دانه چیا از جمله دانههای گیاهی بسیار مفید و مقوی است که از زمانهای بسیار دور در کشورهای مختلف به ویژه اروپا و آمریکا استفاده میشد. روش مصرف این دانهها بسیار ساده است و شما هم میتوانید از خواص این گیاه که از خانواده نعناع است، بهرهمند شوید البته مضراتی نیز دارد.
برخی از انواع دانهها مانند دانههای آفتابگردان، دانههای چیا و کتان، منبع خوبی از فیبر برای مبتلایان به کم کاری تیروئید هستند. این دانههای اسیدهای چرب امگا ۳ به نامALA دارند که نقش حیاتی در تعادل هورمونی و عملکرد سالم تیروئید دارد.
دانههای چیا سرشار از پروتئین مرغوب هستند، میزان پروتئین آنها از اغلب گیاهان بیشتر است. در راستای کاهش وزن، پروتئین در زمره مهربانترین درشت مغذیها محسوب میشود و این توانایی را دارد تا بهشدت از میزان اشتها و میل شدید به غذا بکاهد. از آنجا که حاوی فیبر و پروتئین فراوانی هستند، دانههای چیا باید به کاهش وزن کمک شایانی کنند.
بسیاری از کارشناسان سلامت بر این باورند که دانههای چیا در کاهش وزن موثرند. فیبر مقادیر زیادی آب را جذب میکند و در معده حجیم میشود، که همین امر حس سیری را افزایش داده و جذب مواد غذایی را کند میکند.
برخی مطالعات انجام شده در زمینهی گلوکومانان، فیبری که عملکردی مشابه با آنچه ذکر شد دارد، حاکی از آن است که مصرف این فیبر منجر به کاهش وزن میگردد؛ بنابراین پروتئین موجود در دانههای چیا میتواند به کاهش اشتها و جذب کمتر غذا کمک کند.
متاسفانه، هنگامی که تاثیرات دانههای چیا بر کاهش وزن مورد بررسی قرار گرفت، نتایج ناامید کنندهای حاصل شد.
گرچه یکی از مطالعات نشان میداد که دانههای چیا موجب کاهش اشتها میشوند، اما تاثیر معناداری بر وزن بدن ندارند.
در مطالعات انجام شده، بر روی ۹۰ نفر مبتلا به اضافه وزن که به مدت ۱۲ هفته، به صورت روزانه ۵۰ گرم دانهی چیا دریافت میکردند، مشخص شد که دانههای چیا تاثیری بر وزن بدن یا علائمی دال بر سلامت از خود نشان نمیدهند.
در مطالعه دیگر بر روی ۶۰ زن که به مدت ۱۰ هفته به طول انجامید مشخص شد، دانههای چیا هیچگونه تاثیری بر وزن بدن ندارند، اما موجب افزایشِ میزان امگا ۳ محلول در خون میشوند.
قطعا پیروی از یک رژیم غذایی برای کاهش وزن تنها با حذف کردن یا اضافه کردن یک ماده غذایی محقق نخواهد شد. تحقق آن منوط به پیروی از یک رژیم تمام عیار، بعلاوه تغییراتی دیگر در سبک زندگی مانند الگوی خواب و انجام حرکات ورزشی میباشد.
هنگامی که تلفیقی از دانههای چیا با مواد غذایی طبیعی مبنای رژیم غذایی و سبک زندگی سالم باشد، من صراحتا مشاهده نمودم که دانههای چیا به کاهش وزن نیز کمک میکنند.
در کنار وجود آنتیاکسیدان، پروتئینهایی در دانههای چیا وجود دارد که کلاژن سازی در پوست را تقویت میکند. این کلاژنها در سلامت پوست و جوانسازی آن و همچنین برای افزایش رشد مو و ناخن و کاهش التهاب موثر هستند.
این دانهها به خودی خود طعم خاصی ندارند، بنابراین میتوان آنها را تقریبا به هر چیزی افزود. در ضمن نیازی نیست آنها را همچون بذر کتان آسیاب کنید که همین امر آمادهسازی و استفاده از آن را تسهیل میکند.
یکی از سادهترین روشها، مصرف دانههای چیا به شکل خشک است. این دانههای ترد، سفت نیستند و بهراحتی میتوان همراه داشت و با انواع غذا و سالاد میل کرد.
افرادی که تمایل به مصرف دانههای کامل چیا ندارند، بهتر است پودر آن را مصرف کنند.
