چرا مشارکت نمایندگان مجلس در رای دهی کم رمق است؟

فرارو- محمدباقر قالیباف رئیس‌مجلس شورای اسلامی، اخیرا به عدم مشارکت نمایندگان در رای گیری‌ها واکنش نشان داده است. او در جلسه سوم مهر ماه گفته است: «۸۰ نفر از نمایندگان در رای‌گیری شرکت نکردند، همکاران حوزۀ فناوری بعد از این رای‌گیری حتما اسامی نمایندگانی که مشارکت نمی‌کنند را در سایت اطلاع‌رسانی کنند.»

به گزارش فرارو، این نخستین باری نیست که قالیباف از عمدم همکاری و رای ندادن نمایندگان یا حتی غیبت آن‌ها شکایت دارد. اما این غیبت‌ها یا عدم مشارکت در رای گیری این پرسش‌ها را ایجاد می‌کند که اساسا رسالت نمایندگان مجلس چیست و اگر قرار است در رای دهی شرکت نکنند یا حضور فعال نداشته باشند چه بخشی از مجلس باید آنان را پاسخگو کند؟ عزت الله یوسفیان ملا، نماینده ادوار مجلس، مدیر کل پیشین دبیر خانه قوه قضاییه و فعال سیاسی اصولگرا در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

کمیسیون آیین نامه برای نمایندگان غایب مجازات در نظر گرفته است

عزت الله یوسفیان ملا به فرارو گفت: «مجلس شورای اسلامی، ۱۳ کمیسیون دارد و هر کمیسیون به یک وزارتخانه و چند نهاد وابسته است. برای مثال کمیسیون اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهزیستی، کمیته امداد امام و امثالهم با هم در ارتباطند. در بین این کمیسیون ها، ما یک کمیسیون به نام کمیسیون آیین نامه هم داریم. بسیاری از این کمیسیون بی اطلاعند در حالی که ما قانون آیین نامه داریم. یعنی آیین نامه به شکل دستورالعمل نیست. این قانون بسیار محکم است چرا که با دو سوم رای در صحن مجلس تصویب می‌شود. آیین نامه از نشستن نمایندگان روی صندلی (که هر ۶ ماه قرعه کشی می‌شود) تا نشستن رئیس جمهور روی صندلی‌های مجلس و ورود معاونان پارلمانی را شامل می‌شود؛ بنابراین آیین نامه تمامی مقررات و قوانین داخل و خارج از صحن را شامل می‌شود. با توجه به اهمیت آیین نامه و نیاز به دو سوم آراء، برخی آن را ادامه قانون اساسی می‌دانند.»

وی افزود: «من نزدیک به سه دوره، رئیس کمیسیون آیین نامه بودم و این کمیسیون به حدی مهم بود که زمانی که آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بود، خود، رئیس کمیسیون آیین نامه هم بود. بعد از آن هم هر که رئیس این کمیسیون شد افرادی مثل آقای موحدی کرمانی بودند؛ بنابراین ضمن تاکید بر کمیسیون آیین نامه، باید اشاره کنم که ما در کمیسیون آیین نامه تصویب کردیم که اگر نماینده‌ای تعدادی مشخص از جلسات را غیبت داشته باشد و شرکت نکند، مورد مواخذه قرار گیرد. در واقع برای این نوع اتفاقات نیز، برنامه ریزی شده است. برای مثال، شخصی که عضو کمیسیون بهداشت است و افزون بر کمیسیون بهداشت، عضو کمیسیون ویژه دیگری است و ۱۰۰ ساعت غیبت داشته باشد اصلا مستعفی در نظر گرفته می‌شود. ذیل همین قانون نیز ذکر شده است که اگر فرد عذری موجه داشته باشد و ۱۰۰ ساعت غیبت داشته باشد، باز هم از مجلس اخراج می‌شود. بسیاری از نمایندگان اتفاقا به همین موضوع اعتراض کردند که شاید، نماینده بیمار بوده، اما ما مخالفت کردیم و گفتیم شخصی که مریض است نباید عضو کمیسیونی شود که به حضور دائم وی نیاز است.» 

هم هیئت رئیسه و هم نمایندگان غایب مقصرند

این نماینده پیشین ادوار مجلس در ادامه گفت: «ما به حدی در کمیسیون آیین نامه روی غیبت افراد حساسیت قانونی به خرج داده ایم که هر نوع غیبت مکرر یا عدم مشارکت را محدود کنیم. متاسفانه به این موارد عمل نمی‌شود و پرسش این است که چه کسی باید به این قوانین عمل کند؟ اعضای ۱۲ نفره هیئت رئیسه مجلس هستند که باید به این موضوعات توجه کنند. یعنی رئیس مجلس، ۲ نفر نایب رئیس و ۶ نفر دبیر و ۳ نفر ناظر هیئت رئیسه. این افراد هستند که باید غیبت‌ها از جلسات مجلس را تحت نظر داشته باشند و مورد پیگیری قرار دهند. این گروه موظفند اخطاری کتبی برای غایبان بفرستند. همچنین باید مورد پیگیری قرار بگیرد که چه کسانی در آراء مشارکت نمی‌کنند. مگر می‌شود مشخص نباشد این ۸۰ نفری که رای نداده اند چه کسانی هستند؟ اتفاقا باید اسم این افراد برده شود و مواخذه شوند که چرا رای نمی‌دهند. همین‌ها است که بر محبوبیت یا عدم محبوبیت نمایندگان تاثیرگذار است.»

 وی افزود: «تخلف هم داشته ایم. مثلا در زمانی که اثر انگشت و امثالهم نبود، برخی تخلف می‌کردند و رای یک ردیفی که غایب بودند را میزدند. هر چه گلایه هم داریم برمی گردد به هیئت رئیسه مجلس و خود اهالی مجلس. بر اساس آیین نامه، هیئت رئیسه به وظایف خود عمل کند. آن وقت مشخص می‌شود که این مسائل کم خواهد شد یا خیر. اینطور نیست که هیئت رئیسه صد در صد بی تقصیر باشد و نماینده‌ای که غیبت می‌کند، صد در صد مقصر باشد. طرفین به یک اندازه مقصرند. اگر نمایندگان خاطی، غایب و آن‌ها که رای نمی‌دهند با اسم و تصویر، معرفی شوند، احتمال تکرار این نوع رفتار‌ها هم قطعا کم می‌شود.»