چگونه سازمان سیا به دنبال حفظ جای پای خود در افغانستان است؟

فرارو- حتی در شرایطی که گفتگو‌ها با طالبان با هدف دستیابی به توافق صلح و ایجاد آتش بس در جریان هستند، یک نیروی آموزش دیده توسط سازمان سیا همچنان به جنگ خود با طالبان ادامه می‌دهد. این جنگ عمدتا به قیمت جان و مال غیرنظامیان افغان است.

خوست، افغانستان: موذن، تازه اذان صبح را داده بود که گروهی از سربازان مسلح از خودروی تویوتا پیاده شدند و خانه نور، ولی خان را محاصره کردند. آن‌ها به شدت بر در خانه می‌کوبیدند و پس از ورود به آن، وارد اتاق‌های تاریکی شدند که اهل خانه در آن خوابیده بودند.

چند دقیقه بعد، آن‌ها دست و پای تمامی اهل خانه را بستند و شروع به ریختن بنزین روی تنها اتومبیل خانواده کردند. نور، ولی خانِ ۴۲ ساله در حالی که خودرویش می‌سوخت به تماشای صحنه نشسته بود. کودکانش نیز از ترس مهاجمان مسلح، در اتاق پنهان شده بودند.

این حمله کارِ نیرو‌های موسوم به "نیروی محافظتی خوست/Khost Protection Force (KPF) " بود. واحدی متشکل از سربازان افغان که توسط سازمان سیا، آموزش داده شده اند و تجهیز و تامین مالی می‌شوند. این واحد عمدتا در ولایت شرقی خوست فعالیت می‌کند. ماموریت نیروی محافظتی خوست، از بین بردن تمامی افرادی است که پیوند‌هایی با طالبان و القاعده دارند.

نور، ولی خان در کنار اتومبیل سوخته اش قرار دارد. او می‌گوید خانه اش توسط نیروی حفاظتی خوست مورد حمله قرار گرفته و اتومبیلش به آتش کشیده شده است. این اتفاق در شرایطی افتاده که وی می‌گوید خانواده اش هیچ گونه ارتباطی با گروه‌های شبه نظامی ندارند.

پس از حمله عوامل این گروه به خانه نور ولی خان، گفتگویی با غیس، جوان ۲۹ ساله‌ای که فرمانده و یکی از اپراتور‌های پرواز‌های پهپادی نیروی محافظتی خوست بود انجام دادیم. وی در جریان این مصاحبه از نام مستعار استفاده کرده است. غیس در توصیف حمله به خانه نور ولی خان گفت: من مطمئن بودم وی و خانواده اش هیچ ارتباطی با طالبان و القاعده ندارند. با این حال، او گفت: ما این حمله را به دستور سازمان سیا و به عنوان هشداری بر علیه عوامل طالبان و القاعده انجام دادیم.

غیس در حالیکه دود سیگار خود را بیرون می‌داد گفت: هدف اصلی ما، تامین امنیت و از بین بردن تهدیدات طالبان در ولایت خوست است.

 

ما (فارین پالیسی) تلاش کردیم با سازمان سیا هم در این رابطه ارتباط برقرار کنیم، اما آن‌ها از هرگونه پاسخ دهی خودداری کردند.

در حال حاضر، طالبان و آمریکا در دوحه قطر با یکدیگر مذاکره می‌کنند و امکان دارد میان دو طرف توافقی حاصل شود و جنگ علیه طالبان به پایان برسد. زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا در موضوع افغانستان و مذاکره کننده ارشد این کشور در گفتگو با گروه طالبان اخیرا در پیامی توئیتری گفته است: ما به پیشرفت‌های چشمگیری در روند گفتگو‌ها با طالبان دست یافته ایم. وی افزوده: ما به دستیابی یک توافق با طالبان که به عقب نشینی مشروط نیرو‌های آمریکایی از افغانستان منجر شود، بسیار نزدیک هستیم.

