ماجرای سرقت از موزه‌های معروف ایران

به حالا نگاه نکنید که سرقت‌ها در حد باتری خودرو، موتورسیکلت و لوازم خانه است. بوده‌اند سارقانی که طمع کرده و برای به دست آوردن مال و اموال بسیار باارزش‌تر از این حرف‌ها، ساعت‌ها و روز‌ها نقشه کشیده‌اند و راه‌های بسیاری را با هزار کلک و پارتی‌بازی طی کرده‌اند تا بتوانند به طور مثال به یک موزه با آثار باستانی دستبرد بزنند.

به گزارش روزنامه هفت صبح، بسیاری به دنبال گنج و آثار تاریخی می‌روند، اما هستند افرادی که برای رسیدن به میراث کشور و به دست آوردن پول هنگفت از فروش اموال ملی، موزه‌های کوچک را برای سرقت انتخاب می‌کنند؛ موزه‌هایی که به‌خاطر امنیت بسیار کمشان به راحتی مورد دستبرد قرار می‌گیرند. شاید در بسیاری از موارد اشیایی که در موزه‌های خصوصی و با امنیت بسیار پایین نگهداری می‌شوند، ارزش و قدمت بیشتری داشته باشند که بهترین شکار برای سارقان اشیای عتیقه هستند.

بحث ما میزان قیمت و قدمت اشیای نگهداری‌شده در موزه‌ها نیست، بلکه بحث بر سر سرقت‌هایی است که توسط سارقان از موزه‌های کوچک صورت می‌گیرد. مگر نه‌اینکه همه اشیای تاریخی برای فرهنگ و جامعه ما بااهمیت است؟ مگر نه‌اینکه در هر یک از این آثار گوشه‌ای از فرهنگ یک ملت نقش بسته است؟ پس چرا در موزه‌های ما تا این حد نکات امنیتی کم رعایت می‌شود و به راحتی اشیا دزدیده می‌شوند؟ در سال‌های اخیر شاهد نمونه‌های زیادی از سرقت موزه‌های کوچک و خصوصی در شهر‌های مختلف کشور بودیم که آخرین سرقت در موزه عروسک‌های ملل رخ داد.

حتی در زمان کرونا و بسته بودن موزه‌ها هم باز سارقان به سراغ آن‌ها رفتند. در همین امسال و با وجود کرونا و بسته بودن موزه‌ها، سارق در ۱۹ خرداد چندساعتی خود را در برخی از فضا‌های موزه مردم‌شناسی سرای کاظمی تهران پنهان می‌کند و نیمه‌های شب با خالی کردن ویترین‌هایی که آثار ارزشمندی داشته‌اند، آن‌ها را تا قبل از طلوع آفتاب از موزه خارج می‌کنند. در این پرونده به سرقت از مکان‌های مشهور می‌پردازیم.

سرقت مرموز سه جلد قرآن تاریخی

سال ۸۴، هشت مُهر متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد مسیح از موزه ایران باستان به سرقت رفت. گزارش این سرقت بلافاصله به پلیس آگاهی اعلام شد و تحقیقات برای دستگیری سارقان در دستور کار کارآگاهان قرار گرفت. تیم ویژه پلیس آگاهی تهران در ادامه تحقیقات خود درباره سرقت لوح داریوش از موزه ایران باستان، از راز سرقت سه جلد قرآن نفیس متعلق به هزار سال پیش از موزه رضاعباسی تهران یک سال قبل از این سرقت باخبر شدند.

تحقیقات اولیه نشان داد این قرآن‌ها از ویترین موزه رضاعباسی به سرقت رفته و موضوع آن زمان به ماموران انتظامی و مراجع قضایی گزارش نشده و پس از تغییروتحول در سازمان میراث فرهنگی کشور و بررسی اشیای موجود در موزه‌ها مشخص شد این سه قرآن که متعلق به دوران اولیه حکومت اسلامی بوده، به طرز مرموزی از موزه ناپدید شده است و البته همچنان خبری از پیدا شدن آن‌ها نیست.

