دلیل؛ بالارفتن از دیوار سفارت؟

 تبعات منفی مناقشه سیاسی میان ایران و عربستان، همچنان گریبان تیم‌های ورزشی ایرانی را می‌گیرد. دو کشور در حالی ششمین سال قطع روابط دیپلماتیک خود را پشت‌سر می‌گذارند که رقابت‌های ورزشی آن‌ها در میادین بین‌المللی هنوز هم متأثر از این قضیه است. نفوذ عربستانی‌ها و چربش لابی‌شان در محافل ورزشی، بیشتر اتفاقات را به سود آن‌ها رقم زده تا در نهایت این ایران و تیم‌های ایرانی باشند که بیشترین ضرر را از این اتفاق متحمل شوند.

تازه‌ترین موردی که باعث شده تا فرصت میزبانی دیگری را از ایران در مسابقات آسیایی بگیرد، مربوط به پیکار‌های هندبال جوانان است. مسئولان فدراسیون هندبال در حالی بیشتر از یک سال است آمادگی خود را برای برگزاری این رقابت‌ها در شیراز اعلام کرده‌اند که حالا گفته می‌شود کنفدراسیون هندبال آسیا با درخواست آن‌ها مخالفت کرده است. دلیل مخالفت کنفدراسیون هندبال آسیا، شیوع کرونا و وضعیت قرمزی است که ایران در چند وقت اخیر با آن مواجه بوده است.

هفته گذشته بود که کنفدراسیون هندبال آسیا نامه‌ای مبنی بر گرفتن میزبانی به فدراسیون هندبال ایران نوشت که با اقدام سریع علیرضا پاکدل، رئیس فدراسیون و حضور سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس کمیته ملی المپیک در اجلاس شورای المپیک آسیا و رایزنی‌اش با شیخ احمد، رئیس شورای المپیک آسیا اعلام شد، میزبانی شیراز از هندبال جوانان آسیا سر جایش است. در شرایطی که چندروزی بیشتر از مذاکرات هیئت ایرانی در عمان نمی‌گذرد، اما خبر رسیده که با فشار‌های کشور‌های عربی که در هندبال آسیا مدعی هستند، این میزبانی از ایران گرفته شده است. کنفدراسیون هندبال آسیا مجددا دیروز نامه‌ای برای گرفتن میزبانی از ایران به دلیل شیوع کرونا و عدم تمایل کشور‌ها نسبت به سفر شیراز ارسال کرده‌اند.

حالا این، اما و‌اگر‌ها سبب شده تا گمانه‌زنی‌ها برای از‌دست‌رفتن یک میزبانی دیگر از ورزش ایران قوت بگیرد. از آنجایی که هندبال آسیا و جهان در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری گسترده‌ای از سوی کشور‌های حاشیه خلیج فارس روبه‌رو بوده، عملا این کشور‌ها نفوذ بالایی در کنفدراسیون آسیا دارند. به‌خصوص اتفاقات سیاسی سال گذشته و به‌تازگی هم بحث کرونا، بهانه‌ای شده تا ثابت کنند در تقابل با ایران پیروز میدان هستند.

علیرضا پاکدل، رئیس فدراسیون هندبال دراین‌باره می‌گوید: «نامه‌ای مبنی بر احتمال گرفتن میزبانی از ایران به دلیل شیوع ویروس کرونا و اینکه تعدادی از کشور‌ها اعلام کرده‌اند به دلیل شرایط کرونا در ایران حاضر به حضور در ایران نیستند، دریافت کردیم که بلافاصله کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان را در جریان گذاشتیم و اعتراض ایران درخصوص این موضوع را هم رسما به کنفدراسیون آسیا اعلام خواهیم کرد و از وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک هم درخواست پیگیری کردیم که بلافاصله پیگیری‌ها آغاز شد. ما کلیه تعهدات لازم و اجرای پروتکل‌های بهداشتی را گارانتی کردیم و اصلا مشکلی برای میزبانی ایران در شرایط فعلی کشور ما وجود ندارد. البته درخصوص اعطای میزبانی به کشوری دیگر هیچ خبر و اطلاع رسمی‌ای به ما داده نشده است؛ بنابراین نه می‌توانیم تأیید کنیم و نه می‌توانیم تکذیب کنیم. تا زمانی که کنفدراسیون هندبال آسیا به‌صورت رسمی به ما چیزی را اعلام نکند، نمی‌توانیم اظهارنظر قطعی کنیم. به‌هر‌حال ما تاکنون هر‌آنچه در توان داشته‌ایم، برای گرفتن و حفظ این میزبانی به کار گرفته‌ایم و همچنان تمام تلاش خود را برای این میزبانی خواهیم کرد و از تمام ظرفیت خودمان برای نگه‌داشتن این میزبانی در ایران استفاده می‌کنیم، ولی ما هم تا جایی می‌توانیم پیش برویم و مسئله عنوان‌شده درخصوص کرونا خارج از حیطه و توان ماست که امیدوارم دستگاه دیپلماسی کشور به کمک هندبال بیاید تا بتوانیم از این حق ایران به خوبی دفاع کنیم».

