داستان تاریخی پخت پیتزا؛ غذایی که مرز‌ها را درنوردید

پیتزا یکی از مهم‌ترین و پر طرفدارترین فست فودهاست که اولین بار در کشور ایتالیا تهیه شد؛ سپس پخت آن در سراسر جهان رواج پیدا کرد. پیتزا در طعم‌های گوناگون مانند پیتزای سبزیجات، مرغ، گوشت، پپرونی، پنیر و... تهیه می‌شود که دارای طیف گسترده‌ای از طعم و مزه است و از کودکان گرفته تا بزرگسالان و سالمندان کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که به خوردن پیتزا علاقه‌ای نداشته باشد.

به گزارش فرادید، اگر بخواهیم از پیشینه نخستین پیتزایی که در دنیا پخته شده است نام ببریم، اولین کشوری به ذهنمان می‌رسد، ایتالیاست که دارای انواع گوناگونی از پیتزا با طعم‌ها و مزه‌هاست.

اما در جستجوی تاریخی می‌توان ردپای پخت غذا‌هایی شبیه به پیتزا را در نقاط دیگر جهان هم پیدا کرد. در تاریخ آمده است که سربازان ساسانی وقتی در اردوی جنگی بودند، سپر‌های خود را روی آتش می‌گذاشتند و خمیری متشکل از آرد و نان را روی سپر پهن می‌کردند؛ سپس کمی خرما و پنیر روی خمیر می‌گذاشتند و منتظر می‌نشستند تا خمیر روی آتش بپزد.

همچنین در یونان باستان هم مردم خمیر نان را با روغن و پنیر و سبزیجات می‌پوشانند و بعد در تنور می‌پختند.

سرگذشت پیتزا

در روم باستان هم مردم چیزی شبیه به پیتزا را می‌پختند که در کتاب مورخ رومی به نام مارکوس پوروسیوس نیز به آن اشاره شده است: «غذایی با خمیر گرد مسطح که با روغن زیتون و سبزی و عسل پوشانده می‌شود.» به همین دلیل برخی از مورخان معتقدند که پیتزا از روم باستان به ایتالیا راه پیدا کرده است؛ اما برخی دیگر معتقدند پیتزا در اصل اختراع مردم یونانی‌الاصل ساکن جنوب ایتالیاست که از آنجا به دیگر نقاط ایتالیا راه پیدا کرد. بعد‌ها باستان شناسان در کاوش‌های خود از شهر باستانی پومپی ایتالیا بقایایی را پیدا کردند که شبیه به یک مغازه پیتزافروشی باستانی بود.

شاید واژه پیتزا از کلمه لاتین «پینا» به معنای مسطح گرفته شده است؛ بنابراین پتیزا‌های باستانی شباهتی به پیتزای مدرن امروز نداشتند. این پیتزا‌ها بیشتر متشکل از خمیر مسطحی بود که روی آن را با روغن چرب می‌کردند و بعد با سبزیجات و پنیر یا عسل می‌پوشاندند.

شاید بتوان گفت یکی از دلایل رونق پخت پیتزا در ایتالیا به شهر ناپل برمی‌گردد. در این شهر کارگران زیادی مشغول به کار بودند و نیاز به غذا در این شهر بسیار زیاد بود؛ بنابراین پیتزا که دارای خمیر بود، می‌توانست شکم کارگران را سیر کند. این پیتزا را معمولا آشپز‌های خیابانی ناپل تهیه می‌کردند. بعد از اینکه در قرن هجدهم میلادی گوجه فرنگی وارد اروپا شد، پیتزاپز‌های شهر ناپل از آن برای تهیه پیتزا استفاده کردند و به همین دلیل طولی نکشید که مردم از سراسر ایتالیا و کشور‌های دیگر مشتاق شدند تا نان پیتزا‌های ناپلی را که با گوجه فرنگی و پنیر تهیه می‌شد، برای یک بار امتحان کنند.

در سال ۱۸۸۹ یکی از آشپز‌های دربار ایتالیا به نام رافائل اسپوزیتو که اهل ناپل بود، برای اولین بار پیتزایی را درست کرد که شباهت زیادی به پیتزا‌های مدرن امروزی داشت. او پیتزا را با سبزیجاتی به رنگ سبز، قرمز و سفید تهیه کرد که شبیه پرچم ایتالیا بود و این پیتزا را به عنوان پیشکش برای پادشاه امبرتو و ملکه مارگاریتا برد. ملکه از دیدن پیتزایی که شبیه به پرچم ایتالیا بود، بسیار به وجد آمد و به همین دلیل از آن به بعد پیتزای سبزیجات در ایتالیا به نام مارگاریتا شهرت پیدا کرد.

سال‌ها بعد یکی از مهاجران ایتالیایی که در نیویورک زندگی می‌کرد، مغازه کوچکی تاسیس کرد و در آن به پخت پیتزا پرداخت و به این صورت بود که آمریکایی‌ها با پیتزا آشنا شدند. بعد‌ها در جریان جنگ جهانی دوم سربازان آمریکایی در ایتالیا به مغازه‌های پیتزافروشی می‌رفتند و پیتزا را به عنوان یک غذای محبوب ایتالیایی می‌خوردند. به این صورت پخت پیتزا کم کم در آمریکا هم رونق گرفت و این غذا پا به عرصه جهان گذاشت.

آمار‌ها نشان می‌دهد که امروزه ۱۳ درصد از مردم آمریکا به صورت روزانه پیتزا مصرف می‌کنند. امروز پیتزا در آمریکا به دو روش پخته می‌شود که یکی با خمیر کلفت و سنتی و دیگری با خمیر بسیار نازک و پهن است.

تاریخ پخت پیتزا در ایران

پیتزا در ایران نیز بسیار پر طرفدار است تا جایی که فست فود‌های بی‌شماری در تمان نقاط کشور وجود دارند که پیتزا را در طعم‌ها و اشکال گوناگون تهیه می‌کنند.

اما اولین پیتزا فروشی در ایران در دهه ۱۳۴۰ با نام «پیتزا داوود» در خیابان نوفل لوشاتو تهران تاسیس شد و خیلی زود به شهرت رسید. کم‌کم پیتزا فروشی‌های دیگری هم در شهر‌های شمالی تهران راه‌اندازی شد و این غذای فرنگی و جذاب در همه جای تهران و بعد از آن در شهر‌های دیگر نیز گسترش پیدا کرد.