سرنوشت نامعلوم زنی که در کانال آب ناپدید شد

به گزارش روزنامه «ابتکار»، بیش از سه ماه از غروب روز دوشنبه خیابان پاسداران تهران می‌گذرد اما هنوز «منوچهر»، «پرهام» و «هستی» چشم به راه مانده‌اند، چشم به راه زنی ۴۷ ساله که عصر ۱۷ آبان‌ماه با غرش آسمان پایتخت و ترکیدن بغض ابرها برای همیشه ناپدید شد.

آقای شهردار از آن خانم که مفقود شده چه خبر؟
شهردار تهران، ۹ روز پیش و ۳ هفته بعد از وقوع فاجعه پلاسکو، در جلسه علنی شورای شهر تهران  رو در روی اعضای شورا قرار گرفت تا پاسخگوی انتقادات و گلایه‌های بهشت‌نشین‌ها باشد. این جلسه اگرچه به حادثه پلاسکو اختصاص داشت اما آنجا که شهردار به کاهش تجمع آب سطح شهر از ۱۷۰۰ به ۱۵۰ مورد اشاره کرد واکنش یکی از اعضای شورای شهر را در پی داشت. واکنشی که بار دیگر خبر عجیب ناپدید شدن زنی در کانال آب خیابان پاسداران را در یادها زنده کرد. زنی به نام مریم که عصر روز دوشنبه ۱۷ آبان ماه امسال مقابل چشمان پسر ۹ ساله‌اش داخل کانال آب افتاد و هرگز پیدا نشد.

«خواهش می‌کنم مسائل را این طور توجیه نکنید، همین حرف‌ها را زدید که به اینجا رسیده‌ایم. آقای شهردار گفتند ۱۷۰۰ نقطه تجمع آب در سطح شهر داشتیم که به ۱۵۰ مورد رسیده است، این جمله باعث شد یاد خانمی بیفتم که یک ماه پیش در جوی آب افتاد و مفقود شد. آقای شهردار از آن خانم که مفقود شده چه خبر؟»

اگرچه رحمت‌الله حافظی عضو شورای شهر تهران در این جلسه سؤال بی‌پاسخ مفقود شدن مریم را بار دیگر و بعد از گذشت بیش از سه ماه مطرح کرد اما این سؤال از سوی شهردار تهران بدون پاسخ ماند و در هیاهوی اخبار و دیگر واکنش‌های اعضای شورا درباره حادثه پلاسکو گم و فراموش شد.

هرچند این عضو شورای شهر در سؤال خود، حادثه ناپدید شدن مریم را به یک ماه گذشته محدود می‌کند اما بیش از سه ماه از حادثه خیابان پاسداران می‌گذرد. موضوعی که با وجود رها شدن از سوی مسئولان، برای خانواده‌اش همچنان ادامه دارد و فراموش نشده است.

پیام، یکی از بستگان این زن در تماس با روزنامه «ابتکار» می‌گوید: «با گذشت سه ماه هنوز نشانه‌ای از مریم پیدا نشده، هیچ‌کس پاسخگوی پیگیری‌های ما نیست و خانواده مریم و بستگانش به حال خود رها شده‌اند. ما نمی‌دانیم چه باید بکنیم و کسی هم نیست که راهنمایی‌مان کند.»

او می‌گوید پس از این همه پیگیری، تنها یک جمله درباره مریم شنیده و آن هم در گفته‌های ۹ روز پیش عضو شورای شهر خطاب به شهردار تهران بوده است.

گزارش نهایی حادثه پاسداران از سوی مسئولان فراموش شده است
پیگیری‌های خبرنگار ابتکار در خصوص سرنوشت مریم از سازمان‌های مربوطه راه به جایی نمی‌برد. هیچ‌کس نمی‌داند بعد از حادثه چه بر سر مریم آمده و همه دانسته‌ها درباره سرنوشت مریم با گذشت بیش از سه ماه به همان اطلاعاتی می‌رسد که روزهای اول حادثه وجود داشت. نه‌تنها هیچ گزارش نهایی در این باره منتشر نشده بلکه به خانواده او هم چیزی گفته نشده است.

۲۵ آبان ماه و ۹ روز پس از حادثه، حافظی عضو شورای شهر تهران سرنوشت مریم را منوط به گزارش نهایی حادثه دانست و به سایت فرارو گفت: «گزارش کمیته ایمنی و بحران در این باره هنوز ارسال نشده است ولی این گزارش تا چند روز آینده فرستاده خواهد شد.»

او با بیان اینکه مبنای هر تصمیم و اظهارنظری گزارش‌های کارشناسی است، تاکید کرد تا زمانی که گزارش ایمنی کامل نشود نمی‌تواند در باره حادثه اظهار نظری داشته باشد.

گزارشی که این عضو شورای شهر از آن گفت و قرار بود همان روزهای اول حادثه کامل شود تا سرنوشت مریم و مقصران حادثه مشخص شود به حال خود رها شده است.

