
بنیامین نتانیاهو، تحت فشار متحدان راستگرای افراطی و در میان نارضایتی عمومی از توافق آتشبس با حماس، حملات جدیدی به غزه آغاز کرد که به کشته شدن بیش از ۴۰۰ فلسطینی انجامید. این اقدام به تقویت ائتلاف داخلی او کمک کرد، اما با انتقادات گسترده از تصمیمگیری براساس ملاحظات سیاسی نه منافع ملی روبهرو شد. خانوادههای گروگانها از به خطر افتادن عزیزانشان ناراضیاند و تحلیلگران هشدار میدهند که این تنشها ممکن است به کرانه باختری کشیده شود.
فرارو- جیمز شاتر کارشناس ارشد مسائل اسرائیل در روزنامه فایننشال تایمز
به گزارش فرارو به نقل از روزنامه فایننشال تایمز، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از زمان امضای توافق آتشبس چندمرحلهای با حماس در ماه ژانویه، نارضایتی خود را بهطور علنی نشان داده است. در ساعات اولیه روز سهشنبه، او به این صلح شکننده پایان داد. ارتش اسرائیل، در حالی که ساکنان غزه در خواب بودند، حملات گستردهای به این منطقه ساحلی انجام داد. در نتیجه، بیش از ۴۰۰ فلسطینی کشته شدند. این روز به یکی از مرگبارترین روزهای جنگ ۱۷ ماهه تبدیل شد.
این حمله مجدد با استقبال متحدان راستگرای افراطی مواجه شد، همان کسانی که نتانیاهو برای حفظ قدرت خود به حمایت آنها نیاز دارد. در شرایطی که نخستوزیر اسرائیل تحت فشارهای فزایندهای به دلیل رسواییها و شکستهای امنیتی منجر به حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ قرار دارد، این اقدام به تقویت ائتلاف او کمک کرد. با این حال، این تصمیم خشم خانوادههای گروگانهایی که همچنان در غزه نگهداری میشوند را برانگیخت، بحران انسانی در منطقه را تشدید کرد و منتقدان نتانیاهو را بر آن داشت تا او را به تصمیمگیری براساس ملاحظات سیاسی نه منافع ملی متهم کنند.
ایتامار یعار، معاون سابق رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل اظهار داشت: «نتانیاهو به طور شخصی علاقهمند به ادامه جنگ است و هیچ احساسی نسبت به ضرورت پایان دادن به آن ندارد.» طبق توافق اولیهای که اسرائیل در ژانویه امضا کرد، یک فرآیند سهمرحلهای پیشبینی شده بود. بر اساس این توافق، حماس به تدریج گروگانهای اسرائیلی که همچنان در غزه نگه داشته میشوند، آزاد میکرد. در مقابل، اسرائیل زندانیان فلسطینی را آزاد میکرد و آتشبسی برقرار میشد که در نهایت به خروج کامل اسرائیل از منطقه و پایان دائمی درگیریها میانجامید.
در هفتههای اخیر، بنیامین نتانیاهو که از حمایت دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا دلگرم شده بود، از پایان دادن به جنگ و خروج نیروها از منطقه خودداری کرده و به دنبال ایجاد ترتیبات جدیدی بوده است. بر اساس شرایط پیشنهادی، در ازای تمدید آتشبس برای چند هفته تعداد بیشتری از گروگانها زودتر از زمان مقرر آزاد میشدند. با این حال، این شرایط شامل تضمینی برای پایان دائمی جنگ نبود و حماس آن را رد کرد. مقامات ارشد اسرائیل روز سهشنبه اعلام کردند که اگر حماس با شروطشان موافقت کند، ممکن است حملات جدید به غزه را متوقف کنند. در همین حال، منابع آگاه گزارش دادند که میانجیگران در حال مذاکره با هر دو طرف هستند تا از بازگشت کامل به درگیری جلوگیری کنند.
مقامات اسرائیلی بهصراحت اعلام کردهاند که اگر حماس از پذیرش خواستههای آنها امتناع کند، آماده ادامه جنگ هستند. یکی از مقامات اظهار داشت: «اگر حماس به میز مذاکره بازگردد، این متوقف خواهد شد. در غیر این صورت، جنگ ادامه خواهد یافت.»