سرقت از موزه کنگان کرمانشاه

موزه کنگان، یکی از موزه‌هایی بود که سارقان به راحتی موفق شدند از آن سرقت کنند و وسایل گرانبهایی را که داخل آن بود با خود ببرند. این موزه سال ۱۳۸۵ افتتاح شد و اشیای گرانبها و سفال‌های قیمتی مربوط به دوره ساسانی و اشکانی به آنجا منتقل شد و قرار بود جزو یکی از پنج موزه استان کرمانشاه باشد.

با توجه به اینکه موزه فاقد وسایل امنیتی، حتی حفاظ‌های اولیه بود، یازدهم فروردین ۹۳ مورد سرقت قرار گرفت و طبق گزارشات به‌دست‌آمده، ۲۰ مورد از این اشیا در این موزه به سرقت رفت. از آنجا که هیچ‌کدام از این اشیا در اسناد ملی ثبت نشده بود، به آسانی می‌شد این وسایل گرانبها را در حراجی‌ها به فروش رساند. اگرچه بعد‌ها اعلام شد ۶۵ قطعه سفال به سرقت رفته است و اعلام شد این ۶۵ قطعه تاریخی در منزل یکی از غرفه‌داران کشف شده است.

سارقان موزه عروسک‌های ملل

داستان «دزد عروسک‌ها» به حقیقت پیوست. موزه عروسک ملل یکی دیگر از موزه‌هایی بود که سارقان نه یک‌بار، بلکه دوبار پا در آن گذاشتند و با کوله‌باری از عروسک آنجا را ترک کردند. نخستین‌بار این موزه سال ۹۳ و دومین‌بار بهمن سال ۹۴ مورد سرقت قرار گرفت. مسئولان موزه صبح جمعه با ورود به موزه با صحنه‌ای به‌هم‌ریخته مواجه شدند.

سارقان قفل‌های کتابی موزه را با دستگاه بریده و تمام در‌های چوبی را شکسته، ویترین‌ها را به هم ریخته و بسیاری از عروسک‌های مجموعه را دزدیده بودند. خسارت‌هایی که به در‌ها وارد کرده‌اند، چیزی حدود هشت میلیون تومان برآورد شد، اما در کنار آن اشیا، بیش از ۱۰۰ عروسک نیز از فروشگاه و مجموعه موزه دزدیده شد. در بین عروسک‌های سرقت‌شده، نمونه‌هایی با قدمت بالای ۵۰ سال وجود داشت که منحصربه‌فرد بودند.

سرقت میلیاردی از موزه تبریز

در سال ۹۲ چهار سارق حرفه‌ای که توانسته بودند پس از مدت‌ها برنامه‌ریزی به یک موزه در تبریز دستبرد زده و ۳۰ جلد قرآن قدیمی، یک قبضه شمشیر و سه عدد تابلوفرش نفیس را به سرقت ببرند، پس از چند روز دستگیر شدند. ساعت ۱۰ صبح ۱۹ دی‌ماه سال ۹۲ یک مورد سرقت از موزه شخصی در تبریز، خیابان دانشسرا، پاساژ جواهری به کلانتری ۱۶ تبریز اطلاع داده شد. ماموران کلانتری سریعا خود را به محل رسانده و دریافتند دو نفر با صورت پوشیده با استفاده از افشانه و چوب وارد موزه شده و پس از ضرب‌وجرح متصدی وقت موزه و بستن دست و پای وی اقدام به سرقت اشیای عتیقه از قبیل کرده‌اند.

در ادامه سارقان بعد از چند روز دستگیر شدند. کارآگاهان در بازرسی از مخفیگاه متهمان کلیه اموال مسروقه را که شامل «یک قبضه شمشیر طلاکوب منقش به آیه‌های قرآن، ۱۵ جلد قرآن خطی قدیمی و سه عدد تابلو نقاشی طلاکوب به ارزش تقریبی ۳ هزار میلیارد تومان» بود، کشف و ضبط کردند. اگرچه در اردیبهشت سال ۹۲ هم پنج شیء تاریخی مربوط به دوره ساسانی شامل دو بشقاب، یک تنگ و دو کشکول از جنس نقره شبانه از موزه تاریخی تبریز سرقت شد و بعد‌ها اعلام شد دزد‌ها دستگیر شده‌اند، اما فقط در حد همین یک جمله!