با این حال، اینگونه به نظر می‌رسد که سازمان سیا در حال اجرای طرح‌هایی است تا نیرو‌های نیابتی خود را در افغانستان فعال سازد. نیرو‌هایی که حتی سال‌ها پس از عقب نشینی آمریکا از افغانستان در این کشور خواهند ماند. در بلند مدت، این نیرو‌ها تبدیل به کارت‌های بازی ایالات متحده آمریکا خواهند شد که در تعیین میزان نفوذ طالبان در"افغانستانِ پسا ناتو" و حتی بقای حکومت در کابل، نقش مهمی بازی خواهند کرد. حکومتی که اکنون طرفِ گفتگو‌های صلح افغانستان نیست.

"نیروی محافظتی خوست"، برجسته‌ترین گروه شبه نظامی مورد حمایت سازمان سیا در مجاورت مرز‌های افغانستان با پاکستان است. مرزی که پر از منفذ‌های ورودی و خروجی برای افراط گرایان است. نیروی محافظتی خوست از دلِ نیرو‌های نظامی افغانستان بیرون آمده و تبدیل به گروهی شده است که مستقیما توسط ایالات متحده آمریکا تامین مالی می‌شود. این نیرو حتی قبل از اینکه ارتش ملی افغانستان ایجاد شود، شکل گرفته است. از آنجایی که خوست، مرز مشترک طولانی با پاکستان دارد، یکی از وظایف اصلی نیروی محافظتی خوست، نظارت بر مرز مشترک با پاکستان و مقابله با جریان ورود و خروج تروریست‌ها است. غیس و دیگر سربازان نیروی محافظتی خوست در گفتگو با فارین پالیسی گفته اند: اگر چه این گروه کار خود را در خوست آغاز کرد، با این حال، آن‌ها در ولایاتی که شاهد حضور گسترده طالبان هستند نظیر پکتیا، غزنی، و حتی جوزجان نیز فعالیت دارند.

غیس می‌گوید: نیروی محافظتی خوست تنها دست به عملیات‌هایی می‌زند که سازمان سیا به آن دستور می‌دهد. این عملیات ها، کاملا متکی به داده‌های اطلاعاتی سازمان سیا هستند. غیس می‌گوید: ما در مقایسه با سربازان ارتش ملی افغانستان، بهتر آموزش دیده ایم. سازمان سیا از طریق هلی کوپتر‌ها و پهپاد‌های خود گاه و بیگاه دست به عملیات‌هایی می‌زند و ما وظیفه پشتیبانی از آن‌ها را بر عهده داریم. بر اساس آنچه غیس و دیگر همرزمان وی گفتند، سازمان سیا اعلام کرده: حدودا ۶۵۰۰ جنگجوی نیروی محافظتی خوست در این ولایت حضور دارند. تعداد زیادی از آن‌ها نحوه کار با پهپاد‌ها با هدف انجام ماموریت‌های نظارتی و تهاجمی را یاد می‌گیرند (یک ستوان نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا به تفصیل تایید کرد که برخی نیرو‌های افغان برای کار با پهپاد‌ها و انجام عملیات توسط آن ها، بوسیله آمریکا آموزش داده می‌شوند). آن‌ها همچنین با انجام حمله بر علیه خانه هایِ مظنونان به همکاری با طالبان و القاعده، نظیر آنچه در مورد حمله به خانه نور، ولی خان اتفاق افتاد، آشنا می‌شوند.

خان، یک روستایی و کشاورز افغان می‌گوید: او و خانواده اش بار‌ها و بار‌ها از حملاتی از این نوع توسط عوامل نیروی محافظتی خوست رنج برده اند. وی این یگان را ترکیبی از نیرو‌های آمریکایی و افغان می‌داند. خان می‌گوید: من می‌توانم آن‌ها را از راه دور با توجه به نوع حرکت آن‌ها و همچنین فیزیک بدنیشان تشخیص دهم. او می‌افزاید: نیرو‌های محافظتی خوست همه چیز را نابود کردند. آن‌ها ما را متهم به ارتباط با القاعده می‌کنند، اما هیچ کدام از این ادعا‌ها درست نیستند.