یاکوف آمیدرور، مشاور امنیت ملی پیشین نتانیاهو معتقد است که اگر اسرائیل یک حمله زمینی جدید را آغاز کند، اکنون در موقعیتی قرار دارد که میتواند نیروهای بیشتری را برای مدت طولانیتری در غزه مستقر نگه دارد. دلیل این موضوع این است که اسرائیل در این مدت توانسته سایر دشمنانش از جمله گروه حزبالله لبنان را تضعیف کند. آمیدرور که در مؤسسه یهودی امنیت ملی آمریکا در واشنگتن فعالیت میکند، گفت: «در گذشته نیروی کافی برای کنترل و پاکسازی مناطقی که در غزه تصرف کردیم نداشتیم. ما فقط افرادی را که آنجا بودند، از بین میبریم و سپس عقبنشینی میکردیم. اما این بار لازم است عملیاتی انجام دهیم که بتوانیم برای مدت طولانیتری بمانیم.»
با این حال، منتقدان نتانیاهو معتقدند که زمانبندی این حمله بیشتر تحت تأثیر ملاحظات سیاسی داخلی بوده تا اهداف نظامی. نخستوزیر ماهها تحت فشار متحدان راستگرای افراطی خود برای ازسرگیری جنگ قرار داشت. ایتامار بنگویر، وزیر سابق امنیت ملی، گروه ملیگرای افراطی خود را در اعتراض به توافق آتشبس ماه ژانویه از ائتلاف خارج کرد. همچنین، بتسلئل اسموتریچ، وزیر دارایی تهدید کرده بود که اقدام مشابهی انجام دهد. اما حمله مجدد معادلات سیاسی را تغییر داده است: بنگویر روز سهشنبه اعلام کرد که دوباره به ائتلاف نتانیاهو بازمیگردد و تحلیلگران میگویند که بعید است تهدیدهای اسموتریچ اکنون عملی شود.
مقامات مخالف ادعا میکنند که این حملات تلاشی است برای انحراف توجهات از جنجالهای رو به افزایش درباره طرح نتانیاهو برای برکناری رئیس سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل. یائیر گولان، رهبر حزب کارگر چپگرا در ایکس نوشت: «سربازان در خط مقدم و گروگانها در غزه تنها کارتهای بازی نتانیاهو برای بقای خودش است.»
این عملیات جدید اسرائیل واکنش شدیدی از سوی گروگانهای آزاد شده و خانوادههایی که بستگانشان هنوز در غزه نگهداری میشوند برانگیخت. آنها هشدار دادند که این حملات جان حدود ۲۵ گروگان باقیماندهای را که هنوز زنده تصور میشوند، به خطر میاندازد. لیری آلباگ، یکی از گروگانهایی که اوایل سال جاری آزاد شد، در اینستاگرام نوشت: «چه بلایی سر آنهایی که جا ماندهاند آمده است؟» او ادامه داد: «بار دیگر، با سرنوشت آنها بازی میشود. بار دیگر، جانشان به خطر میافتد به جای آن که نجات پیدا کند. بار دیگر، امیدهایشان از بین میرود. بار دیگر، زندگی آنها به ابزاری برای یک بازی تبدیل شده است به جای آن که چیزی باشد که باید به هر قیمتی محافظت شود.»
تحلیلگران هشدار دادهاند که این حملات جدید ممکن است تنشها را در کرانه باختری اشغالی افزایش دهد. کرانه باختری در طول درگیریهای اخیر در غزه نسبتاً آرام باقی مانده بود، اما با این حال، پس از حملات اسرائیل در روز سهشنبه، حماس از فلسطینیان این منطقه خواست تا در واکنش به حملات به غزه، قیام کنند. یتامار یعار اظهار داشت: «حداقل در حال حاضر، ارتش اسرائیل اوضاع را در کرانه باختری کنترل میکند، اما هیچ ضمانتی وجود ندارد که این وضعیت ثابت بماند.»