فقر گل در ایران

هفته هفتم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران در شرایطی از فردا دوشنبه، از سرگرفته می‌شود که حال‌و‌روز مهاجمان لیگ برتری بعد از سپری‌شدن شش هفته چندان تعریفی ندارد. لیگ برتر ایران در این روز‌ها بیش از هر زمان دیگری از فقر گل‌زنی رنج می‌برد؛ به طوری که برترین تیم‌های هجومی ایران تا به اینجا آمار نه‌چندان قابل قبول ۱.۳ گل به ازای هر بازی را به خود اختصاص داده‌اند.

پیش از شروع رقابت‌های هفته هفتم، دو تیم سپاهان و پرسپولیس که به ترتیب در رده اول و چهارم لیگ برتر قرار گرفته‌اند، با هشت گل زده، هجومی‌ترین تیم‌های لیگ نشان داده‌اند؛ ولی نرخ گل‌زنی مهاجمان این تیم هم تعریفی نداشته است. این نوسان زمانی خودش را بیشتر نشان می‌دهد که هیچ بازیکنی از این دو تیم فعلا در بین برترین گل‌زنان لیگ برتر حضور ندارند. به غیر از تیم‌های سپاهان و پرسپولیس، تیم‌های پیکان و گل‌گهر هم با هفت گل زده در رده‌های بعدی گل‌زن‌ترین تیم‌ها قرار می‌گیرند که به‌طور مشخص، آمار آن‌ها هنوز از استاندارد‌های موجود برای یک لیگ زیبا و پویا پایین‌تر است. بدترین خط حمله در بین تیم‌های بالانشین جدول لیگ برتر هم در اختیار استقلال است که با پنج گل زده، آمار چندان خوبی به جا نگذاشته است.

کم‌گل‌بودن بازی‌های لیگ برتر ایران در‌حالی این روز‌ها برجسته شده که مشخصا سبک بازی تیم‌های ایرانی هم محل سؤال است؛ پس از سپری‌شدن شش هفته از رقابت‌های لیگ برتر، هنوز تیمی نتوانسته فوتبالی شناور، تماشاگرپسند و البته مبتنی بر خلق موقعیت‌های زیاد به نمایش بگذارد. این مورد به‌خوبی می‌تواند جایگاه ایران در مقایسه با لیگ سایر کشور‌ها را به نمایش بگذارد. اگرچه مقایسه فوتبال ایران با تیم‌های اروپایی به دور از انصاف است؛ ولی می‌شود با مقایسه عملکرد گل‌زن‌ترین تیم‌ها در کشور‌های همسایه، نمای کلی‌تر از فقر گل‌زنی در ایران را به تصویر کشید.

در قطر، لیگی که چندین سال است هزینه‌های هنگفتی برای خریدن مهاجمان و مربیان خارجی می‌کند، نرخ گل‌زنی به طرز درخور‌توجهی بالاست. در لیگ این کشور، السد به‌واسطه قدرت مالی خوبی که دارد، صدرنشین است و بعد از ۹ بازی ۳۶ گل زده دارد. میانگین گل زده این تیم در هر بازی عدد وحشتناک چهار را نشان می‌دهد. شاید این‌طور برآورد شود که در مقایسه تیم‌های پرسپولیس و سپاهان با دیگر تیم‌های لیگ برتر ایران، السد فاصله بسیار زیادتری با دیگر تیم‌های قطری داشته باشد؛ ولی جالب اینکه میانگین گل‌زنی تیم نهم لیگ قطر فعلا با میانگین گل برترین تیم‌های ایرانی در این عرصه برابری می‌کند! در قطر، الشمال رده نهمی بعد از ۹ بازی ۱۲ گل زده دارد که با میانگین ۱.۳ گل فعلی تیم‌های پرسپولیس و سپاهان برابری می‌کند.
در امارات هم تیم العین صدرنشین بعد از ۱۰ بازی ۲۳ گل زده در کارنامه دارد که به‌خوبی میانگین ۲.۳ گل زده در هر بازی را نشان می‌دهد. در لیگ این کشور وضعیت گل‌زنی تیم هفتم جدول رده‌بندی هم بهتر از گل‌زن‌ترین تیم‌های ایرانی است. تیم «خور» با میانگین ۱.۶ گل زده در هر بازی، در رده هفتم لیگ امارات قرار گرفته است.

