نقد انبارلویی به روحانی: چگونه خزانه خالی است؟

محمدكاظم انبارلويي در سرمقاله روزنامه رسالت نوشت:
آقاي روحاني رئيس جمهور محترم در مراسم نمادين آغاز سال تحصيلي در دانشگاه تهران گفته است: "دولت در شرايطي كار خود را آغاز كرده است كه با يك خزانه خالي و انبوهي از بدهكاري رو به روست."

خزانه كشور كجاست؟ چگونه پر و چگونه خالي مي‌شود؟ كليددار آن كدام است؟ رابطه آن با بودجه كل كشور به مفهوم دريافت و پرداخت‌هاي دولت چيست؟خزانه (treasury) به دو معناست.

الف"- جايي كه در آن پول يا فلزات گرانبها نگهداري مي‌شود.در وزارت اقتصاد و دارايي يك نمودار سازماني خزانه‌ به شرح زير وجود دارد كه رابطه آن را با دولت مشخص مي‌كند.

ب"- جايي كه به عنوان يك سازمان دولتي حساب‌هاي درآمدي و هزينه‌هاي دولت را نگهداري مي‌كند. كه در كشورمان وزارت اقتصاد و دارايي اين سازمان را در حدي ك اداره كل تحت تكفل دارد. معاونت هزينه و خزانه دار كل در وزارت اقتصاد و دارايي وظايف كليدي در صيانت از خزانه به عنوان اصلي‌ترين بيت‌المال مسلمين دارد. اداره كل خزانه، اداره كل نظارت بر اجراي بودجه، اداره كل امور ذي‌حسابي‌ها و نظارت مالي، اداره كل امور دولتي و اداره كل اوراق بهادار.

نحوه نگهداري حساب‌هاي بودجه‌اي توسط خزانه هم حساب خود را دارد رابطه خزانه با بانك مركزي هم مشخص است. حساب تمركز وجوه ،حساب پرداخت وجوه، افتتاح حساب‌هاي بانكي دولتي، نحوه استفاده از حساب‌هاي دولتي، منابع مالي خزانه (دريافت‌هاي دولت) كه شامل درآمد عمومي (درآمدهاي مالياتي، كمك‌هاي اجتماعي، كمك‌هاي بلاعوض، درآمد حاصل از مالكيت دولت، درآمد حاصل ازخدمات و فروش كالا، درآمد حاصل از جرائم و خسارات و درآمدهاي متفرقه) هر كدام با رديف مشخص و حساب دقيق، روشن است. و

قتي كه آقاي روحاني مي‌گويد خزانه خالي است اين خلاء را لابد طي گزارشي از مديران فوق گرفته است آيا در صحت اين گزارشات انديشيده است مگر همين چند روز پيش نبود كه معاونت مالياتي وزارت اقتصاد و دارايي طي مصاحبه‌اي ماليات اخذ شده از موديان را در شش ماهه اول سال بالاتر از پيش‌بيني بودجه اعلام كرد مگر خزانه محل تمركز وجوه مالياتي نيست پس حداقل حساب درآمدهاي مالياتي خالي نيست!

همين چند روز پيش بود در جلسه معارفه رئيس صندوق توسعه ملي اعلام شد صندوق را با 54 ميليارد دلار ارز تحويل مسئول جديد دادند.

حساب درآمد حاصل از جرائم  و خسارات هم بحمدالله هر سال بيش از سال قبل است و خالي نيست. اگر بخواهيم هر يك از حساب‌ها را مرور كنيم وضع همين طور است هيچ حسابي از دريافت‌هاي دولت خالي نيست.

يكي از رديف‌هاي درآمدي دولت بر حسب تعريف ماده 10 قانون محاسبات سود سهام شركت‌هاي دولتي است. بي‌ترديد آقاي روحاني نمي‌توانند ادعا كنند كه همه شركت‌هاي دولتي زيان ده هستند و وجهي از بابت سود شركت‌هاي دولتي به خزانه واريز نمي‌شود. پس اين حساب هم خالي نيست يكي از همين شركت‌هاي دولتي شركت ملي نفت ايران است كه سومين شركت نفتي جهان است، حداقل سود اين شركت بايد خزانه را از خالي بودن نجات دهد.

بيش از يك هزار ميليارد دلار توليد ناخالص ملي كشور است، معمولا در كشورهاي جهان بيش از20 تا 30 درصد توليد ناخالص ملي، دولت‌ها ماليات كسب مي‌كنند. اگر آقاي روحاني كه مورد حمايت همه جناح‌هاي كشور هستند 10درصد توليد ناخالص ملي را به عنوان ماليات از مردم بگيرد ديگر نمي‌تواند غم و غصه خالي بودن خزانه را بخورد. مطابق قانون هدفمندي يارانه‌ها قرار بوده شركت ملي نفت، نفت خام را زير پنج درصد فوب خليج فارس به پخش و پالايش بفروشد و از اين طريق پرداخت‌هاي اين قانون شامل پرداخت‌هاي نقدي و حمايت از توليد و نيز حمايت از خدمات اجتماعي را عملياتي كند.

