سرنوشت عملیات ترکیه در سوریه چه خواهد شد؟

فرارو- نصرت الله تاجیک سفیر سابق ایران در اردن و کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی اهداف ترکیه، سرنوشت عملیات ترکیه در شمال سوریه و همچنین رویکرد مطلوب ایران در قبال اقدامات ترکیه می‌پردازد.

این کارشناس مسائل بین الملل در این زمینه به فرارو گفت: این اقدام ترکیه از جهات و مناظر گوناگون نادرست طراحی شده است و بعید می‌دانم که دستاورد مثبتی برای ترکیه داشته باشد. این اقدامات بیشتر از روانشناسی اردوغان ناشی می‌شود و به احتمال زیاد اگر دست آوردی هم داشته باشد طبیعی است که در جهت منافع ملی عملیاتی و استراتژیک ترکیه نخواهد بود.

این کارشناس خاورمیانه افزود: تبعات این اقدام باعث می‌شود ترکیه دستاوردی خوبی از این عملیات نداشته باشد. نمی‌خواهم از تئوری توطئه استفاده کنم، ولی چه بسا این عملیات پوست خربزه‌ای باشد که ترامپ زیر پای اردوغان انداخته است.  اردوغان برای اینکه یک شخصیت منطقه‌ای و بین المللی از خود نشان دهد سعی می‌کند یک سری عملیات تبلیغاتی و رسانه‌ای بزرگ انجام دهد. یک موقع مساله فلسطین را دست می‌گیرد. یک موقع علی رغم همه کمک‌ها به داعش پشتک و بارو می‌زند و پرچم مبارزه با داعش بلند می‌کند.

تاجیک ادامه داد: تبعات این جنگ به هم زدن دمگرافی منطقه است؛ یعنی وقتی قرار باشد یک نوار مرزی ۴۸۰ کیلومتری در عرض ۳۲ کیلومتر طراحی شود این منطقه امن، ناامن می‌شود. یکی از اولین دستاورد‌های اردوغان از این اقدام تبدیل منطقه امن با ناامن است. یعنی همانطور که کرد‌های سوریه اعلام کردند شروع به مقابله می‌کنند.

او افزود: به فرض اینکه ترکیه در این قسمت موفق شود و بتواند ۲ میلیون مهاجر سوری را بیاورد در این منطقه اسکان دهد یا به تلقی خودش بخواهد منطقه را امن کند. این کار عملی نیست و طبیعی است که جنگ فرسایشی بلند مدت بین مردمی که در این منطقه مستقر می‌شوند با کرد‌های سوریه کلید خواهد خورد.

این کارشناس خاورمیانه افزود: اگر هر کشوری برای تامین دغدغه‌های امنیتی خود بخواهد مرز‌های بین المللی را درنوردد و بخواهد وارد کشور دیگری شود، پیروی از قانون جنگل است. نمی شود هر کشوری که به نوعی مشکلی دارد و احساس می‌کند ممکن است از پشت مرز‌ها مورد حمله قرارد گیرد بخواهد با لشکر کشی این مشکلات را حل کند.

این دیپلمات سابق ادامه داد: اردوغان در اینجا یک سیاست اعلامی دارد و یک سیاست اعمالی. سیاست اعلامی مبنی بر اینکه می‌خواهد منطقه را امن کند با سیاست اعمالی او متفاوت است و هدف و نیت او ضمیمه کردن این بخش از خاک سوریه به ترکیه است. حالا یا به طور رسمی یا غیر رسمی. اگر نتواند به طور رسمی این کار را بکند و مورد مخالفت کشور‌های منطقه از جمله دولت سوریه قرار بگیرد و جنگ تدوام یابد، اردوغان قصد دارد به صورت غیر مستقیم این بخش را به صورت دوفاکتو ضمیمه خاک خود کند.

او گفت: بعید می‌دانم این عملیات دستاوردی برای ترکیه داشته باشد و در حقیقت پیچیده کردن مسائل منطقه است. سوریه که می‌رفت در اجلاس آستانه و ژنو سروسامانی پیدا کند با این اقدام ترکیه، دوباره به جای مصالحه سیاسی به سمت اقدامات نظامی و عملیاتی می‌رود و دور جدیدی از خشونت رقم خواهد خورد.

 

 

تاجیک در مورد رویکرد ایران نسبت به عملیات ترکیه در خاک سوریه گفت: ایران اعلام کرده نگرانی ترکیه را درک می‌کند، اما درک نگرانی با راه حل تامین این نگرانی متفاوت است. متاسفانه اردوغان با این اقدام یک منطقه امن را ناامن می‌کند؛ آنهم برای اجرای ایده‌ای که شاید روی کاغذ خوب باشد، ولی واقعیت عملی به خود نمی‌گیرد و شرایط منطقه را بحرانی می‌کند.

تاجیک گفت: موضع‌گیری‌هایی از طرف رئیس جمهور، وزارت خارجه و سایر مقامات کشورمان صورت گرفته، ولی من فکر می‌کنم ایران باید قاطع‌تر و اصولی‌تر با اقدام ترکیه مخالفت کند. معنی این امر این نیست که ما به آنجا نیروی نظامی اعزام کنیم یا روابط دوستانه با ترکیه را قطع کنیم.

این کارشناس خاورمیانه گفت: این منطقه ۸ سال است در آتش جنگ می‌سوزد و هرگونه اقدام یکجانبه می‌تواند آتش آن را را ملتهب‌تر کند. تبعات اقدام ترکیه می‌تواند روی کرد‌های سوریه و ترکیه وعراق تاثیر بگذارد. در این منطقه به دلیل حساسیت‌های موجود و اینکه در یک جنگ به سر می‌برد، هر طرفی نمی‌تواند به راحتی برای تامین دغدغه‌های امنیتی یک اقدام ناصحیح انجام دهد.

او افزود: این اقدام ترکیه در جهت منافع ملی دراز مدت مردم ترکیه نیست و بیشتر ناشی از طرح و علاقه اردوغان است که جانشینی یا به نوعی نوعثمانی‌گری را دنبال می‌کند. الان ظرفیت منطقه و شرایط بین المللی برای چنین اقداماتی آماده نیست.

تاجیکک در پایان گفت: جمهوری اسلامی شاید به حداقل اکتفا کرده، ولی من معتقدم باید اقدامات مناسب‌تر یا طراحی‌های جدید اجرا کند برای اینکه دولت ترکیه از اقدام خود منصرف شود و منطقه را بیش از این ملتهب نکند.