در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۸۳۸ مطلب
فارغ از موضعگیریهای غیررسمی رسانههای محافظهکار، احتمال خروج ایران از برجام کم است. با این حال، نباید تصور کرد که با عملیاتی شدن اینستکس، ایران به یکباره از اولتیماتوم هستهای خود عقب نشینی کرده است. اظهارات مقامات ایران نشان میدهد آنها ابتکار عمل حسابشدهای را در دستور کار خود قرار دادهاند.
همزمان با قطع صادرات نفت ایران در ماه مه، لحن روسیه کاملا تغییر کرد. ظاهرا مقامات روسیه به این ارزیابی رسیدهاند که هدف نهایی آمریکا در ایران، «تغییر رژیم» است. شاید به همین دلیل است که زمیر کابولوف، دیپلمات ارشد در وزارت خارجه روسیه، روز چهارشنبه به رسانهها گفت در صورت اقدام نظامی آمریکا علیه ایران، روسیه به حمایت از تهران خواهد پرداخت.
به موازات این تحولات، صفبندیهای سیاسی در شورای امنیت در زمینه برجام هم بیشتر شده است. پریروز شورای امنیت سازمان ملل، درباره ایران یک جلسه غیرعلنی برگزار کرد و قرار است روز پنجشنبه هم جلسه دیگری درباره پایبندی ایران به توافق هستهای برگزار کند. همزمان با جلسه گذشته شورای امنیت، آمریکا برای بازگشت سریع (Snapback) تحریمها در صورت تخطی ایران از برجام تلاش میکند.
پس از خروج آمریکا از برجام، بریتانیا در کنار فرانسه و آلمان، تلاش کرد از نفوذ خود برای آرام کردن وضعیت استفاده کند. اما با افزایش تنشها در یک ماه گذشته، موضع بریتاینا تغییر کرده است. یک منبع نزدیک به دولت آمریکا به روزنامه تایمز گفت: «معمولا هنگامی که با مقامات بریتانیایی دیدار میکنم، احساس میکنم که با فرانسویها یا آلمانیها صحبت میکنم. اما این امر در هفتههای اخیر عوض شده است.» این منبع در ادامه مدعی شد لحن بریتانیا در محافل علنی و خصوصی تغییر کرده است.
اگر ایران اجرای محدودیتهای برجام را متوقف کند، اروپاییها سر دوراهی پیوستن به آمریکا و بازگرداندن تحریمها یا جبران خسارتهای اقتصادی ایران قرار خواهند گرفت. با توجه به اینکه تلاشهای اروپا برای تضمین منافع اقتصادی ایران در یک سال گذشته شکست خورده است، برخی ناظران معتقدند که اروپا در هفتههای آینده هم در دادن مشوق اقتصادی به ایران ناکام خواهد ماند. در مقابل، به نظر میرسد که ایران از احتمال ناکامی اروپا آگاه است و خود را برای مرحله بعدی آماده میکند.
دولت آمریکا بر این باور است که معتبر جلوه دادن جنگ با ایران ممکن است جلوی از سرگیری غنیسازی بدون محدودیت را بگیرد. تحرکات اخیر نظامی آمریکا در منطقه، از قبیل اعزام تعداد محدودی از سربازان در چند مرحله، نشان میدهد که آمریکا صرفا به دنبال ایجاد بازدارندگی در برابر ایران است و برخلاف برخی گزارشهای رسانهای، حداقل در حال حاضر، به حمله تاکتیکی به ایران هم فکر نمیکند.
موگرینی در ادامه خاطرنشان ساخت: «معیار ما برای قضاوت در مورد پایبندی ایران به تعهداتش ذیل برجام صرفاً گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی است و آژانس تاکنون پایبندی ایران به این تعهدات را تأیید کرده است.»
در این میان به سناریوی مهم دیگری هم باید اشاره کرد و آن احتمال عدم موفقیت سفر آبه است. به طور کلی برای این سفر پر مخاطره دو نتیجه قابل تصور است: نخست اینکه آبه موفق میشود ایران و آمریکا را به برقراری گفتگو مستقیم یا غیرمستقیم متقاعد کند. دوم، اینکه آبه در وساطت خود شکست میخورد. سناریوی عدم موفقیت آبه، میتواند تنشها را بیش از پیش افزایش دهد. چرا؟
در بیانیه تاسیس اینستکس که توسط وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان منتشر شد، آمده بود که تجارت بشردوستانه با ایران فقط گام اول عملیاتی کردن این سازوکار است. به همین دلیل، از دیدگاه ممدوف، اروپا با محدود کردن اینستکس به تجارت بشردوستانه عملا به اجراکننده تحریمهای آمریکا تبدیل شده است.
این مقام مدعی شده پیامش به ایران ساده بود مبنی بر اینکه دولت ترامپ به تنهایی میتواند اوضاع را متشنج کند، ایرانیان نباید به دام بیافتند، روی آتش بنزین بریزند و مثلا با خروج کامل از توافق هستهای اوضاع را از بد به بدتر تبدیل کنند.
