مارک روبیو با ایران، ونزوئلا و چین چه خواهد کرد؟

فرارو- پایگاه خبری-تحلیلی "نشنال اینترست" در گزارشی با اشاره به انتخاب "مارک روبیو" سناتور جمهوریخواه آمریکایی از سوی دونالد ترامپ به عنوان وزیر خارجه جدید آمریکا، به طور خاص سعی کرده به این سوال پاسخ دهد که این موضوع چه تاثیری بر رویکرد دولت آمریکا در قبال کشور‌های ایران، ونزوئلا و چین خواهد داشت؟ نشنال اینترست تاکید می‌کند که روبیو سابقه‌ای دیرینه در تقابل صریح با طیف رقبای آمریکا در کنگره این کشور دارد. حال انتخاب او به عنوان و زیر خارجه آمریکا می‌تواند پیامد‌های گسترده‌ای برای سیاست خارجی این کشور داشته باشد. 

به گزارش فرارو و به نقل از نشنال اینترنست؛ دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا مدتی قبل سناتور مارک روبیو را به عنوان نامزد تصدی کرسی وزارت خارجه آمریکا در دولتش انتخاب کرده است. تصمیمی که می‌تواند تغییرات قابل توجه و ملموسی را در حوزه سیاست خارجی آمریکا ایجاد کند.

به نظر می‌رسد مارک روبیو تا حد زیادی تمرکز کاری خود را در مواجهه با جبهه رقبا و مخالفان آمریکا بر این مساله قرار دهد که آن‌ها از درون دچار چالش و بحران شوند. روبیو در کنگره آمریکا سابقه‌ای طولانی در حمایت از تحرکات گروه‌ها و چهره‌های اپوزیسیون در کشور‌های آمریکای لاتین، خاورمیانه و آسیا دارد.

مارک روبیو در سال ۲۰۲۰ در مقاله‌ای برای نشریه "فارن افرز"، استدلال‌های مبسوطی را در مورد دلایل منطقی‌بودن حمایت آمریکا از اعتراضات ضددولتی در ونزوئلا، ناآرامی‌ در ایران و جنبش چتر در هنگ کنگ مطرح کرده است. از این رو، انتظار می‌رود که با انتخاب مارک روبیو از سوی ترامپ برای کرسی وزارت خارجه آمریکا شاهد تشدید اقدامات آمریکا علیه کشور‌هایی نظیر ونزئلا، ایران و چین باشیم.

اقداماتی که معطوف به مسائل حقوق بشری و دموکراسی و امثالهم خواهند بود و تضعیف این دسته از کشور‌ها را دنبال می‌کنند. در این چهارچوب، دولت جدید آمریکا بر آن خواهد بود تا تاب‌آوری دولت‌های رقیبِ این کشور و ظرفیت‌های آنها در مواجهه با اعتراضات و آشوب‌های جمعی را نیز تا جای ممکن تضعیف کند.

در مورد ونزوئلا، تحت فشار قرار دادن دولت مادورو تا حد زیادی مستلزم محدود کردن درآمد‌های آن از حوزه انرژی است. اقتصاد ونزوئلا تا حد زیادی وابسته به حوزه انرژی این کشور و به طور خاص صادرات نفت است. این بدان معناست که آمریکا باید تحریم‌ها علیه حوزه‌های بانکی و نفتی ونزوئلا را حفظ کند و افزایش دهد. اضافه بر این ها، دولت جدید آمریکا تبدیل شدن ونزوئلا به دوستِ دشمنان خود یعنی ایران، روسیه، چین و حزب الله لبنان را به مثابه یک تهدید امنیتی مهم علیه خودش ارزیابی می‌کند. از این رو، کاخ سفید احتمالا عملیات‌های آشکار و پنهانی را نیز برای تضعیف تاب آوری نظام سیاسی در ونزوئلا در دستورکار قرار خواهد داد.

اضافه بر این ها، آمریکا به احتمال زیاد ارتباطات خود با ادموندو گونزالس و البته ماریا کورینا ماچادو دو چهره مهم جریان اپوزیسیون ونزوئلا را هم افزایش خواهد داد. این حمایت‌ها به زعم آمریکا موجب خواهند شد تا مردم ونزوئلا بدانند که اگر مادورو از قدرت کنار برود، فردی که به جای او قدرت را به دست خواهد گرفت، از حمایت‌های مستحکمی برخوردار خواهد بود و ونزوئلا در آشوب و تنش فرو نخواهد رفت. در عین حال، تیم وزارت خارجه دولت جدید آمریکا سعی خواهند کرد تا ائتلاف مخالفان مادورو در ونزوئلا را هم مستحکم کنند و منافع واشینگتن در این حوزه را با قدرت به پیش برند.

ایران هدف مهم بعدی در دولت جدید آمریکا است. این کشور اصلی‌ترین تهدید علیه منافع ملی آمریکا در خاورمیانه است. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹، آمریکا از راهبرد‌های مختلفی برای ناامن سازی داخل ایران استفاده کرده است.

