشگاه‌ها، رونق بگیرند.

سارا بوهیجی، مدیر عامل سازمان گردشگری و نمایشگاه‌های بحرین نیز اعلام کرد بحرین بسته‌های منطقه‌ای تشویقی ایجاد می‌کند که به گردشگران این امکان را می‌دهد تا قبل از سفر به عمان و عربستان سعودی از سه شب اقامت در بحرین لذت ببرند. این تلاش شامل یک فشار بازاریابی برای به تصویر کشیدن کل منطقه به عنوان یک مقصد واحد است که توسط یک یادداشت تفاهم با عربستان سعودی برای ترویج گردشگری متقابل و برنامه ریزی برای توافقنامه‌های مشابه با سایر کشور‌های منطقه پشتیبانی می‌شود. هیئت توسعه اقتصادی بحرین اعلام کرد که برنامه مجوز طلایی این کشور در مجموع ۲.۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری از ۹ پروژه بزرگ را جذب کرده است که انتظار می‌رود در مجموع ۳۰۰۰ فرصت شغلی ایجاد کند.

احمد بن عقیل الخطیب، وزیر گردشگری عربستان نیز تاکید کرده است که این یک گام تاریخی برای تبدیل کرن کشور‌های حاشیه خلیج فارس به عنوان برترین کشور‌های منطقه برای گردشگری است. الخطیب بر پیامد‌های گسترده‌تر طرح مذکور، تأکید کرد و اظهار داشت که این قرارداد «نه تنها گردشگری را تسهیل می‌کند، بلکه راه‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری در حال رشد هر کشور عضو ایجاد می‌کند» ویزای توریستی تازه معرفی شده جزئی از استراتژی جاری خلیج فارس برای گردشگری ۲۰۲۳-۲۰۳۰ است.

امارات متحده عربی نیز در حال بررسی اجرای ویزای طلایی بلندمدت برای مشاغل مهم است که هدف آن جذب افراد بین المللی ثروتمند و تقویت رشد اقتصادی است. بر اساس گزارش گلف نیوز، طرح پیشنهادی شامل معرفی ویزای طلایی ده ساله و مجوز‌های نقره‌ای پنج ساله است. هدف از این طرح ها، افزایش درآمد دولت، تضمین تداوم کسب و کار و ترویج سرمایه گذاری است. تسهیل روند اخذ ویزای طلایی نیز می‌تواند به دولت کمک کند تا از رکود بازار با رشد مداوم و قوی جلوگیری کند. گزارش‌های رسانه‌های محلی می‌گویند که تغییرات جدید همچنین می‌تواند تعداد بیشتری از سرمایه گذاران را به امارات جذب کند و به حفظ ثبات و سلامت بازار املاک و مستغلات کمک کند. راحیل احمد، مدیر عامل گروه راک بانک، به خلیج تایمز گفت که این یک پیشرفت بسیار مثبت برای کسب و کار‌های جدید است.

اواخر سال گذشته شمسی بود که عربستان سعودی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی پنج نوع اقامت جدید را معرفی کرد که مخصوص سرمایه‌گذاران، کار آفرینان، افراد با استعداد، صاحبان املاک و افراد متخصص بود. این طرح بخشی از چشم‎انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور است. به گزارش عرب‌نیوز، کارآفرینان دیگر کشور‌ها هم می‌توانند در دو بخش اقامت ممتاز عربستان سعودی را دریافت کنند. در بخش اول، کار آفرینان باید حداقل به ارزش ۴۰۰ هزار ریال سعودی سرمایه را به این کشور جذب کرده باشد و خود متقاضی حداقل ۲۰ درصد آن باشد تا اقامت پنج ساله قابل تمدید را دریافت کند.

در بخش دوم، کارآفرینان کشور‌های دیگر می‌توانند با جلب حداقل ۱۵ میلیون ریال سعودی به این کشور که خود متقاضی ۱۰ درصد در آن سهم داشته باشد، اقامت دائم این کشور را به‌دست آورد. شهروندان دیگر کشور‌ها همچنان می‌توانند با خرید املاک رهایشی به ارزش حداقل چهار میلیون ریال سعودی اقامت این کشور را تا زمانی دریافت کند که مالک این املاک باشد. دانشمندانی که معاش ماهانه آن‌ها حداقل ۳۵ هزار ریال سعودی باشد و یا پژوهشگرانی که ماهانه حداقل ۱۴ هزار ریال سعودی درآمد داشته باشند، می‌توانند اقامت پنج‌ساله این کشور را به‌دست آورند. در آخرین نوع اقامت، افراد با استعداد که از سوی وزارت فرهنگ عربستان سعودی برای دریافت اقامت معرفی می‌شوند هم می‌توانند اقامت ممتاز پنج‌ساله این کشور را به‌دست بیاورند.

