جنایی شدن سیاست در خاورمیانه

یادداشت وارده- احسان تاجیک*؛ بنا بر تحقیق مستند و میدانی تیمی از خبرنگاران وابسته به «شبکه گزارش های تحقیقی بالکان» (بی آی آر اِن) و «پروژه گزارش جرم و فساد سازمان یافته» (اُ سی سی آر پی) طی گزارشی اعلام کرده اند گروهی از کشورهای اروپایی به رهبری کرواسی و جمهوری چک از سال ۲۰۱۲  از فروش تسلیحات خود به طرفین درگیر در جنگ های خاورمیانه درآمدی بالغ بر یک میلیارد دلار از محل فروش این تسلیحات بدست آورده اند؛ که برخی از این تسلیحات نهایتاً به دست تروریست های داعش افتاده است.

طی این گزارش مجوز صادرات تسلیحات- که هدف از آن تضمین مقصد نهایی این سلاح هاست- به رغم وجود شواهد فراوان دال بر دریافت این تسلیحات از سوی گروه های مسلح و متهم به ارتکاب جنایات و نقض گسترده حقوق بشر صادر می شود. نتیجه قابل تامل این است که در کشورهایی مثل عراق و سوریه روز به روز بر تعداد کشتگان طرفین جنگ می افزاید و خشونت خود را در این منازعات عریان تر از قبل می کند. خشونت ایدئولوژیک بدترین نوع خشونت است که گروههای تروریستی تکفیری به نام مقدسات دینی و در راه خدا، اقدامات ضد بشری خود را مقدس می پندارند و برای خود توجیهات مذهبی می بافند.

این رویکرد مقدس پنداری  سیاسی، فرآیند حرکت و رفتارهای سیاسی را به جنایی کردن سیاست در خاورمیانه، تبدیل کرده است که  بر تعداد قربانیان در جنگ افزوده است. جنگ در سوریه تا سال ۲۰۱۵ بین ۲۲۰ هزار نفر (برآورد سازمان ملل) تا ۳۱۰ هزار نفر (برآورد دیده‌بان حقوق بشر) بوده‌است.

حدود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر خانه خود را از دست داده‌اند. از این تعداد ۱٫۷ میلیون نفر به ترکیه، ۱٫۲ میلیون نفر به لبنان، ۶۲۵ هزار نفر به اردن و ۲۴۵ هزار نفر به عراق پناهنده شده‌اند.

به گزارش "ایندیپندنت" از تیر ماه 1393 تاکنون 3 هزار و 27 مورد از اعدام مردم سوریه توسط داعش به ثبت رسیده است که از این تعداد یکهزار و 787 نفر از این اعدامیان غیرنظامی و 74 تن از آن‌ها کودک بوده‌اند. این آمار در کشور عراق از سال 2012 تا 2014 تعداد 31413 نفر بوده است.

سازمان ملل نیز در گزارشی آمار کشته شدگان توسط داعش را تا قبل از سال 2015، تعداد 240،000 نفر می داند. این آمار بالای جنایت در حالی است که به گزارش سازمان ملل، در طول این سالها تنها 6000 نفر از جنگجویان و تروریست های داعشی کشته شده اند. حال با توجه به این حجم کشته شدگان در سوریه و عراق می توان پی برد که جنگ در این کشورها بازار داغ فروش تسلیحات نظامی کشورهای اروپایی را داغ کرده و رونق بخشیده است.

پیامد خانمان سوز جنگ در خاورمیانه به نظر می رسد چیزی جز جنایی کردن سیاست در خاورمیانه نیست چون در این شرایط جانسوز و جولانگاه قدرت های در گیر جنگ، شعار دموکراسی و حقوق بشر امری دور از ذهن و طنز تلخ تاریخ است که در تقابل های کلامی و درگیری های لفظی کشورهای قدرتمند و بخصوص معامله گران تسلیحات نظامی اروپایی به کار برده می شود چرا که امروزه سیاست در فرایندی غیر طبیعی و غیر عقلانی تبدیل به جنایت و خشونت عریان در خاورمیانه شده است.

*مدرس علوم سیاسی دانشگاه پیام نور