با این حال، این اقدامات تاکنون به دستاورد‌های ملموس و معناداری نرسیده اند. برای مثال، مارک روبیو از آنچه بی‌اعتنایی دولت اوباما به ناآرامی‌های سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ در ایران عنوان کرده انتقادات جدی را مطرح کرده است. او به نحو مشابهی این انتقادات و اعتراضات را علیه رویکرد دولت بایدن به اعتراضات سال ۲۰۲۲ در ایران هم مطرح کرده است. روبیو بر این باور است که این رویکرد‌ها سبب شده اند تا آمریکا فرصت‌های زیادی را برای ایجاد ناامنی و تنش داخلی در ایران از دست بدهد.

آمریکا اکنون این تحلیل را دارد که فشار‌ها و تحریم‌های خارجی تا حد زیادی تاب آوری ایران را تضعیف کرده‌اند. موضوعی که به زعم آمریکا می‌تواند فرصت‌های تازه‌ای را پیش روی آن قرار دهد تا از ناآرامی‌ها در داخل این کشور حمایت کند. در این چهارچوب، انتظار می‌رود که آمریکا هم تحریم‌های گسترده‌ای را علیه صنعت نفت ایران به عنوان اصلی‌ترین تامین کننده درآمد این کشور تحمیل کند و هم بر شدت و گستره حمایت‌های خود از گروه‌های اپوزیسیون ایرانی بیفزاید.

برای مثال، آمریکا احتمالا بر آن خواهد بود تا زمینه را برای دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت رایگان فراهم کند. واشینگتن مشابه این رویکرد را در مورد اوکراینی‌ها نیز به نمایش گذاشته است. دسترسی به اینترنت بدون محدودیت به مثابه یک اهرم جدی از سوی آمریکا اندیشیده می‌شود که در قالب آن می‌توان ناآرامی‌ها در ایران را تسهیل کرد.

اضافه بر این ها، دولت جدید آمریکا به احتمال زیاد تمام سعی خود را خواهد کرد تا هزینه‌های حضور افراد در سازوکار‌های حکمرانی نظام سیاسی ایران و یا حمایت از آن را افزایش دهد. در این راستا، به طور خاص سطح فشار‌ها علیه مسافرت‌ها و مراودات خارجی افراد نزدیک به نظام سیاسی ایران در کشور‌هایی نظیر کانادا افزایش خواهد یافت. آمریکا در دولت جدید این کشور احتمالا موانع جدی و عدیده‌ای را بر سر راه توسعه مراودات خارجی افراد نزدیک به نظام سیاسی ایران با جهان خارج ایجاد خواهد کرد.

دولت جدید آمریکا قویا از انجام هر اقدامی که جریان اپوزیسیون ایران را ناامید کند خودداری خواهد کرد.

در نهایت باید گفت که دولت جدید آمریکا و تیم سیاست خارجی آن، رویکرد‌های معناداری را نیز علیه چین و حزب حاکم کمونیست این کشور هم اتخاذ خواهند کرد. در این رابطه، آمریکا معطوف به اقدامات دولت چین علیه اویغوری‌ها در منطقه سین کیانگ خواهد بود. در عین حال، تحرکات چین در منطقه تبت نیز به دقت رصد خواهد شد. مارک روبیو وزیر خارجه جدید آمریکا این مسائل را برجسته خواهد کرد و آن‌ها را با جنجال‌های زیادی مخاطب قرار می‌دهد. به کفته خودِ مارک روبیو، حمایت آمریکا از مخالفان چینی می‌تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد.

در این رابطه آمریکا می‌تواند حمایت اخلاقی از آن‌ها داشته باشد یا تحریم‌های هدفمندی را علیه مقام‌های چینی در دستورکار قرار دهد. در عین حال، آمریکا می‌تواند اینترنت بدون سانسور و فیلتر را در اختیار مخالفان دولت چین قرار دهد و برای آن‌هایی که تحت تعقیب دولت چین هستند پناهگاهی امن را در خاک خود تعریف کند.

ورای همه این ها، آمریکا باید از ادعا‌های استقلال‌طلبانه تایوان نیز حمایت کند و به طور خاص نیرو‌های مسلح این کشور را با انواع تجهیزات و تسلیحات مسلح کند. آمریکا خود را در دفاع از تایوان محق می‌داند. موضوعاتی که همگی از منظر چین اقداماتی تنش‌زا و تحریک کننده هستند. 

انتخاب مارک روبیو به سِمت وزیر خارجه آمریکا تبعات گسترده‌ای را برای امنیت ملی آمریکا خواهد داشت. برای نخستین بار از زمان جنگ سرد، آمریکا احتمالا حمایت‌های صریح تری را از جریان‌های اپوزیسیون در کشور‌های مخالف و رقیب با خود در دستورکار خواهد داشت. این راهبرد به طور خاص در قبال کشور‌های ونزوئلا، ایران و چین، با جدیت هر چه بیشتر دنبال خواهد شد.