معصومه آباد رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر و کسی که مسئول ارائه این گزارش بوده است در خصوص نتیجه گزارش به «ابتکار» می‌گوید: «ارائه گزارش منوط به گزارش نهایی سازمان آتش‌نشانی است. اگر چه این سازمان عملیات جستجو را برای کمیته شرح داده‌اند اما تا زمانی که این سازمان پایان قطعی عملیات را برای ما اعلام نکند و گزارش ندهد کمیته ایمنی و بحران نمی‌تواند در این خصوص گزارش نهایی ارائه بدهد.»

تماس با سازمان آتش‌نشانی در خصوص سرنوشت مریم نیز بی‌پاسخ می‌ماند. جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی در گفت‌وگو با «ابتکار» در خصوص گزارشی که رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران منتظر است تا از آتش‌نشانی برای آنها ارسال شود بیان می‌کند: «درخواست ارسال این گزارش باید از سوی شورای شهر اعلام شود تا آتش‌نشانی آن را به شورای شهر ارائه دهد. من در جریان چنین گزارشی نیستم اگر اعضا درخواست دهند گزارش برایشان ارسال می‌شود.»

او در خصوص آخرین نتیجه جستجوها برای یافتن مریم تصریح می‌کند: «تمام تلاشمان را کردیم هر روز چند ایستگاه آتش‌نشانی برای جستجوی این خانم تلاش می‌کردند اما درگیر حادثه پلاسکو شدیم و مجبور شدیم همه نیروهای سازمان را در اختیار این حادثه قرار دهیم.»

او در پاسخ به این سوال که پس سرنوشت مریم چه می‌شود؟ می‌گوید: «همکارانمان هر روز درگیر این کار تکراری بودند ما همه تلاشمان را کرده‌ایم، نمی‌توان بیشتر از این پیگیر این ماجرا بود.»

چه اتفاقی برای مریم افتاد؟
عصر دوشنبه ۱۷ آبان‌ماه، تهران شاهد بارندگی شدید و تگرگ بود. آب در کانال ها و جوی ها به راه افتاده و سیلاب عبور و مرور رهگذران را با سختی مواجه کرده بود. حوالی غروب مریم به دنبال فرزندانش می‌رود تا آنها را از کلاس زبان به خانه برگرداند. پرهام و هستی - بچه‌های مریم - دست مادرشان را گرفته بودند و به سمت خودروی منوچهر - پدرشان - که پنج متر دورتر توقف کرده بود می‌دویدند که سر کوچه، کیف یکی از بچه‌ها زمین می‌افتد. وقتی مریم برای برداشتن کیف می‌رود سیلاب امان نمی‌دهد، در کانال آب بدون حفاظ سقوط می‌کند و آب او را با خود می‌برد.

همه این اتفاق‌ها مقابل چشمان پرهام پسر ۹ ساله مریم اتفاق می‌افتد. تلاش‌ها برای نجات مریم یا یافتن نشانه‌ای از او تاکنون و با گذشت بیش از سه ماه به نتیجه نرسیده است.

وقت از دست رفت
منوچهر - همسر مریم - درباره پیگیری‌های پس از حادثه به «ابتکار» می‌گوید: «همان دقایق اولیه حادثه با آتش‌نشانی تماس گرفتیم اما تجهیزات مناسبی نداشتند و نتوانستند او را پیدا کنند. گفتند شاید اصلا چنین اتفاقی نیفتاده. برای صحت گفته‌هایمان باید دوربین بانک روبه‌روی محل حادثه چک می‌شد با موبایل مریم تماس می‌گرفتیم و روشن بود برای نقطه‌یابی موبایلش و دوربین بانک باید مجوز می‌گرفتیم تهیه این مجوزها تا صبح فردای حادثه طول کشید و همین باعث شد زمان از دست برود.»

یکی از بستگان مریم نیز در توضیح بیشتر می گوید: «ساعات اولیه حادثه هیچ سرعت عملی در عملیات نجات نبود. آتش‌نشانان تنها با یک چراغ قوه کانال آب را نگاه می کردند و می‌گفتند چیزی نمی بینند. با هزینه خودمان کارگری آوردیم تا مسیر آب را بگردد و مریم را پیدا کند اما به نتیجه نرسیدیم. نمی‌دانستیم باید کجا برویم و چه کاری کنیم بلد نبودیم کسی هم راهنمایی‌مان نکرد خودمان هر کاری که فکر می کردیم انجام می‌دادیم.»

او می‌افزاید: «به شهرداری مراجعه کردیم تا شهردار را ببینیم اما گفتند شهردار حضور ندارد و برای ساماندهی پیاده روی اربعین به کربلا رفته، به شورای شهر رفتیم با سازمان مدیریت بحران و سازمان آتش نشانی تماس گرفتند قرار شد همان روز جلسه کمیته ویژه با حضور این سازمان ها، نیروی انتظامی، شهرداری و شورای شهر تشکیل شود اما جلسه به فردا موکول شد. در این جلسه مدیرعملیات سازمان پیشگیری و مدیریت بحران به ما گفت درحادثه سونامی ژاپن ۱۰۰ نفر گم شده و هنوز پیدا نشده‌اند این مشکلی که برای شما پیش آمده طبیعی است!»