طالبان و آمریکا، هر دو بر میزان اقدامات نظامی خود همزمان با انجام گفتگو‌های صلح در دوحه قطر افزوده اند. این اقدامات احتمالا برای اعمال فشار بر طرف مقابل انجام می‌شوند. اخیرا، طالبان مسوولیت انفجار یک خودروی بمب گذاری شده در محوطه بیرونی یک مرکز پلیس در کابل را که در روز چهارشنبه (۱۶ مردادماه) اتفاق افتاد برعهده گرفتند. این حمله ۱۴ کشته برجا گذاشت. در طرف مقابل، حملات هوایی آمریکا در نقاط مختلف افغانستان در سال جاری میلادی، حاکی از افزایش ۱۵ درصدی است. بر این اساس، تنها در فاصله ژانویه تا آپریل سال جاری میلادی، ۲۰۱۱ حمله هوایی توسط ایالات متحده آمریکا انجام شده است.

سازمان ملل متحد اخیرا در گزارشی اعلام کرده است: در نیمه اول سال ۲۰۱۹، حملات هوایی ایالات متحده آمریکا در افغانستان موجب مرگ ۳۶۳ غیرنظامی و زخمی شدن ۱۵۶ نفر شده است. این تعداد، حاکی از افزایش ۳۹ درصدی تلفات غیرنظامیان افغان در مقایسه با دوره زمانی مشابه سال گذشته است. تلفات غیرنظامیان در اثر حملات هوایی و زمینی نیرو‌های طرفدار دولت افغانستان، بیش از تعداد غیر نظامیانی بوده است که در نتیجه حملات طالبان جان باخته اند. در نیمه اول سال جاری میلادی، حدودا ۴۰۰۰ غیرنظامی افغان توسط تمامی طرف‌های درگیر در این کشور، کشته و یا مجروح شده اند.

سربازان و فرماندهان نیروی حفاظتی خوست، به نحو قابل ملاحظه‌ای دستمزد‌های خوبی دریافت می‌کنند. حقوق آن‌ها به دلار آمریکا پرداخت می‌شود. غیس همچون دیگر مبارزان این گروه می‌گوید که به خاطر پول به آن پیوسته است. حقوق او که در حال حاضر، ماهانه ۱۱۰۰ دلار آمریکاست بسیار بیشتر از دستمزدی است که ارتش و دولت افغانستان به نیرو‌ها و کارکنان خود می‌پردازد.

غیس ماه گذشته برای مصاحبه با فارین پالیسی در یک بازار شلوغ در شهر خوست به ما ملحق شد. وی با ریش اصلاح شده آمده بود. موهایش به روی صورتش ریخته بودند. غیس یک لباس سنتی افغان‌ها را پوشیده بود. او گفت که می‌خواسته به صورت حضوری با فارین پالیسی گفتگو کند، زیرا تلفنش توسط سازمان سیا شنود می‌شود و این سازمان، گفتگو با خبرنگاران را شدیدا قدغن کرده است.

غیس گفت: پول، دلیل اصلی پیوستن بسیاری از افراد به نیروی حفاظتی خوست است. وی اضافه بر این معتقد است به افغانستان نیز خدمت می‌کند. غیس اضافه می‌کند: ما اینجا هستیم تا منطقه را امن نگه داریم و با دشمنان بجنگیم. دشمن از دیدِ غیس، گروه‌هایی نظیر طالبان، داعش، و کشور‌هایی مثل پاکستان، ایران و چین هستند. وی می‌گوید به درستی نمی‌داند هدف و دشمن اصلی سازمان سیا چیست، زیرا آن‌ها همه چیز را به اعضای این گروه نمی‌گویند.

