فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد ایران و گروه ۱+۵ در صورت وجود اراده متقابل در همان یک مرحله هم امکان دستیابی به توافق جامع و نهایی دارند و نیازی به دو مرحلهای شدن توافق نیست.
از ۷ ماه و ۷ روز تمدید مذاکرات هستهای در سوم آذر ماه در وین ۸ نزدیک به سه ماه آن گذشته است و ایران و ۱+۵ همچنان برای رسیدن به توافق جامع و نهایی در حال مذاکره هستند.
پس از آنکه ایران و گروه ۱+۵ در سوم آذرماه که به عنوان آخرین ضرب الاجل دستیابی به توافق جامع و نهایی تعیین شده بود نتوانستند به این توافق برسند با تمدید مذاکرات به مدت ۷ ماه تصمیم گرفتند چارچوب جدیدی از گفتوگوها را به منظور دستیابی به توافق جامع و نهایی در دستور کار قرار دهند.
در این چارچوب جدید مقرر شد که طرفین با تفکیک دو بعد سیاسی و فنی ابتدا به توافق سیاسی و در ادامه به توافق فنی و یا توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.
بر این اساس دو طرف تلاش دارند در مذاکرات ابتدا بایدها و نبایدهای اساسی سیاسی خود را برای دستیابی به توافق، واضحتر از هر زمان دیگری اعلام کنند تا پس از حصول توافق سیاسی، گفتگوها درباره توافق جامع و نهایی که شامل توافق فنی میشود را آغاز کنند.
از این رو در دور تازه مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ بر اساس آنچه که اعلام شده است تمرکز دو طرف تلاش میکنند که ابتدا تا ۲۴ مارس (۴ فروردین ماه سال ۱۳۹۴) به توافق سیاسی و سپس تا ۳۰ ماه ژوئن سال ۲۰۱۵ (۱۰ تیر ۱۳۹۴) به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.
این در حالی است که دیروز مقام معظم رهبری در جمع پرسنل نیروی هوایی با اشاره به برخی مباحث مطرح شده درخصوص توافق دو مرحلهای که ابتدا توافق بر اصول کلی و بعد از مدتی توافق بر جزئیات باشد، خاطرنشان کردند: چنین توافقی پسندیده نیست زیرا با تجربهای که از رفتار طرف مقابل داریم، توافقِ صِرف در کلیات، وسیلهای خواهد شد برای بهانه گیریهای پی در پی در جزئیات. اگر توافقی انجام شود، باید در یک مرحله و در بردارنده کلیات و جزئیات، با یکدیگر باشد.»
همزمان با این سخنان مقام معظم رهبری، جان کری وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری «ان بیسی» گفت که هرگونه تمدید مذاکرات هستهای با ایران برای دستیابی به توافق جامع بعد از اواخر ماه مارس (اوایل فروردین) منتفی است، مگر اینکه چارچوب و طرح کلی یک موافقتنامه تا آن موقع تعیین و مشخص شده باشد.
بر این اساس تاکید آمریکاییها همچنان ابتدا رسیدن به توافق سیاسی و بعد نهایی است آنها عملا رسیدن به توافق جامع و نهایی را در گرو رسیدن به توافق سیاسی میدانند.
بر این اساس نگاه گذرا به مواضع رهبری جمهوری اسلامی و وزیر خارجه القا کننده بروز اختلافی تازه در مسیر مذاکرات هستهای است.
چنین برداشت سطحی سبب شده است رسانههای تندروی داخلی در ایران که تاکنون به هر شکلی تلاش کردهاند در مسیر رسیدن به توافق ایران و گروه ۱+۵ سنگ اندازی کنند با عبور از حمایتهای قاطع مقام معظم رهبری از تیم مذاکره کننده هستهای و توافق احتمالی میان ایران و گروه ۱+۵ این بخش از سخنان ایشان را برجسته کنند و حتی مدعی شوند «دام برچیده شد» ه است.
این در حالی است که علی خرم کارشناس مسائل بین الملل در گفتوگو با فرارو میگوید: مواضع ایران و آمریکا یکدیگر را نقض نمیکنند و همانطور که رهبری گفتهاند ایران و ۱+۵ میتوانند در همان یک مرحله به توافق برسند که به نظر میرسد آمریکاییها هم با چنین نظری موافق باشند.
این استاد دانشگاه میگوید: آنچه که رهبری میگویند این است که وقتی توافق روی چارچوب و کلیات انجام گرفت رسیدن به توافق بر سر جزییات کار سختی نیست بنابراین نباید اجازه داد با طولانی شدن روند مذاکرات، اهرمهای فشار بیرونی مسیر مذاکرات را منحرف و رسیدن به توافق نهایی را دشوار کنند.
به گفته خرم اسرائیل، کشورهای منطقه و یا گروههای مخالف داخلی در آمریکا، پس از توافق روی کلیات تلاش میکنند که بهانه گیریهای مختلف به فرموده مقام معظم رهبری در مذاکره روی جزییات دبه کنند. بنابراین برای اینکه جلوی سو استفادههای بعدی گرفته شود ضروری است که دو طرف در همان یک مرحله به توافق برسند.
این کارشناس مسائل بین الملل میگوید: آمریکاییها در وین ۸ هم گفته بودند که ابتدا توافق سیاسی انجام گیرد. اگر دو طرف روی کلیات به توافق رسیدن جزییات موضوع چندان سختی نخواهد بود و ادامه مذاکره بر سر جزییات را معاونان میتوانند دنبال کنند. از این رو به نظر میرسد برای آنها اصل و اساس همین توافق سیاسی یا رسیدن به یک اشتراک نظر قطعی روی کلیات است.
به گفته او مصاحبه دیروز جان کری با ان بیسی هم که تاکید داشت اگر تا اوایل فروردین ماه توافق سیاسی انجام نگرفت مذاکرات ادامه پیدا نمیکند هم گواهی است بر این مدعا که آمریکاییها هم به دنبال آن هستند تا با مانع شدن از تطویل مذاکرات جلوی سو استفادهها و اعمال فشارهای بیرونی را بگیرند.
خرم میگوید: بر این اساس در صورت وجود اراده میان ایران و گروه ۱+۵ رسیدن به توافق جامع و نهایی در همان یک مرحله امکان پذیر است.