آذری جهرمی، وزیر سابق ارتباطات در گفتگو با اندیشه پویا گفت: بعد از آن «سلفی با سبیل» تماس گرفتند که این چه قیافهای است درست کردهای؟ گفتم این عکس را کجا دیدید؟ گفتند در واتسآپ و اینستاگرامی که فیلتر است؛ گفتم هدفم همین بود که فیلتر کردنتان به درد خودتان میخورد.
در این بخش از مصاحبه میخوانید:
اگر محصول خرابی را به بازار بفرستید، خبر خراب بودن محصول زودتر از بیرون آمدن نسخه جدید آن محصول بین مشتریان پخش میشود و بازار را از دست میدهید. سومین واقعیت این است که، افراد در برابر اخبار رفتار واحدی ندارند و در مواجهه با خبر میتوانند رسانا یا نارسانا باشند. اگر برای شما خبر بدی علیه کسی که او را دوست دارید، یا خبر خوبی دربارهی کسی که او را دوست ندارید، بفرستند، نهتنها این خبر را هدایت نمیکنید که آن را بلاک میکنید. حالا این مفروضات را کنار هم بگذارید. وقتی فضای عمومی ذهنیت مردم نسبت به نهاد حکمرانی منفی باشد و نهاد حکمرانی بخواهد در شبکهی مردمی اطلاعرسانی کند و خبر مثبت از خودش بفرستد، بلاک میشود، و اگر خبر منفیای هم از جای دیگری منتشر شود، رسانهها با سرعت یکونیم برابر این خبر را نشر میدهند. آقایان از اینکه خبرهای زیادی تولید میکنند، اما پخش نمیشود، نتیجه میگیرند که تیم رسانهایشان ضعیف است. نخیر، مسئلهی اصلی ذهن مخاطب است نه ضعف شما در استفاده از مدیا!
حالا شما یک متغیر جدید به فضای ارتباطی اجتماعی مردم محور وارد کنید، ابزارهای رسانهای نوین مثل شبکههای اجتماعی امروزی، یک تغییر شگرف رخ میدهد و آن کاهش تاخیر در انتقال پیامهاست همچنانکه فضای سه نکته قبلی هم پابرجاست. به فرض به رسمیت شناختن این فضا، از شما سوالی دارم. آیا اگر اینستاگرام را تبدیل به روبیکا کنید، تغییری به وجود میآید؟ نهایت توانمندی شما این است که روبیکا را جایگزین کنید و اجازه ندهید فلان اینفلوئنسر ضدانقلاب یا فلان شبکهی معاند آنجا کانال بزند. حال اگر بیایید و این سوپرنودها (Super Node) را حذف کنید، اتصال قطع نمیشود و برقرار است بلکه سوپرنود بزرگ تبدیل به تعداد زیادی سوپرنودِ کوچک خواهد شد.
کافی است سه درصد اعضای این شبکه از جای دیگر ــ مثلاً ماهواره خانهی همسایه ــ به اطلاعات آن سوپر نودهای سابق در شبکههای مسدود شده دسترسی داشته باشند، محتوا وارد همین شبکهی روبیکا خواهد شد و با همان سرعت پخش میشود. مگر اینکه بالای سر هر کاربر در شبکهی اجتماعی یک آژان بگذارید. من همان روزی که تلگرام توقیف شد هم اعلام کردم که جریان آزاد اطلاعات با این فیلترها متوقف نخواهد شد، چون موضوع اصولا خود شبکههای اجتماعی داخلی یا خارجی نیست بلکه اطلاعاتی است که در آنها منتشر میشود. الان هم اعتقاد دارم اگر اینترنت را قطع کنند و همه به روبیکا رو بیاورند ـ که نمیتوانند و ممکن نیستــ اوضاع تغییری نخواهد کرد و اطلاعات، راه نشر خودش را پیدا میکند.
مثال دیگری میآورم، آبان ۱۴۰۰ وقتی که کرونا فروکش کرد یک روز پسرم را به آرایشگاه بردم. او حاضر نبود موهایش را کوتاه کند. خودم نشستم و گفتم: «موهای من را با شمارهی ده بتراش». سرم را که تراشید دیدم محاسنم بلند است. گفتم: «اینها را هم کوتاه کن». او هم از ته تراشید. دیدم قیافهام خیلی تغییر کرد. گفتم: «آقا این سبیلها را نگه دار». آن زمان یک سلفی از خودم گرفتم، همان که آبان امسال در فضای مجازی منتشر کردم. همه این عکس را دیدند؛ برخی از نمایندگان مجلس، دولتیها، علما، رفقا و طیفهای مختلف با من تماس گرفتند که این چه قیافهای است از خودت درست کردهای؟ میدانید چه پاسخی دادم؟ گفتم این عکس را کجا دیدید؟ عمدتاً در واتسآپ و اینستاگرامی که فیلتر است، دیده بودند. گفتم هدفم از انتشار این عکس همین پاسخی بود که دادید؛ خواستم بگویم فیلتر کردنتان به درد خودتان میخورد.