برای درک بهتر اهمیت گل‌زنی و نقش قدرت تیم‌ها، فارغ از تیم السد قطر که همواره در لیگ قهرمانان آسیا یکی از تیم‌های نیمه‌نهایی یا ماقبل نیمه‌نهایی است، شاید بد نباشد وضعیت تیم‌های عربستانی هم بررسی شود. در لیگ قهرمانان این دوره، دو تیم الهلال و النصر از عربستان به نیمه‌نهایی رسیدند و سرانجام الهلال عربستان هم موفق شد جام قهرمانی را بالای سر ببرد. در این لیگ به دلیل حضور این دو تیم در لیگ قهرمانان آسیا، تعداد بازی‌ها یکدست نیست؛ ولی باز‌هم شرایط در مقایسه با لیگ ایران به‌مراتب بهتر است؛ الهلال این روز‌ها از ۹ بازی با ۱۹ امتیاز در رده چهارم جدول قرار دارد؛ ولی این تیم در همین ۹ دیدار توانسته ۱۵ بار گل‌زنی کند. میانگین گل این تیم در هر بازی ۱.۶۶ گل زده است که چندان زیاد به نظر نمی‌رسد؛ ولی این امر دلیل مشخصی دارد و آن‌هم اینکه سرمربی این تیم برای حفظ بازیکنانش دست به ریسک زیادی نزده و چندان اصراری به فیکس بازی‌دادن آن‌ها در صورت بروز مصدومیت جزئی نداشته است.

در همین لیگ النصر ۱۱ بازی کرده و ۱۸ گل زده است. این آمار هم دقیقا مشابه با میانگین گل‌زنی الهلال است که ریشه مشترک دارد. با‌این‌حال در عربستان این روز‌ها نه الهلال و النصر بلکه تیم الشباب است که جولان می‌دهد. این تیم بعد از ۱۳ بازی صدرنشین لیگ برتر است و در این مدت ۲۳ گل زده و میانگین تقریبی ۱.۸ گل زده در هر بازی را به ثبت رسانده است. این آمار هم به‌خوبی از آمار ثبت‌شده در لیگ برتر ایران آن‌هم در مقایسه با گل‌زن‌ترین تیم‌ها بهتر است.

حال شاید این‌طور تصور شود که نباید ستاره‌های گران‌قیمت خارجی را که برای تیم‌های عربی بازی می‌کنند، با بازیکنان لیگ برتر ایران مقایسه کرد. این موضوع شاید تأثیرگذار باشد؛ ولی اثرش چندان زیاد نیست. در ایران و در همین فصل بازیکنان مهمی به تیم‌ها اضافه شده‌اند که هنوز نتوانسته‌اند درخشش چندانی داشته باشند. به‌عنوان مثال استقلال برای تقویت خط حمله‌اش ستاره‌ای با سابقه بازی در استون ویلا را خریده؛ ولی هنوز نتوانسته از توانایی این بازیکن استفاده کند. دیگر تیم‌های لیگ برتر هم به سراغ خرید‌های خارجی رفته‌اند که آن‌ها هم فعلا در این زمینه ناموفق بوده‌اند. شاید در ادامه مسیر این وضعیت بهتر شود و ایران دست‌کم خودش را به رکورد گل‌زنی در لیگ عربستان نزدیک کند؛ ولی هرچه هست، به نظر می‌رسد بیش از نقش مهاجمان، این روز‌ها تاکتیک‌های اتخاذ‌شده از سوی مربیان در فقر گل لیگ برتر، تأثیرگذار باشد.