به گفته یک مقام امنیتی افغان که با عملیات‌های نیروی حفاظتی خوست نیز ارتباط‌هایی دارد، آمریکا پول زیادی برای این گروه خرج می‌کند، زیرا آن‌ها کار‌های بسیار سختی انجام می‌دهند. کار‌هایی که آمریکایی‌ها حاضر به انجام آن‌ها نیستند. آن‌ها با منطقه آشنا هستند، فرهنگ مردم را می‌شناسند و بهترین تجهیزات را دارند. با این حال، دستورات اجرایی برای آن‌ها از طرف سازمان سیا می‌آید. آن‌ها اشتباهاتی را مرتکب می‌شوند، اما در بسیاری از موارد موفق هم شده اند. آمریکا بواسطه این گروه، بسیاری از اشتباهات خود را گردن نمی‌گیرد و آن‌ها را به عنوان مسوول معرفی می‌کند. این مقام امنیتی افغان افزوده: اعضای نیروی حفاظتی خوست به نحوی آموزش دیده اند که بتوانند اهداف مهم و برجسته را تعقیب کنند. بسیاری از عملیات‌های آن‌ها موفقیت آمیز بوده است و تروریست‌ها از آن‌ها می‌ترسند.

تعداد زیادی از مردم خوست، نیروی حفاظتی خوست را متهم به نقض حقوق بشر می‌کنند. خان یکی از آن‌ها است گرچه خانواده اش خوش شانس بودند که آسیبی از اقدامات این گروه ندیدند. وی به یکی از پایگاه‌های نیروی حفاظتی خوست در این شهر رفت تا از حمله عوامل این گروه به خانه اش شکایت کند. اقدامی که به نظر می‌رسد بی فایده باشد.

گل رحیم برادر زاده ۷ ساله خان که شاهد حمله نیرو‌های حفاظت از خوست بوده است می‌گوید: از شبی که نیرو‌های این گروه به خانه خان حمله کرده اند، وی دیگر نمی‌تواند به خوبی بخوابد. وی می‌گوید: شب‌ها صدای هلی کوپتر‌ها و پهپاد‌ها را می‌شنوم که بر فراز خانه ما پرواز می‌کنند. نیروی حفاظتی خوست پیش از این به خانه ما حمله کرده است. من می‌ترسم آن‌ها بار دیگر برگردند.

اقدام نیروی حفاظتی خوست در هدف قرار دادن مردم بی گناه می‌تواند نتیجه عکس دهد و موجب افراط گرا و رادیکالیزه شدن مردم عادی شود. امری که اقدامات این گروه را در چرخه‌ای معیوب و غیرسازنده قرار خواهد داد.

محمود مرهون، نویسنده و پژوهشگر در دانشگاه کابل می‌گوید: وقتی صحبت از استخدام جنگجو توسط طالبان و داعش می‌شود، شما با یک بازی روانی رو به رو هستید. این گروه‌ها ویدئو‌هایی از کشتار مسلمانان بیگناه توسط نیرو‌های آمریکایی منتشر می‌کنند و تلاش می‌کنند جو نفرت در میان مردم ایجاد کنند. این شیوه از دامن زدن به خشم و نفرت، در مورد برخی از مردم کارگشا و موثر است.

در روستای نورائی که در ولسوالی صبری در خوست واقع شده، "مریم زمان" دختر ۸ ساله به خوش شانسی خانواده خان نبوده است. ۱۰ ماه قبل، در ساعات اولیه صبح، سربازان نیروی حفاظتی خوست به خانه وی ریختند و او و دیگر اعضای خانواده اش را (مجموعا ۳۷ نفر) به زور به خارج از خانه بردند و با مواد منفجره، خانه را منهدم کردند.

محمد زمان، پدربزرگ مریم می‌گوید: ما به تازگی کار ساخت خانه خود را به پایان رسانده بودیم. تقریبا ۴۰ هزار دلار برای ساخت آن هزینه کرده بودیم. وی این اظهارات را در شرایطی عنوان می‌کرد که روی تخت خانه اجاره‌ای خود در شهر خوست نشسته بود. وی این خانه را ۱۰ هزار افغانی (حدودا ۱۲۵ دلار) اجاره کرده است. محمد زمان گفت: اکنون هیچ کس به ما کمک نمی‌کند.