او ادامه می‌دهد: «در این جلسه قرار شد منطقه محل حادثه را دوباره بگردند. محل حادثه در خیابان پاسداران تا انتهای منطقه ۳ را گشتند اما بقیه مسیر را رها کردند وقتی اعتراض کردیم که در جلسه کمیته ویژه قرار شده همه مسیر کانال آب دوباره پیگیری شود یکی از مدیران سازمان مدیریت بحران در پاسخ به ما گفت جلسه کمیته ویژه برای تسکین آلام بازماندگان تشکیل شده بود، بقیه مسیر برای منطقه دیگری ست و باید از آن طریق اقدام کنید. هر روز یک بخشی از مسیر را می گشتند و این کار زمان زیادی برد.»

آنطور که این عضو خانواده مریم می گوید از آذرماه دیگر هیچ کسی دنبال پیدا کردن نشانه ای از زن گمشده نبوده و سوالات خانواده تنها یک پاسخ داشته است، همان پاسخی که روز اول گفته‌اند: «مریم پیدا نمی شود.»

او می‌افزاید: «مجبور شدیم از شهرداری به خاطر ایمن نبودن کانال شکایت کنیم تا شاید کسی پاسخی به ما بدهد اما هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم.»

سوال از سازمان‌ها برای یافتن نشانه‌ای از مریم راه به جایی نمی‌برد تا آنجا که خانواده او با رسانه‌ها تماس می‌گیرند و بارها داستان آن روز نحس را تعریف می‌کنند تا شاید پیگیری‌های رسانه‌ای نشانه‌ای از مریم برایشان پیدا کند.

سقوط ۲ مرد در کانال آب تهران و ناپدید شدن دو پسر جوان در سیلاب رودخانه کن
هر چند سخنگوی سازمان آتش نشانی و معصومه آباد اظهارات خانواده مریم را رد می کنند و می گویند همه تلاششان را برای یافتن او انجام داده اند اما سرنوشت مریم همچنان در هاله ای از ابهام مانده است.

سرنوشت مریم مانند گزارش کمیته ایمنی و بحران و مثل داستان ایمنی و بحران این شهر شده، شهری که بیش از ۱۲ میلیون ایرانی ساکن آن در بحران های کوچک و بزرگ به حال خود رها شده‌اند.

همسر مریم می‌گوید: «وقتی پیگیر پرونده همسرم بودم متوجه شدم قبل از آن، حوادث مشابه دیگری برای چند شهروند اتفاق افتاده اما هیچ اقدامی برای پیشگیری صورت نگرفته، این مسیر آنقدر خطرناک است که حتی نیروهای آتش‌نشانی هم نتوانستند کاری کنند چون جان خودشان هم به خطر می‌افتاد. خواسته ما این است که یکبار دیگر مسیر کانال را بگردند.

ما به دنبال این نیستیم تا سیاه نمایی کنیم. همسر من بعد از این مدت قطعا زنده نیست و شاید حتی جسدی هم از او نمانده باشد اما می خواهیم یک پاسخ مشخص به ما بدهند و راهکاری برای حوادث مشابه پیدا کنند. می خواهیم این حادثه بهانه ای شود تا یک بارندگی ساده منجر به حوادث عجیب در پایتخت نشود. نمی شود یک نفر وسط این شهر و مقابل چشمان همه در کانال آب بیفتد و نه تجهیزات درستی باشد برای نجات و نه جسدی از او پیدا شود، آخر سر هم بگویند حادثه طبیعی بود.»

۱۰ سال پیش از ناپدید شدن مریم حادثه‌ای مشابه برای پدر و پسری در کانال آب تهران رخ داده است اما در تمام این مدت هیچ برنامه‌ریزی برای پیشگیری از حوادث مشابه صورت نگرفته موضوعی که معصومه آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ما نیز به آن اذعان می‌کند.

او به حادثه مشابه سیلاب رودخانه کن که در آن دو پسر جوان ناپدید شدند نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: «اگر همان ۱۰ سال پیش که آن اتفاق برای آن پدر و پسر افتاد یا در حادثه سال گذشته رودخانه کن که چند نفر کشته و دو نفر ناپدید شدند برای مسدود کردن مسیر مسیل‌ها و نهرها برنامه‌ریزی می‌شد امروز شاهد تکرار حوادث نبودیم.»

البته رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر یک نوید هم برای شهر تهران دارد، او از طرحی می‌گوید که برای ایمن‌سازی کانال‌ها و نهرها پیشنهاد داده‌اند و می‌گوید به‌زودی تصویب خواهد شد.