در میان ناآرامی‌های کشمیر؛ مروری بر استقلال پاکستان از هند

این روز‌ها لغو خودمختاری ایالت جامو و کشمیر از سوی دولت هند، اعتراض مسلمانان این منطقه و البته دولت پاکستان را در پی داشته است. کشمیر به‌واقع یکی از همان «استخوان لای زخم» های مشهوری است که ٧٢‌سال پیش دولت انگلستان در پی موافقت با استقلال هندوستان در این منطقه ملتهب از خود به یادگار گذاشت و بیش از هفت دهه از تاریخ معاصر شبه‌قاره هند را با خصومت‌های نژادی و مذهبی آلوده کرد.

حالا در سالروز استقلال هند و پاکستان، دهلی نو و اسلام‌آباد به جای تدارک جشن‌های استقلال و پاسخ به پیام‌های تبریک سران کشور‌های جهان، خطابه‌های سرزنش‌آمیز خطاب به یکدیگر صادر کرده و هر یک با تأکید بر قدرت نظامی خود، طرف مقابل را به آزمایش نکردن اراده‌اش فرا می‌خوانند.

تفکیک هندو‌ها و مسلمانان

هفتاد و دو سال پیش در چنین روزی، برابر ١٥ آگوست ١٩٤٧ میلادی، هند یک روز پس از پاکستان از بریتانیا استقلال یافت و به این ترتیب تلاش‌های رهبران استقلال این سرزمین یعنی مهاتما گاندی، جواهر لعل نهرو و محمدعلی جناح به ثمر نشست. اما این‌جا نیز همچون دیگر سرزمین‌هایی که بریتانیا نقش دولت استعمارگر را برعهده داشت، کسب استقلال بدون درد و خونریزی صورت نگرفت و موافقت با اعطای این حق به شرط و شروط‌هایی منتهی شد که درنهایت خیر هیچ‌کس در آن دیده نشده بود.

براساس توافقات انجام‌شده، استان بنگال هند به دو منطقه پاکستان شرقی (بنگلادش) و بنگال غربی (هند) و همچنین منطقه پنجاب هند به دو منطقه پنجاب شرقی (هند) و پنجاب غربی (پاکستان) تقسیم شدند. معیار این تقسیم‌بندی تشکیل کشوری مستقل برای مسلمانان هند بود که اصرار‌های محمدعلی جناح از رهبران مسلمان استقلال هندوستان در به ثمر رسیدنش بی‌تاثیر نبود.

آتش نامیرای کشمیر

موافقت مهاتما گاندی با جدایی ایالت‌های مسلمان‌نشین هند و تشکیل جمهوری پاکستان - متشکل از پاکستان غربی و پاکستان شرقی (بنگلادش) - عاقبت به قیمت جانش تمام شد و یک هندوی متعصب به اسم ناتورام گودسه با شلیک سه گلوله پدر استقلال هند را تنها به دلیل رواداری او و حق انتخابی که برای مسلمانان این کشور قایل بود به قتل رساند. ربع قرن بعد، پاکستان شرقی به کمک هند از پاکستان غربی جدا شد و نام بنگلادش را بر خود گذاشت و جالب آن‌که پدر استقلال بنگلادش یعنی شیخ مجیب الرحمان تنها چند ماه پس از کسب استقلال، در سالروز استقلال هند طی یک کودتا به قتل رسید.

اما تقسیم هند به ایالت‌های هندونشین و مسلمان‌نشین به آسانی بر زبان راندنش نبود، زیرا اقلیت‌های هر دو گروه مجبور شدند برای حفظ جان خود از سرزمین‌هایی که در آن ساکن بودند، کوچ کنند و به سمت محل‌های تجمع هم‌کیشان خود بروند. این میان کشمیر نیز با توجه به توافق بریتانیا و رهبران استقلال هند با وجود اکثریت مسلمان، تنها به دلیل خواست دولت محلی آن به هند ملحق شد و آتشی بر پا کرد که تا همین امروز در حال سوختن است.