هشدار سازمان ملل: بحران پناهجویان اوکراینی تازه شروع شده است

با ورود به دهمین روز از جنگ اوکراین، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) با اعلام اینکه تاکنون بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر از مرز‌های این کشور گریخته‌اند، هشدار داد بحران پناهجویان اوکراین تازه شروع شده‌است.

به گزارش ایرنا به نقل از تارنمای روزنامه گاردین، تنها با گذشت ۱۰ روز از حمله روسیه به اوکراین، تاکنون بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر پناهجو از مرز‌های این کشور عبور کرده و به سوی کشور‌های اروپایی همسایه فرار کرده اند. موج عبور پناهندگان از مرز‌های اوکراین در حالی است که سازمان ملل نسبت به وقوع بزرگترین بحران پناهجویی یک قرن اخیر هشدار داده است.

گاردین در ادامه نوشت: در طول چند روز گذشته از جنگ در اوکراین، جهان شاهد جدایی خانواده‌هایی است که در ازدحام پر هرج و مرج ایستگاه‌های قطار، از یکدیگر پیشی می‌گیرند، پدرانی که فرزندانشان را از پشت شیشه قطار می‌بوسند و خستگی پناهجویانی که در نهایت به مکانی امن رسیده اند.

اکثر اوکراینی‌هایی که کشورشان را ترک می‌کنند به سمت لهستان، مولداوی، اسلواکی، رومانی و مجارستان می‌روند؛ کشور‌هایی که مرز‌های خود را به روی تمامی پناهجویان باز گشاده اند. هرچند در این میان گزارش‌های بسیاری از تبعیض و آزار و اذیت رنگین‌پوستان هم منتشر شده است.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR)، با ارائه گزارشی مبنی بر فرار دستکم یک میلیون و ۲۰۰ هزار پناهجو از اوکراین هشدار داده است که بحران انسانی در اوکراین تازه شروع شده است. این نهاد تخمین زده که بیش از چهار میلیون نفر پناهنده به کشور‌های همسایه می‌گریزند و این در حالی است که در داخل اوکراین میلیون‌ها نفر دیگر به دلیل جنگ آواره خواهند شد.

در حال حاضر بیش از ۶۵۰ هزار اوکراینی وارد لهستان شده اند که روزانه بین ۵۰ هزار تا ۸۰ هزار نفر نیز از این کشور عبور می‌کنند؛ و بسیاری دیگر هم در آن سوی مرز در هوای سرد و زمهریر منتظر هستند.

از سوی دیگر سازمان‌های کمک‌رسان لهستانی که در مرز برای کمک به پناهجویان فعالیت می‌کنند اعلام کرده اند که منابع آن‌ها بسیار اندک بوده و تقریبا به صفر رسیده است.

واکنش سایر کشور‌های اروپایی به بحران پناهجویان تاکنون سریع و یکپارچه بوده است. کشور‌های عضو اتحادیه اروپا اعلام کرده اند که "دستورالعمل حفاظت موقت" را که از سال ۲۰۰۱ پس از جنگ‌های یوگسلاوی و کوزوو استفاده نشده را به اجرا درخواهد آورد.

براساس این دستورالعمل پناهندگان اوکراینی حق آن را دارند که تا سه سال بدون ویزا در اتحادیه اروپا زندگی و کار کنند. هرچند براساس یک اصلاحیه به متن پیشنهادی دستورالعمل، به جای همه پناهندگانی که از جنگ فرار می‌کنند، این قانون تنها شامل اتباع اوکراینی می‌شود.

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل ضمن تقدیر از تلاش‌های اروپا برای مقابله با بحران پناهجویان، خواسته است تا همبستگی کنونی در ماه‌های آینده و احتمالا سال‌ها به دلیل تداوم خشونت‌ها در اوکراین، حفظ شود.

در این میان واکنش برخی کشور‌های اروپایی به بحران پناهجویی به طور قابل توجهی متفاوت بوده است. دولت بریتانیا در ابتدا اعلام کرد که تنها شهروندان اوکراینی مستقر در بریتانیا می‌توانند «اعضای نزدیک خانواده» را نزد خود بیاورند.

«کوین فاستر» وزیر مهاجرت بریتانیا، در توییتی که اکنون حذف شده است، اعلام کرد پناهندگان اوکراینی می‌توانند برای حضور در انگلیس درخواست مهاجرت دهند. اما اندکی بعد این توییت حذف شد و وزارت کشور بریتانیا اعلام کرد که یک "کانال حمایت بشردوستانه" راه اندازی می‌کند تا سازمان‌ها بتوانند برای حمایت از پناهجویان اوکراینی کمک‌های مالی ارائه دهند.

از طرفی، فعالان حقوق بشر نسبت به آینده میلیون‌ها پناهجوی دیگر که در مرز‌های دیگر کشور‌های اروپایی گیر کرده‌اند، ابراز نگرانی کرده است.

هفته گذشته، درست چند روز قبل از حمله روسیه، کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد با اشاره به جانباختن روزانه ده‌ها تن پناهجو که با قایق خود را به اروپا می‌رسانند، خشونت فزاینده و نقض حقوق بشر علیه پناهجویان در مرز‌های سراسر اروپا را محکوم کرد و آن را «بی‌اعتنایی بی‌رحمانه به زندگی» خواند.

«جف کریسپ» از مرکز مطالعات پناهندگان دانشگاه آکسفورد گفت: «واکنش کشور‌های اتحادیه اروپا به بحران پناهجویان در اوکراین فوق‌العاده است. هرچند ما شاهد تبعیض آشکار میان پذیرش پناهجویان اوکراینی با مردمی که از عراق یا سوریه یا کشور‌های دیگر به سوی مرز‌های اروپا می‌آیند، هستیم».

وی افزود: «کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل اگرچه بحران پناهجویان اوکراینی را بزرگترین بحران در نوع خود در یک قرن اخیر می‌داند، اما بیش از ۶ میلیون سوری هم در زمان جنگ در این کشور از سوریه گریخته اند. آنچه که امروز ما شاهد آن هستیم، عزم و ظرفیت زیرساخت‌های جهانی پناهندگان ما را آزمایش خواهد کرد. ما باید برای رویداد‌های بیشتر در آینده آماده باشیم».