پایان هراس در بورس؟

هراس از تداوم ریزش سهام پایان یافت؟ سوالی که این روزها پاسخ مثبت گفتن به آن شاید از ماه‌های قبل بسیار راحت‌تر باشد؛ جایی که پس از دو ماه تماما منفی، بازده شاخص کل در میانه خرداد مثبت شد. با این حال سهولت پاسخ به این سوال، لزوما به معنی ورود بازار سهام به چرخه رونق نیست. آنچه روز گذشته در قالب رشد نسبت خالص خرید حقیقی روی داد و با افزایش ارزش معاملات خرد و خروج پول‌های ریسک‌گریز از پناهگاه صندوق‌های معامله‌پذیر توامان شد، نشانه‌هایی از بازگشت آرامش به معاملات بورسی و پایان هراس از ریزش را پیش روی فعالان آن قرار داد. با این حال اگر بخواهیم روندی متعادل با تغییرات پایدار را در این بازار شاهد باشیم، شکی نخواهد بود که این بخش از اقتصاد کشور نیازمند تغییرات ساختاری و تشخیص درست علت و معلول است. کارشناسان بازار سهام معتقدند سیاستگذاران بعدی لازم است به جای کلی‌گویی و شعارهای پوپولیستی همچون حمایت از بازار یا جبران ضرر سرمایه‌گذاران، درصدد ریشه‌یابی مشکلات برآیند.

به گزارش دنیای اقتصاد، بازار سهام روز گذشته شاهد افزایش سه سنجه مهم بورسی بود. روز گذشته ثبت خالص خرید 180 میلیارد تومانی حقیقی، در کنار خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به میزان 141 میلیارد تومان، همچنین افزایش ارزش معاملات خرد به 2939 میلیارد تومان بر امیدها نسبت به آینده بازار سهام افزود. این‌طور که به‌نظر می‌آید بازار سرمایه در روزهای پیش‌رو با فرض تداوم این روند در سه آمار یاد شده می‌تواند روزهای پر رونق‌تری را شاهد باشد و با توجه به ثبات قیمت دلار در محدوده 24 هزار تومان و مسائلی نظیر نزدیک شدن به فصل مجامع، از فضای رکود خارج شود. به هر روی روز گذشته بازدهی شاخص‌کل در خردادماه به محدوده سبز هدایت شد. بازار سرمایه روز دوشنبه معاملات بهتری را پشت سر گذاشت. در این روز بهبود نسبی اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام بر امید فعالان این بازار نسبت به آینده قیمت‌ها افزود و سبب شد معاملات بورس تهران نسبت به گذشته بیشتر به شرایط خنثی نزدیک شود. بررسی روند داد و ستدهای بازار سرمایه در روزهای اخیر حکایت از آن دارد که با نوسان بازار سهام پیرامون مرز کانال یک میلیون و 100 هزار واحدی این بار موج جدید تقاضا با حمایت شاخص در این محدوده، امید بیشتری به رشد قیمت‌ها وجود دارد. دقیقا به دنبال همین امید بود که در روز دوشنبه، نماگر اصلی بورس در حدود 8 هزار و 500 واحد رشد کرد و افزایش 75/ 0 درصدی میانگین قیمت‌ها را شاهد بودیم.

به نفع کوچک‌ترها

آن گونه که روند تحولات در روزهای اخیر نشان می‌دهد با نزدیک شدن به فصل مجامع نه تنها معاملات صنایع بزرگ بازار سرمایه نظیر فلزی‌ها و پالایشی‌ها افزایش یافته، بلکه در گروه‌های کوچک هم که روند معاملات با مشکل مواجه شده بود هم‌اکنون وضعیت بهتر است. البته منظور از وضعیت بهتر نه رونق کامل بلکه متعادل شدن معاملات و کاهش تعداد صفوف فروش است. روز گذشته تعداد صف‌های فروش از کل 312 نماد معامله شده در بورس تهران در حالی به عدد 100 رسید که در همین روزهای اخیر میزان صف‌های فروش به ثبت رسیده در بورس به بیش از 60 درصد از کل سهام معامله شده می‌رسید. این در حالی است که تعداد این نمادها در روز دوشنبه از 32 درصد فراتر نرفت. ارزش این صف‌های فروش نیز در مجموع 1476 میلیارد تومان بود. البته این تنها نکته مثبت به ثبت رسیده در داد و ستدهای روز یاد شده نیست. در این روز نسبت تعداد نمادهایی که در سطوح مثبت قیمتی معامله شده‌اند نیز افزایش یافته است. این عامل در کنار سایر تحولات رخ داده در بورس می‌تواند نشانگر این باشد که بازار سهام اگرچه هم‌اکنون تا رسیدن به رونق فاصله بسیاری دارد با این حال در صورت تداوم الگوی مشاهده شده در معاملات روز دوشنبه، با برون‌رفت از شرایط اشباع فروش می‌تواند وضعیتی خنثی همراه با تعدیل عرضه و تقاضا در قیمت بسیاری از نمادها را شاهد باشد.