حفر تونل و سرقت از موزه نقده

اعضای ۲ باند که در سال ۹۳ قصد داشتند با حفاری دست به سرقت از موزه قلعه‌باشی در شهرستان نقده بزنند، با هوشیاری مردم ناکام ماندند. از آنجا که موزه نقده روی تپه قلعه‌باشی واقع شده است، اعضای یک باند از ۶ الی ۷‌ماه قبل از اتفاق، اقدام به خرید خانه‌ای مسکونی در خیابان روبه‌روی تپه تاریخی قلعه‌باشی کردند. آن‌ها سپس با پرده‌کشی و پوشاندن محیط اطراف خانه اقدام به حفاری می‌کردند که با هوشیاری همسایه مجاور نسبت به صدا‌ها و لرزش‌ها، رازشان فاش شد و پس از اینکه همسایه در تماس با پلیس ماجرا را گزارش کرد، تیمی از مأموران راهی محل شدند.

با دستگیری اعضای این باند مشخص شد که آن‌ها با تجهیزات کاملی اقدام به حفاری‌های پلکانی‌شکل به عمق ۱۶متر و طول ۳۰متر با قطر ۲متر کرده بودند و با تعبیه سیستم‌های انتقال هوا و تخلیه فاضلاب، تونلی عمیق را در محوطه تپه قلعه‌باشی برای دسترسی به موزه قلعه‌باشی حفر کرده بودند. در بازرسی‌های انجام‌شده از این خانه، تعدادی اثر از جمله فسیل، استخوان و هاون سنگی که در نتیجه حفاری‌ها به دست آمده بود کشف و ضبط شد. همچنین در این خانه نقشه و طلسم‌هایی نیز کشف شد که بیانگر اعتقاد اعضای باند به طلسم شدن گنج‌های زیرزمینی بود.

سرقت ۳ تابلوفرش موزه رضا عباسی

در آذر سال ۸۶ سه تابلوی نفیس خط متعلق به دوره‌های صفویه و قاجار از سالن خط و کتابت موزه رضا عباسی به سرقت رفت. آن زمان محمدرضا زاهدی، مدیر موزه رضا گفته بود: «این تابلو‌ها هفته گذشته بعد از تعطیلی موزه در ساعت ۴ بعدازظهر به سرقت رفته‌اند. ما بعد از اطلاع از سرقت این سه اثر هنری بلافاصله مراکز انتظامی ذی‌ربط را در جریان امر قرار دادیم.» این تابلو‌های خط متعلق به دوره صفویه و قاجار بوده و به گفته مدیر موزه، دوتا از تابلو‌ها از آثار احمد نیریزی و میرزا غلامرضا هستند.

سرقت از موزه آبگینه و بیهوش کردن نگهبان

در یازدهم آذر سال ۱۳۷۹ در ساعات بعد از نیمه‌شب سرقتی در موزه آبگینه تهران رخ داد. نکته مهم در سرقت از موزه‌ها آن است که بخش عمده‌ای از آن‌ها در ساعاتی بعد از نیمه‌شب رخ داده‌اند. مهم‌ترین نمونه، ربودن ۲۱ شیء تاریخی از موزه آبگینه در یازدهم آذر ۱۳۷۹ بود. سارقان توانستند از ساعت ۱۲ نیمه‌شب تا ساعت ۶:۴۵ بامداد روز بعد، ۲۱ قلم از اشیای عتیقه مربوط به دوران اسلامی را به سرقت ببرند.

تحقیقات روشن کرد، دزدان از در شرقی موزه آبگینه که یک در کوچک، برای عبورومرور افراد خاص است وارد شدند، نگهبان موزه را مورد ضرب‌وشتم قرار دادند و بیهوش کردند و بلافاصله پس از شکستن چند ویترین در طبقه اول و دوم ۲۱ قلم از اشیای عتیقه را به سرقت بردند. این سرقت در حالی رخ داد که موزه آبگینه مجهز به سیستم امنیتی، دزدگیر، دوربین مخفی و سنسور بود. پرونده این سرقت و اقلام سرقت‌شده اطلاع‌رسانی نشد. اگرچه بعد‌ها اعلام شد اشیای کشف‌شده در بخش مکشوفه‌های موزه آبگینه نگهداری می‌شوند.