bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۳۸۳۳۹۵

شورای امنیت و آزمایش موشکی ایران

گفته شده ایران قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را درباره موضوع آزمایش‌های موشکی نقض نکرده؛ بنابراین ایران در‌این‌باره به کسی پاسخ‌گو نیست. درحالی‌که طبق منشور ملل متحد، حق تفسیر از هر قطع‌نامه شورای امنیت با خود شورا و عمدتا با اعضای دائم شورای امنیت است.
تاریخ انتشار: ۰۱:۲۰ - ۲۰ آذر ۱۳۹۷

سید‌علی خرم* در شرق نوشت: در روز‌های گذشته، موضوع فعالیت‌های موشکی ایران بار دیگر در صدر اخبار قرار گرفت. جلسه شورای امنیت نیز از اینجا کلید خورد که آمریکا بی‌سروصدا اعلام کرد ایران آزمایش‌های موشکی انجام داده و ایران هم هیچ واکنشی در رد و قبول آن نشان نداد. این امر باعث شد در تماس‌های دیپلماتیک آمریکا با اروپا، دو کشور فرانسه و بریتانیا آستین بالا زده و بانی جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور رسیدگی به این آزمایش و چگونگی آن در سطح بین‌المللی و امکان وجود تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌الملل شوند.

زمانی که ایالات متحده از برجام خارج شد، به علت غیرقانونی و غیرمشروع‌بودن این خروج، مورد مخالفت جامعه بین‌المللی قرار گرفت؛ در حدی که سایر اعضای گروه ۱+۵ وفاداری خود را به برجام اعلام کردند و متحدان اروپایی آمریکا تصمیم به حمایت از ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا گرفتند. آمریکا نه‌تن‌ها در جامعه بین‌المللی بلکه در میان هم‌پیمانان خود نیز در انزوا قرار گرفت؛ اما مترصد بود اولین فرصت را برای جذب اروپا و خروج از انزوا شکار کند. همه نگاه‌های بین‌المللی به سوی ایران جهت‌گیری شده بود تا ببینند هنرمندی ایران چگونه این بازی را بین اروپا و آمریکا به پایان می‌برد؟

با اینکه تصویب CFT با موانع متعددی در ایران روبه‌رو است و این آهنگ ناامیدکننده برای اروپا محسوب می‌شود ولی تبلور حمایت اروپایی‌ها نهایتا در ایجاد سازوکار مالی ویژه برای ادامه تجارت و همکاری‌های مالی با ایران شکل گرفت که با وجود فشار‌های سیاسی آمریکا، متحدان اروپایی برای آزمایش استقلال مالی خود تصمیم گرفتند این طرح را به اجرا درآورند تا مقدمه‌ای برای آینده باشد. طبق اطلاع طرف‌های اروپایی، طرح به انتها رسیده و قرار است فرانسه و آلمان یکی دفتر آن را میزبانی و دیگری جلسات آن را برگزار کند. با توجه به مسئله موشکی، آیا ساز‌و‌کار مالی اروپا به سلامت راه خود را طی خواهد کرد؟

اروپا هم درباره آزمایش‌های موشکی ایران حساس است و البته می‌توان در این زمینه از تجربیات جهانی و نوعی تعامل میان کشور‌ها قبل از این آزمایش‌ها بهره گرفت. آمریکا در تلاش برای جذب اروپایی‌ها به سمت اهداف غیرقانونی خود است و مسئولان جمهوری اسلامی می‌توانند هنرمندی بیشتری به خرج داده و اروپا را در کنار خود نگه دارند. تشکیل جلسه شورای امنیت مستقل از نتیجه آن، از نارضایتی اروپا حکایت دارد و این یک موفقیت برای آمریکا محسوب می‌شود.

مایک پمپئو در سخنرانی خود گفت: آمریکا دیگر دنبال سازوکار جدید برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران نیست؛ بلکه شرایط جدید به آمریکا کمک کرده متحدان اروپایی را جذب کند. تأمل بر این قبیل سخنان، پاسخ بسیاری از سؤالات را می‌دهد. دیپلمات‌های کشورمان و نگارنده می‌دانیم رویه شورای امنیت سازمان ملل متحد عموما این است که بار اول جلسه تشکیل داده، به جوسنجی بین اعضا می‌پردازد و این هشداری است به کشور مربوطه.

بار دوم جلسه تشکیل می‌دهد و اعضا بر یک بیانیه رئیس شورای امنیت توافق می‌کنند. بار سوم در هم‌داستانی همه اعضا دائم، پای صدور احتمالی قطع‌نامه به میان می‌آید؛ بنابراین صرف تشکیل جلسه شورای امنیت برای برنامه موشکی ایران عامل هشداردهنده محسوب می‌شود که تاکتیک مناسبی از سوی ایران برای مقابله با تحریم‌های ظالمانه تلقی نمی‌شود. اروپا با این جلسه، چند قدم دیگر به سوی نزدیکی با آمریکا برداشته که این در مقطع اوج‌گیری تحریم‌های آمریکا به ضرر ایران محسوب می‌شود.

گفته شده ایران قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را درباره موضوع آزمایش‌های موشکی نقض نکرده؛ بنابراین ایران در‌این‌باره به کسی پاسخ‌گو نیست. درحالی‌که طبق منشور ملل متحد، حق تفسیر از هر قطع‌نامه شورای امنیت با خود شورا و عمدتا با اعضای دائم شورای امنیت است.

اگر شرایط عادی بود، یقینا می‌توانستیم به قطع‌نامه ۲۲۳۱ به طریقی استناد کنیم که از ایران قانونا و رسما نخواسته آزمایش‌های موشکی را متوقف کند؛ اما فراموش نکنیم در یک فضای به‌شدت سیاسی قرار داریم و در شرایط تحریم‌ها و فشار‌های سیاسی، چنین امری شدنی نیست. همین که علاوه بر ادعای آمریکا، دو عضو دیگر اعضای دائم شورای امنیت از این آزمایش‌ها ابراز نگرانی کرده و آن را تهدید تلقی می‌کنند، نشان از نوع تفسیر شورای امنیت از قطع‌نامه ۲۲۳۱ است.

درست است که، چون آمریکا از برجام خارج شده، حق استناد به قطع‌نامه ۲۲۳۱ ندارد؛ زیرا قبلا آن را قطع‌نامه‌ای ناکافی، ضعیف و مردود دانسته؛ ولی از سوی دیگر این فرانسه و بریتانیا هستند که درخواست تفسیر قطع‌نامه ۲۲۳۱ را از شورای امنیت کرده‌اند. به عبارت دیگر آمریکا خود را پشت سر دو کشور اروپایی پنهان کرده تا هم به‌عنوان یک عضو دائم شورای امنیت از حق تفسیر بهره‌مند شود و هم از برجام خارج شده و قطع‌نامه ۲۲۳۱ را به‌نوعی به رسمیت نشناخته است.

به هر جهت اروپا نباید از ایران دور شود و نگرانی اروپا شاید از زمانی شروع شد که چند سال پیش اظهار شد اکنون برد موشک‌های ایران به اروپا می‌رسد و این مبنای حساسیت اروپا درباره حفظ امنیت خود شد. در‌حالی‌که هیچ‌کس در ایران قصد و نظر منفی در برابر اروپا ندارد. پیشنهاد می‌شود ایران درباره نیات خود در این قبیل امور بیشتر با اروپا، روسیه و چین به تبادل نظر بپردازد که این کشور‌ها ناگهان غافلگیر نشوند.

*نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل

bato-adv
مجله خواندنی ها
مجله فرارو