براساس اطلاعیه‌ای وزارت خارجه عربستان سعودی، افرادی که این نوع اقامت‌ها را دریافت کنند از امتیازات ویژه مانند راه‌اندازی کسب‌وکار و تجارت، دریافت اقامت ممتاز برای اعضای خانواده به شمول پدر و مادر، سفر به سعودی یا از سعودی به دیگر کشور‌ها بدون ویزا، معافیت از هزینه‌های وضع شده بالای مهاجران و اعضای خانواده آنها، انتقال پول بدون هزینه، تصاحب ملکیت، میزبان و دعوت از بستگان برخوردار خواهند شد. این اقامت‌ها بخشی از چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان، ولیعهد جوان عربستان سعودی است که در سال ۲۰۱۹ میلادی به هدف تقویت اقتصاد این کشور و متنوع‌سازی اقتصاد تک‌محصولی وابسته به نفت آغاز شد.

تلاش کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای دور زدن جنگ غزه

شاید یکی از بزرگترین نگرانی‌های اقتصادی کشور‌های حاشیه خلیج فارس پس از آغاز جنگ غزه، محدود شدن بسیاری از طرح‌هایی بود که برای آن از مدت‌ها پیش برنامه ریزی کرده بودند، اما اکنون و با گذشت ماه‌ها از آغاز این جنگ به نظر می‌رسد کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس، تمایل زیادی دارند که به طرح‌های اقتصادی خود برگردند.

برای مثال، جنگ غزه و پیامد‌های آن، طرح‌های کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا یا IMEC را متوقف کرده است. اما این پروژه بزرگ که درواقع به رهبری ایالات متحده برای پیوند اتحادیه اروپا و هند از طریق خلیج فارس در نظر گرفته شده است، مجددا از سوی کشور‌های منطقه مورد توجه قرار گرفته است چرا که معتقدند اجرای این طرح می‌تواند در خدمت اهداف ژئوپلیتیکی همه شرکت کنندگان باشد.

هدف اولیه ایالات متحده و اتحادیه اروپا از توسعه IMEC، نزدیک‌تر شدن به هند و مقابله با نفوذ چین است. اما برای اینکه کریدور پتانسیل خود را برآورده کند، شرکت‌کنندگان باید حول طرح‌های اجرایی که می‌توانند این اهداف مختلف را با هم هماهنگ کنند، متحد شوند. یادداشت تفاهم اولیه برای IMEC که توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هند، امارات متحده عربی و عربستان سعودی امضا شد، دو بخش را پیش بینی کرد: پیوند دریایی شرقی بین هند و خلیج فارس، و بخش شمالی که شبه جزیره عربستان را به اروپا متصل می‌کند. این‌ها توسط یک شبکه راه آهن جدید به هم متصل خواهند شد تا خلیج فارس را از طریق اردن و اسرائیل به دریای مدیترانه متصل کند.

فراتر از زیرساخت‌های حمل‌ونقل، کابل‌های زیردریایی تبادل داده‌ها را تسهیل می‌کنند، در حالی که خطوط لوله هیدروژنی در مسافت‌های طولانی اهداف آب‌وهوا و کربن‌زدایی شرکت‌کنندگان را افزایش می‌دهد. این طرح، همچنین به تنوع بخشیدن به بازار‌های انرژی کشور‌های خلیج فارس و ماموریت آن‌ها برای عمل به عنوان پل بین شرق و غرب کمک خواهد کرد.

یکی دیگر از نمونه تلاش‌های کشور‌های عربی برای گسترش دامنه فعالیت‌های اقتصادی و نزدیک‌تر شدن به آرمان تشکیل لیگ کشور‌های عربی، سفر‌های متقابل بن سلمان و بشار اسد به سوریه و عربستان بود. احیای روابط دیپلماتیک بین کشور‌های عربی خلیج فارس و سوریه، آن هم در حالی که روابط این کشور‌ها برای بیش از یک دهه پس از انزوای منطقه‌ای بشار اسد شکرآب بود، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در سال ۲۰۲۲، امارات اولین کشور عربی بود که از زمان شروع جنگ داخلی از اسد استقبال کرد. این کشور خلیج فارس در سال ۲۰۱۸ سفارت خود را در سوریه بازگشایی کرد و کاردار را برای اداره این مأموریت دیپلماتیک منصوب کرد.

اگرچه دور زدن جنگ غزه یکی از مهمترین اهداف کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس است، اما همه آن‌ها خواهان پایان جنگ هستند. این پیامی بود که از سوی رهبران اتحادیه عرب شامل ۲۲ عضو و سازمان همکاری اسلامی (OIC)، گروهی متشکل از ۵۷ کشور عمدتا مسلمان نشین در نشست فوق العاده سران در ۱۱ نوامبر در ریاض، پایتخت عربستان سعودی مطرح شد. این نشست، درست یک ماه پس از جنگ غزه انجام شد.

اما پس از آن نیز رایزنی‌های گسترده کشور‌هایی از جمله امارات، مصر، اردن و عربستان سعودی با کشور‌های غربی و به ویژه ایالات متحده برای یافتن راهی در جهت خاتمه جنگ ادامه یافت. اگرچه این تلاش‌ها هنوز به جایی نرسیده و نشست‌های مکرر در قاهره نیز بی نتیجه مانده است، اما کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس همچنان امیدوارند راهی برای پایان این درگیری منطقه‌ای پیدا کنند.