آیا در مریخ دریاچه آب شور وجود دارد؟

تحلیل داده‌های مدارگرد مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا و کمک گرفتن از دریاچه‌های زیرزمینی گرینلند، احتمال وجود دریاچه‌های آب شور، که زیر قطب جنوب مریخ هستند را افزایش می‌دهد.

به گزارش فرادید به نقل از skyandtelescope، حدود دو سال پیش، تیمی از دانشمندان از کشف هیجان‌انگیز یک سطح بازتابگر درخشان در زیر لایه‌های یخ، در قطب جنوب مریخ خبر دادند. این تیم به سرپرستی روبرتو اوروزی (انستیتوی ملی اخترفیزیک ایتالیا) ۲۹ تصویر راداری از مدارگرد مارس اکسپرس را بررسی کردند که بیش از ۴ سال این منطقه را تحت نظر داشته است.

در پروژه جدید که توسط سباستین لاورو و همکارانش در مجله نیچر چاپ شده است، ۱۳۴ تصویر راداری گرفته شده در طول بیش از ۱۰ سال را بررسی می‌کنند.

محققان نه تنها وجود احتمالی یک دریاچه را تأیید کردند، بلکه دریافتند که این دریاچه همتایانی نیز دارد. آن‌ها می‌گویند: "این دریاچه توسط استخرهای کوچکی از آب یا مناطق مرطوب، احاطه شده است. بزرگترین دریاچه احتمالی حدود ۲۰ کیلومتر عرض دارد. استخرهای کوچکتر به صورت لکه‌هایی با عرض ۵ تا ۱۵ کیلومتر ظاهر می‌شوند. چه شباهتی بین گرینلند و مریخ وجود دارد؟ مطالعه جدید فقط ۱ افزودن داده‌های بیشتر به پروژه قبلی پیشرفت نمی‌کند. تیم تحقیقات همچنین از یک روش تجزیه و تحلیل کاملا متفاوت استفاده کرده است که در اصل، برای استفاده در زمین طراحی شده است.

اولین مشاهدات دریاچه‌های زیر یخ در سیاره خودمان از شواهد وجود توده‌های بزرگ آب در زیر صفحات یخ زده قطب جنوب به دست آمد. اما روش‌های تشخیص این کشف در قطب جنوب، درمورد گرینلند با شکست مواجه شد، جایی که آب زیر لایه‌های یخ تکه تکه است و با مناطق یخ زده یا قسمت‌های زیرین مناطق خشک، مخلوط شده است؛ بنابراین زمین شناسانی که در گرینلند کار می‌کنند روش جدیدی برای جستجوی مایعات زیر سطوح یخ زده ابداع کردند. آن‌ها تنها به روشنایی بازتاب شده از این سطح - مشابه کاری که اوروزی و همکارانش انجام دادند. اکتفا نکردند، بلکه به صاف بودن سطح انعکاس و چگونگی تغییر کیفیت آن از نقطه‌ای به نقطه دیگر نیز توجه کردند. آن‌ها متوجه شدند که سطوح بازتابنده درخشان نیز بسیار صاف هستند.

این مناطق همچنین از روشنایی و همواری نسبتا مداومی برخوردار بودند، درحالی که این ویژگی‌ها در اطراف این سطوح بیشتر تغییر می‌کند. اینجا در زمین، زیر یخ‌های گرینلند، این ارتباط شواهد خوبی بر وجود دریاچه‌های زیرزمینی است. در مریخ نیز احتمالا همین طور است. چشم اندازهایی برای آب و زندگی در این جا یک مسئله حل نشده باقی می‌ماند؛ این که مریخ چگونه میتواند در زیر لایه‌های رسوبی قطب جنوب خود، ظرفیت نگه داری این مایعات را داشته باشد، جایی که دما باید بسیار کم باشد، احتمالا ۱۲۰- درجه سلسیوس.

برخی محققان معتقدند که این مناطق باید بسیار سرد باشد، بنابراین گرمای اضافی و لازم باید از اعماق و احتمالا ناشی از آتشفشان، به سطح برسد. در نهایت، محققان می‌گویند: «شرایطی که باعث می‌شود این منبع آب زیر سطح مریخ، مایع بماند، اکنون در بهترین حالت تنها یک حدس است.»

بدون در نظر گرفتن چگونگی وجود مایعات، شواهد برای وجود دریاچه‌های آب مایع زیر صفحات یخ، قوی است. چنین دریاچه‌هایی می‌تواند به عنوان سرپناهی برای زندگی در مریخ باشند. هر موجود زنده‌ای در مریخ در زیر این لایه‌های غبار و یخ می‌تواند از پرتوهای کیهانی و تغییرات دمایی مریخ در امان بماند. ۱۲۰۰ متر عمق این لایه‌های یخ و غبار است که دسترسی به آن اکنون ممکن نیست. اما ممکن است روزی یک غواص برای کشف این زیستگاه مریخ ارسال کنیم. فقط تصور کنید که چه چیزی می‌توانیم در آنجا پیدا کنیم.

گذشته‌ی اسرارآمیز مریخ

گمانه زنی‌های زیادی در مورد وجود آب (حداقل در گذشته بسیار دور) بر روی مریخ مطرح است و یکی از اهداف بشر این است که در آینده نه چندان دور، شرایط زندگی را بر روی این کره سرخ، فراهم آورد. البته خیلی‌ها هم از همین حالا در آرزوی یک سفر طولانی و بی‌بازگشت به مریخ هستند.

در حدود ۴ میلیارد سال پیش، مریخ نیز درست مانند زمین سیاره‌ای گرم و بارانی بود. آب مایع در رودخانه‌های طویلی که در سطح مریخ جریان داشتند و به دریاها و دریاچه‌های کم عمق ختم می‌شدند جاری بود. لایه ضخیمی از اتمسفر (جو) سیاره را پوشانده و آنرا گرم نگه می‌داشت.

اما وقتی مریخ میدان مغناطیسی جهانی‌اش را از دست داد به یک سیارۀ متفاوت تبدیل شد. بدون این سپر محافظ، این سیاره در معرض تابش خورشیدی قرار گرفت و در نهایت توانایی پشتیبانی از آب مایع در سطحش را نداشت. مریخ امروز به شدت سرد و خشک است. رودخانه‌ها و دریاهای سطح آن سالهاست که خشکیده و از بین رفته‌اند. اتمسفر سیاره نازک و ناچیز است و اگر میکروب‌های مریخی هنوز وجود داشته باشند، احتمالاً در لایه‌های زیرین و درونی مریخ گرد آمده‌اند.

این تصویر، یکی از مدل‌هایی است که برای آینده مریخ تصور می‌شود (حدودا ۱۰۰.۰۰۰ سال بعد!) البته ایجاد آب و هوایی مثل زمین بر روی مریخ، بیشتر به یک رویاءپردازی و خیال شبیه است؛ و شاید بد نباشد همانقدر که به فکر ایجاد شرایط مشابه کره زمین در سیارات دیگر هستیم، به مراقبت و محافظت از خود کره زمین هم فکر کنیم!