هفته رایزنی در پایتخت‌های اروپایی

سه پایتخت اروپایی اسلو، لیسبون و ژنو میزبان مقامات ارشد دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران برای بحث و تبادل نظر درخصوص موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی‌اند. از مسائل مربوط به روابط دیپلماتیک و مذاکرات هسته‌ای تا تحولات منطقه‌ای مرتبط با جنگ غزه، لبنان و اوکراین و همچنین تحولات بین‌المللی معطوف به بازگشت ترامپ. این گفت‌وگوها که از اواخر جمعه هفته گذشته تا جمعه پیش رو در جریان بوده و هست، طیفی از مسائل مطروح و پیش روی ایران و اروپا پس از دو سال بن‌بست و افزایش سطح تنش‌ها را محور رایزنی‌ها قرار می‌دهد. در این چارچوب سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، ظهر دیروز دوشنبه ۵ آذرماه برای شرکت در دهمین اجلاس مجمع جهانی ائتلاف تمدن‌‌‌های سازمان ملل وارد پرتغال شد. وزیر امور خارجه به دعوت مشترک سازمان ملل متحد و وزیر امور خارجه پرتغال برای شرکت در دهمین اجلاس عالی‌رتبه ائتلاف تمدن‌‌‌ها به لیسبون سفر کرده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، این نشست همزمان با بیستمین سالگرد «ائتلاف تمدن ها» طی روز‌های ۵ تا ۷ آذرماه سال‌جاری به میزبانی پرتغال با موضوع «اتحاد برای صلح: احیای اعتماد، بازآفرینی آینده، بازتاب دو دهه گفتگو به خاطر بشریت» برگزار خواهد شد. وزیر خارجه در بخش عالی‌رتبه این نشست دیدگاه‌های ایران راجع به صلح و امنیت بین‌المللی و مباحث روز از جمله تحولات منطقه را تبیین می‌کند و با دبیرکل سازمان ملل متحد و همتایان خود از تعدادی از کشور‌های شرکت‌کننده در اجلاس گفتگو و تبادل نظر خواهد کرد. در این اجلاس یک بیانیه پایانی به تصویب خواهد رسید که در آن بر موضوعات مورد توجه جامعه بین‌المللی از جمله در رابطه با تقویت تعامل و تفاهم بین ملت‌ها و فرهنگ‌ها و مذاهب و مقابله با نفرت پراکنی و برتری طلبی‌های نژادپرستانه و نیز اسلام‌هراسی تاکید می‌شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه یکشنبه ۴ آذر درخصوص اهداف سفر عراقچی به پرتغال در گفت وگویی اظهار کرد: این سفر در راستای سیاست خارجی فعال و اثرگذار ایران به عنوان نماینده یکی از دیرپاترین تمدن‌ها و به منظور مشارکت در روند‌های دیپلماتیک برای ارتقای صلح مبتنی بر تعامل و گفتگو و مفاهمه بین‌المللی انجام می‌شود.

اتئلاف تمدن‌های ملل متحد که بیش از همه ریشه در ایده گفت وگوی تمدن‌های رئیس‌جمهور اسبق ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰ میلادی داشت، برای اولین بار توسط نخست وزیر اسپانیا، خوزه لوئیس رودریگز زاپرتو، در پنجاه و نهمین اجلاس عمومی سازمان ملل متحد در سال۲۰۰۵ پیشنهاد شد و به تصویب رسید. این ائتلاف تاکنون ۹ نشست به فواصل دو سال در شهر‌های فاس مراکش در سال ۲۰۲۲، نیویورک در سال ۲۰۱۸، باکو در سال ۲۰۱۶، بالی در سال ۲۰۱۴، وین در سال ۲۰۱۳، دوحه در سال ۲۰۱۱، ریو در سال ۲۰۱۰، استانبول در سال ۲۰۰۹ و مادرید در سال ۲۰۰۸ داشته است.