روستای نورائی محل اقامت شماری از خانواده‌هایی است که برخی اعضای آن‌ها به گروه طالبان پیوسته اند. در سال‌های اخیر، این روستا بار‌ها و بار‌ها هدف حملات نیروی حفاظتی خوست قرار گرفته است. محمد زمان می‌گوید: پسر من سال‌ها قبل به طالبان پیوست، اما در خوست زندگی نکرده است. وی می‌گوید خانواده او هیچ ارتیاطی با فعالیت‌های پسرش ندارند. محمد زمان می‌افزاید: پسرم حتی با ما زندگی نکرده است. ما همیشه از دستورالعمل‌های نیروی حفاظتی خوست پیروی می‌کنیم. با این حال، آن‌ها همچنان سروقت ما می‌آیند.

 

زمان می‌گوید: من عصبانی هستم، اما هیچ گزینه‌ای جز ساکت ماندن ندارم. سایرین فکر می‌کنند بهتر است برای حفاظت از عزت و شرف خود، به میدان نبرد بازگردیم. حتی اگر این امر منجر به کشته شدن ما شود.

در افغانستان کاملا رایج است که افرادِ یک خانواده، تعهدات سیاسی مختلف و حتی متضادی داشته باشند. در حقیقت، پیوند‌های خونی، عمیق‌تر از دیدگاه‌های سیاسی هستند. در این رابطه می‌توان به محمد ۲۸ ساله اشاره کرد که از ذکر نام خانوادگی وی به دلایل امنیتی معذوریم. او ۵ سال قبل به نیروی حفاظتی خوست پیوست و تحت نظر سازمان سیا آموزش دید. در حال حاضر، محمد در خانه‌ای زندگی می‌کند که که ۱۴ عضو خانواده در آن در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. در میان آن ها، یک سرباز ارتش افغانستان و همچنین دایی خانواده که برای شبکه حقانی کار می‌کند حضور دارند. شبکه حقانی یکی از خشن‌ترین شاخه‌های طالبان است.

یک مقام امنیتی افغان می‌گوید: در سال‌های گذشته، علی رغم انتقاد‌ها از نیروی حفاظتی خوست، حمایت کلی از این گروه توسط نیرو‌های حامی دولت افغانستان و برخی از شهروندان خوست، افزایش یافته است. هم اکنون، انگلستان و فرانسه نیز از گروه حفاظتی خوست پشتیبانی مالی می‌کنند. این گروه به عنوان یک گروه مستقل که به صورت کامل در ارتش‌های آمریکا و افغانستان ادغام نشده است، شاهد افزایش کنش ورزی خود در قالب جنگ در سایه در کشور افغانستان است.

با توجه به حمایت‌های مالی مستمر دولت‌های خارجی از گروه حفاظتی خوست (اضافه بر حمایت‌های سازمان سیا)، آینده این گروه حتی پس از حصول توافق میان طالبان و ایالات متحده آمریکا، تامین است. غیس به عنوان یکی از فرماندهان گروه حفاظتی خوست می‌گوید: وی به دنبال آن است که در نهایت برای ویزای ویژه مهاجرتی ایالت متحده آمریکا درخواست دهد. این ویزا به افغان‌هایی اعطا می‌شود که دوشادوش نیرو‌های آمریکایی، سفارت ایالات متحده آمریکا، و یا برنامه‌های کمک‌های بشردوستانه آمریکا، کار می‌کنند. بر اساس این ویزا، این افراد می‌توانند برای همیشه در آمریکا ساکن شوند. غیس می‌افزاید: پول و چشم اندازِ روشن یک زندگی امن در ایالات متحده آمریکا، در نهایت موجب می‌شود بسیاری از افراد با گروه حفاظتی خوست همکاری کنند.

غیس در مورد نیروی حفاظتی خوست می‌گوید: وی در مورد یک چیز مطمئن است، اگر آمریکا افغانستان را ترک کند، ما باقی خواهیم ماند.