پودر قابلیت بیشتری برای افزودن به انواع خوراکیها دارد و میتواند جایگزین آرد و ادویه در تهیه سوپ، سس، پودر و نوشیدنیها شود. پودر چیا انتخاب خوبی برای افزودن به غذاهای کودکان نیز خواهد بود.
پرکاربردترین روش برای مصرف خام دانههای چیا این است که دانهها را در نوشیدنیهای مختلف خیس کرد. دانهها پس از ۳۰ دقیقه تا یک ساعت متورم شده و حالت لعابدار پیدا میکند. برای افزایش خواص حتما لازم نیست دانهها را آسیاب کنید زیرا پوسته بیرونی دانهها بسیار متخلل است که هضم آنها توسط بزاق و شیره گوارشی و در نتیجه جذب را تسهیل میکند.
دانههای چیا را میتوان همانند انواع دانهها خیس و از جوانه آنها استفاده کرد. البته همانند خاکشیر، بذر کتان و… نباید دانههای چیا را برای این منظور در ظرف آب خیس کرد؛ بلکه پارچهای روی بشقاب نسبتا گودی بکشید و دانهها را روی آن بریزید. با اسپری یک تا دو بار در روز دانهها را مرطوب کنید. دانهها پس از دو تا سه روز جوانه میزنند و پس از یک هفته که حدود ۳ سانتیمتر رشد کرد میتوان میل کرد. جوانه چیا همراه با سالاد و غذاهای گوشتی طعم خوبی خواهد داشت.
بهطور کلی، برای بهرهمندی از خواص چیا توصیه میشود روزانه ۲۵ تا ۴۰ گرم دانه در رژیم غذایی گنجانده شود. البته مصرف چیا در بعضی افراد زمینهساز بیماریهای گوارشی مانند دردهای شکم میشود که معمولا به خاطر عدمسازگاری سیستم گوارش برای دریافت فیبر به این شکل است. در این موارد توصیه میشود مقدار مصرف چیا بهتدریج اضافه شود و کسانی که نسبت به دیگر دانهها مانند کنجد حساسیت دارند نیز بهتر است در خوردن این دانه احتیاط کنند.
سلامت اعصاب یکی از فواید دانه چیا است که به دلیل وجود منیزیم و مس برای بدن تامین میشود. این گیاه میتواند در تقویت سیستم ایمنی نیز موثر باشد. همچنین دانههای چیا به دلیل وجود امگا۳ که بیشتر به صورت آلفا لینولنیک اسید هستند؛ برای سلامت قلب اهمیت بسیاری دارند. این دانههای مغذی برای جلوگیری از سکته قلبی، بیماری سرخرگ کرونری و سندروم سوختوسازی موثر هستند. البته خاصیت اسیدهای چرب آلفا لینولنیک اسید، به مطالعات بیشتری نیاز دارد.
از دیگر فواید دانه چیا، وجود مواد معدنی همچون کلسیم، فسفر، منگنز، روی و مس است؛ به همین دلیل میتواند برای تقویت استخوانها و دندانها موثر باشد و همچنین بر روی سوختوساز بدن تاثیر بگذارد.
این گیاه در پیشگیری از سرطان نیز موثر است. علاوه بر آن یکی از فواید دانه چیا برای کودکان و بزرگسالان تاثیر این دانههای مغذی در تولید و ترشح هورمونهایی همچون سروتونین و ملاتونین است. این هورمونها، به درمان و رفع بیخوابی کمک میکنند.
دانههای چیا قادرند برخی مشکلات خاص خون را بهبود بخشند که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش میدهند.
هر ماده غذایی ممکن است در صورت استفاده بیش از حد و نامتعارف، سبب بروز عوارض شود. با مصرف بیش از اندازه دانه چیا، ممکن است به مشکلات گوارشی همچون اسهال مبتلا شوید. همچنین میتواند خطر ابتلا به بدخیمی پرستات را بیشتر کند. علاوه بر آن، مصرف زیاد دانه چیا میتواند بهجای کاهش وزن، به افزایش وزن منجر شود که یکی از عوارض دانه چیا به دلیل وجود چربی بالا در این دانههای مغذی است. از فواید دانه چیا بدانید
چنانچه دانه چیا همراه با داروهای ضد فشار خون و ضد انعقاد همچون وارفارین مصرف شود، میتواند سبب بروز تداخل شود که یکی دیگر از عوارض دانه چیا برای بزرگسالان است.
منبع:همشهری