آقاي روحاني همين مبلغ را در خزانه احيا كند نمي‌ تواند مدعي باشد خزانه خالي است.

اكنون روزي نزديك دو ميليون بشكه نفت در داخل تحويل پالايشگاه‌ها مي‌شود با قيمتهاي جهاني كه امروز نفت دارد دولت نمي تواند مشكل پرداخت يارانه‌ها را داشته باشد.

اما سئوال اين است كه آقاي زنگنه به تعهدات خود در مورد فروش نفت در داخل و فروش نفت به خارج و نيز تعهدات بودجه‌اي وزارت نفت عمل مي‌كند؟ سابقه او در دولت اصلاحات نشان مي‌دهد كه او در انجام تعهدات كوتاهي‌هاي زيادي دارد.

در اصل 45 قانون اساسي يك رديف نجومي در آمدي تحت عنوان انفال براي درآمدهاي دولت پيش‌بيني شده است، بايد ديد اصلا چنين رديف درآمدي در بودجه وجود دارد؟ دولت‌هاي پيشين كه از اين درآمد چشم‌پوشي كرده‌اند آيا دولت تدبير و اميد براي احياي اين رديف درآمدي نجومي در بودجه سال 93 كاري خواهد كرد؟ متاسفم از اينكه آقاي روحاني در نقد دولت گذشته راه افراط مي‌رود و مطالبي مي‌گويد كه جنبه تشويش اذهان عمومي دارد!

آقاي روحاني خطاب به دانشجويان مي‌گويد: "يك صندوق اعلام كرده است كه بيش از 50 هزار ميليارد از دولت طلب دارد اين فقط يك صندوق است در همان زمان صندوق ديگري نيز اعلام كرده است ما بيش از اين از دولت طلب داريم."

نام اين دو صندوق چيست؟، مطالبات آن كدام است؟ چه مقدار از مطالبات اين صندوق مربوط به دولت اصلاحات و سازندگي و چه مقدار مربوط به دولت آقاي احمدي‌نژاد است؟ مطالبات دولت از اين صندوق‌ها چيست؟ كجا اين محاسبات صورت گرفته است؟

چرا اطلاعات كافي در اختيار مخاطب قرار نمي‌گيرد طرح اين مسائل فقط ارزش يك ميتينگ سياسي براي ملكوك كردن دولت گذشته و سرپوش نهادن روي ضعف و ناكارآمدي دولت كنوني را دارد.

اين قلم به لطف خدا در آينده به بهانه بودجه‌ريزي و بودجه بندي دولت تدبير و اميد براي سال 93 حرف‌هاي زيادي دارم كه در قالب آن در مورد مطالبات دولت از صندوق‌ها و شركت‌ها و بانك‌ها و نيز مطالبات متقابل آنها از دولت سخن خواهم گفت!

فقط همين قدر بگويم در پايان جنگ با آن كه خزانه كشور خالي بود و درآمد نفت زير پنج ميليارد دلارهم نبود آبرو داري كرديم، حرفي نزديم. حالا كه دولت صاحب ميلياردها دلار ذخاير طلا در بانك مركزي است و در صندوق توسعه ملي هم بيش از 50 ميليارد دلار پول نقد دارد و كشور در حالت طبيعي دارد اداره مي‌شود و بازارهاي ايران و بورس با نشاط‌ترين ايام خود را مي‌گذراند. نبايد رئيس دولت بدون اطلاع از اين همه ظرفيت چيزي را بگويد كه با يك حساب سرانگشتي كه در مقاله به آن اشاره كردم خالي از واقعيت است قرار بود اين دولت، دولت راستگويان باشد.

اينكه گفته شود خزانه كشور خالي است مفهوم آن اين است كه خزانه دخلي از باب در آمد عمومي، درآمد دارايي هاي سرمايه اي و درآمد دارايي هاي مالي ندارد، پس مملكت در اين شش ماه چگونه اداره مي شده است! وقتي دخل مملكت صفر است پس مخارج مملكت را در اين شش ماه فرشتگان تامين كرده اند؟! در اين مدت حتي يك ريال از پرداخت هاي جاري دولت متوقف نبوده است اين پرداخت ها با كدام دريافت ها انجام مي شود؟ نمي دانم عهد آقاي روحاني با مردم چه شد و اين حرفها چه نسبتي با دولت راستگويان دارد.

سخن آخر اينكه طبق ماده 37 قانون محاسبات عمومي مسئوليت  حصول صحيح و به موقع درآمدها برعهده بالاترين مقام مسئول در وزارتخانه‌هاست. اگر وزراي هفده‌گانه قادر به ايفاي چنين مسئوليتي نيستند و صلاحيت حضور در اين منصب و مسند را ندارند چرا آقاي روحاني با هزار دليل آنها را به مجلس معرفي كرد.