گفتگو‌های ایران و اروپا 

بخشی از سفر عراقچی به لیسبون، دیدار و گفتگو با مقامات شرکت‌کننده از جمله برخی کشور‌های اروپایی است. وزیر خارجه از فرصت برنامه‌ها و ملاقات‌های دوجانبه برای گفتگو درخصوص موضوعات مهم و مورد علاقه دوجانبه و چندجانبه موضوعات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی در دستورکار بین‌المللی استفاده خواهد کرد. حضور هیات ایرانی در نشست پرتغال تاکید بر اهمیت جنوب اروپا در مسیر مناسبات اروپایی جمهوری اسلامی ایران است. سابقه روابط ایران و جنوب اروپا ازجمله پرتغال، ۵۰۰ سال و اسپانیا، ۴۰۰ سال است. این تاریخ طولانی میراث ارزشمندی است که نیاز به حفظ و تعمیق دارد.

جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده گفتگو مهم‌ترین کانال برای عبور از مشکلات و رفع دغدغه‌های متقابل است. در عین حال گفتگو باید مبتنی بر احترام متقابل باشد. جمهوری اسلامی ایران از تنش در روابط با اروپا استقبال نمی‌کند. اما اگر برخی بخواهند مسیر تقابل را دنبال کنند، برای آنها فرش قرمز پهن نخواهد شد. متاسفانه تاکنون در چند نوبت اتحادیه اروپا و انگلیس تحریم‌های ناعادلانه‌ای را خصوصا بر مردم ایران (تحریم پرواز‌های ایران ایر به اروپا و اخیرا کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران) تحمیل کردند که در نقض صریح حقوق بین‌الملل و پیمان‌های دوجانبه است. به طرف‌های اروپایی یادآوری شده که هدف از این تحریم‌ها آزار مردم است.

پیش و پس از سفر عراقچی، مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت خارجه نیز گفتگو‌های دوجانبه تا چندجانبه خود را از از اسلو تا ژنو مورد رایزنی قرار داده است. تخت‌روانچی روز‌های گذشته با حضور در اسلو، موضوعات دوجانبه را در پایتخت نروژ محور گفتگو قرار داده و روز جمعه نیز در فرمت ۱+۳ در ژنو با تروئیکای اروپایی درخصوص طیفی از موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی مشارکت می‌کند. این سفر ادامه گفتگو‌های نیویورک است که پس از صدور قطعنامه هفته گذشته شورای حکام، ضرورت مدیریت روابط با اتحادیه اروپا تا نشست بعدی آژانس در اواخر اسفند را مورد توجه قرار داده است. با این حال آن‌گونه که سخنگوی وزارت خارجه ایران تایید کرده، سفر تخت‌روانچی به اسلو ارتباطی با گفتگو‌های ژنو ندارد.

آن سفر یک سفر کاری متعارف برای بحث و تبادل نظر راجع به روابط دوجانبه، تحولات منطقه و بین‌المللی بوده است. دیدار‌ها و مذاکرات در سطح معاونان سیاسی وزارت خارجه یک امر متعارف است که همواره هم بین جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های مختلف از گذشته در چارچوب کمیته مشترک سیاسی یا مذاکرات دوجانبه تاکنون برقرار بوده و انجام می‌شده است. روز دوشنبه نیز یک گزارش از گفتگو‌های مجید تخت‌روانچی در اسلو خبر داد.

به نظر می‌رسد در نشست روز جمعه سه مساله جنگ غزه، اوکراین و برنامه هسته‌ای بیشتر مورد توجه طرفین قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید مجدد بر لزوم حفظ تمامیت ارضی کشورها، اتهامات واهی غرب در خصوص صدور تسلیحات راهبردی به روسیه را تکذیب کرده و کماکان آمادگی خود را برای تبادل نظر با مقامات مسوول اروپایی برای شفاف‌سازی و رفع سوءتفاهمات اعلام می‌دارد. همچنین تراژدی جنگ غزه و کشتار روزانه توسط اسرائیل نیز به مقامات اروپایی گوشزد خواهد شد.