اولین اقدام مهمی که ورزش ایران را در پی روابط سیاسی تیره‌اش با عربستان تحت تأثیر قرار داد، ندادن میزبانی به ایران در بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا در مواجهه با تیم‌های عربستانی بود؛ مسئولان فدراسیون فوتبال عربستان با نفوذ قابل تأمل‌شان در AFC این رأی را گرفتند که برگزاری بازی‌هایشان با نمایندگان ایران در کشور ثالث برگزار شود. اگرچه تقریبا زمان زیادی از آن واقعه می‌گذرد، اما هنوز عربستانی‌ها بر ادعای خودشان تأکید دارند و AFC هم میزبانی رقابت دو تیم ایرانی و عربستانی را به کشور ثالث می‌دهد.

عجیب آنکه حتی در دوره اخیر رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا با نفوذ کشور‌های عربی، این عرصه بر فوتبال ایران تنگ‌تر هم شد؛ در واقع بعد از ساقط‌کردن هواپیمای اوکراینی و اعتراضات آبان‌ماه سال گذشته، ادعای مبنی‌بر ناامن‌بودن ایران از سوی کشور‌های عربی رواج بیشتری پیدا کرد و آن‌ها AFC را مجبور کردند که میزبانی دور رفت بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا را هم از ایران بگیرد. در واقع این‌طور توافق شد که نمایندگان ایران ابتدا همگی بازی‌های رفت را در خانه رقبا (من‌های تیم‌های عربستانی) برگزار کنند و بعد همه دیدار‌های برگشت در ایران باشد؛ البته به شرط آنکه امنیت لازم فراهم شده باشد. با وجود برگزاری چند دیدار از دور رفت که تیم‌های ایرانی به خانه رقبا رفتند، ویروس کرونا همه‌چیز را تعطیل کرد تا بعد از برگزاری مجدد، لیگ قهرمانان آسیا به‌صورت متمرکز در قطر برگزار شود؛ این بدان معنا بود که اندک شانس میزبانی تیم‌های ایرانی در رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا هم از آن‌ها گرفته شد؛ چه‌بسا اگر یکی از تیم‌های حذف‌شده ایران در مرحله گروهی می‌توانست یکی از بازی‌های نخستش را در ایران میزبانی کند و نتیجه لازم را به دست می‌آورد، از گروهش صعود می‌کرد.

داستان چالش دیپلماتیک ایران و عربستان اگرچه ابتدا گریبان فوتبال را گرفت، اما به‌تدریج تبعات منفی‌اش به رشته‌های غیر فوتبالی هم رسید.

نمونه اخیر این موضوع به پنجره دوم رقابت‌های بسکتبال انتخابی کاپ ۲۰۲۱ آسیا برمی‌گردد که آن‌هم به بهانه کرونا از ایران گرفته شد. تیم ملی بسکتبال در این مسابقات میزبان عربستان بود، اما با تصمیم فدراسیون جهانی بسکتبال، این دیدار‌ها به‌صورت متمرکز در قطر برگزار شد. البته که پنجره سوم هم که قرار است اسفند برگزار شود، به همین منوال انجام می‌شود.

تا قبل از به‌وجود‌آمدن کرونا، طبق برنامه‌ریزی قبلی ایران در این مرحله میهمان عربستان بود. این همه تقابل‌های ورزشی ایران و عربستان در شش سال گذشته نیست. آن‌ها از روابط سیاسی‌شان با دیگر دول عرب هم استفاده کرده و تعدادی از آن‌ها را با خود همراه کرده‌اند تا در تورنمنت‌هایی که به میزبانی ایران برگزار می‌شود، شرکت نکنند. جام جهانی شمشیربازی جوانان پنج سال پیش در شرایطی برگزار شد که بعد از موضع‌گیری عربستانی‌ها در همان سال، تیم‌های کویت و مصر این مسابقات را تحریم کردند. سعودی‌ها حتی در رقابت‌های شطرنج قهرمانی جهان زنان که سه سال پیش در تهران برگزار شد، مانع از اعزام نماینده‌هایشان به این پیکار‌ها شدند.