همان‌طور که در ماه‌ها و هفته‌های اخیر بارها مورد تاکید قرار گرفت در کنار هم قرار گرفتن عواملی نظیر نزدیک شدن به فصل مجامع در کنار بهبود اوضاع بازارهای جهانی و همچنین ثبات قیمت دلار احتمال ریزش بیشتر قیمت و رسیدن شاخص به محدوده زیر یک میلیون واحد را به امری نامحتمل تبدیل کرده است. از این رو نمی‌توان در صورت ثبات سایر شرایط انتظار رویداد ناگوار را در ماه‌های پیش‌رو داشت.

از این جیب به آن جیب بورس

اما از آمار صفوف خرید و فروش که بگذریم در بخش خالص خرید حقوقی و مقایسه آن با آمار ورود و خروج پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حکایت از آن دارد که در این بخش از بازار سهام نیز اوضاع امیدوار‌کننده است. در روزهای گذشته به موازات اینکه خالص خرید حقوقی به طور آهسته و تقریبا پیوسته کاهش یافته در برخی روزها نیز با افزایش تقاضا در بازار سهام بعضا منفی شده و توانسته گواهی از ورود پول سرمایه‌گذاران خرد را به بازار ارائه دهد. بر این اساس روز گذشته یکی از معدود روزهایی که در آن ورود پول حقیقی به بازار سهام ثبت شد. این مهم در شرایطی به ثبت می‌رسد که در طول روزهای گذشته خروج پول حقیقی از صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همان ETFها افزایش داشته است.

مقایسه این دو رقم حکایت از آن دارد که پول پارک شده این صندوق‌ها که در ماه‌های اخیر روند صعودی داشته و به دلیل افت قابل‌توجه قیمت سهام به طور تقریبی در روزهای منفی تشدید شده، حالا با افزایش توجه سرمایه‌گذاران حقیقی به معاملات سهام تغییر روند داده است. بر این اساس معاملات روز دوشنبه نشان می‌دهد که همسو با رشد خالص خرید حقیقی به محدوده 180 میلیارد تومان در معاملات سهام، 141 میلیارد تومان از دارایی سهامداران خرد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خارج شده است. این نیز عامل دیگری است که نشان می‌دهد صندوق‌های ETF نه تنها در طول این مدت توانسته‌اند به عنوان یک ابزار مدیریت ریسک مورد توجه فعالان بازار سهام قرار بگیرند، بلکه در طول همین مدت مانع از خروج کامل نقدینگی حقیقی از بازار سهام شده‌اند. بررسی نمودار مربوطه به وضوح نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری تاکنون آمار ورود و خروج پول حقیقی در بخش معاملات سهام و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هم همبستگی منفی داشته است. از این رو می‌توان نتیجه گرفته که با افزایش اقبال به بازار سرمایه و نزدیک شدن به فصل مجامع به هر میزان که از قیمت سهام استقبال شود ممکن است شاهد افزایش فروش در این صندوق‌ها باشیم.

روند صعودی ارزش معاملات خرد

نکته سوم که در طول روزهای اخیر به نفع بازار سرمایه بوده است، افزایش ارزش معاملات خرد است. در پایان معاملات روز دوشنبه ارزش معاملات خرد در بورس تهران به 2939 میلیارد تومان رسید. بررسی این سنجه بورسی نشان می‌دهد که نزدیک شدن ارزش معاملات خرد در این روز به حدود 3هزار میلیارد تومان نسبت به میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در سال جاری( 2100 میلیارد تومان) افزایش قابل‌توجهی داشته است. تداوم افزایش در این روند نیز خود می‌تواند در روزهای آینده سرمایه‌گذاران را به افزایش بیشتر بهای سهام امیدوار کند. در صورتی که این روند محقق شود ارزش معاملات خرد نیز افزایش خواهد یافت. گفتنی است معاملات روز دوشنبه در بازار سرمایه به موازات همه تغییرات مثبتی که داشت توانست نهایتا بازده بازار یاد شد در خرداد ماه را نیز مثبت کرد.