آینده تلخ شکلات؟

فرارو- "ادیلبرتو مورالس" ده‌ها سال است که کاکائو ماده اصلی شکلات را در جنگل لاکادون در جنوب مکزیک پرورش می‌دهد. او به طور معمول سالانه حدود هزار گرم غلاف کاکائو برداشت می‌کند، اما به دلیل وقوع خشکسالی تنها نیمی از آن مقدار را در سال گذشته برداشت کرده بود. این یکی از بدترین برداشت‌های دوران زندگی او بود.   مورالس از شهر ماراویلا تنخاپا در چیاپاس در نزدیکی مرز مکزیک با گواتمالا می‌گوید:" تغییر آب و هوا بر ما تاثیر زیادی گذاشته است. کمبود باران به طور مستقیم بر فرایند رشد تاثیر می‌گذارد. بدون باران غلاف‌های کاکائو در فصول گرمای شدید ایجاد نمی‌شوند. در اینجا ما به طور میانگین هزار کیلوگرم در سال برداشت می‌کردیم. شدیدترین تغییر رخ داده آخرین برداشت در سال ۲۰۲۴ میلادی بود که در جریان آن ۵۰۰ کیلوگرم برداشت کردیم".

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، کاکائو محصولی است که در سایه رشد می‌کند بومی مکزیک است و قدمت مصرف آن به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش از زمانی که قوم مایا، تولتک و آزتک درختان کاکائو را کشت می‌کردند باز می‌گردد اگرچه در آن زمان صرفا اعضای جامعه سطح بالای آزتک مجاز به مصرف نوشیدنی‌های حاصل از کاکائو بودند. پس از ورود خشونت آمیز فاتحان اسپانیایی به قاره امریکای لاتین در قرن شانزدهم میلادی کاکائو وارد اروپا شد و ایتالیایی‌ها برخی از اولین شیرینی‌های شکلاتی را با شکر درست کردند. پس از آن کشور‌هایی مانند غنا، ساحل عاج و اندونزی به همراه مکزیک چهاردهمین تولیدکننده بزرگ کاکائو تولید دانه کاکائو را آغاز کردند.

اکنون قرن‌ها پس از آن زمان آینده شکلات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و انبوهی از مشکلات به طور قابل توجهی باعث کاهش برداشت محصول در سراسر جهان شده است. بحران آب و هوا که به طور فزاینده‌ای نوسانات آب و هوایی شدید را به همراه دارد با تغییر الگو‌های بارندگی و تغییر سطح رودخانه‌ها به محصول ضربه می‌زند در حالی که امید‌ها به اینکه ارگانیسم‌های اصلاح شده ژنتیکی (GMOs) بتوانند شکلات را نجات دهند هنوز به ثمر نرسیده اند. حتی اگر چنین پیشرفتی رخ دهد همان گونه که پیشرفت‌های فناوری به ایجاد درختان کاکائو مقاوم در برابر باکتری‌های قارچی مخرب کمک کرده با مهاجرت فزاینده جوانان به شهر‌ها بحران بین نسلی گسترده‌تر رخ می‌دهد که باعث شده فرزندان کم تری برای کشاورزان باقی بمانند تا از سبک زندگی آنان پیروی کرده و دانش تولید کاکائو را بیاموزند. قیمت کاکائو در سال گذشته به دلیل کمبود عرضه و پیش بینی کمبود بیش‌تر به بالاترین حد خود در ۴۶ سال اخیر رسید.  

در آگوست ۲۰۲۳ میلادی هر تن کاکائو در بازار بین المللی ۳۴۰۰ دلار (۲۶۰۰ پوند) قیمت داشت. در ماه جولای این میزان به ۸۴۰۰ دلار رسید. افزایش قیمت‌ها هیچ نشانه‌ای از کاهش را نشان نمی‌دهد، و اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ هشدار داد که بخش عمده‌ای از تولید درخت کاکائو عملا می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ حذف شود. "توماس سالاس" کشاورز کاکائو از ماراویلا می‌گوید:"باران مثل گذشته نمی‌بارد. همه چیز تغییر کرده است. آخرین برداشت کم‌تر از نیمی از برداشت سال‌های دیگر بود. باران می‌آید و می‌رود ما نمی‌توانیم آن را پیش بینی کنیم پیش بینی این که سال چگونه خواهد بود بسیار دشوار شده است. ما با تغییر تاریخ کاشت و برداشت در حال سازگار شدن با وضعیت تازه هستیم، اما برای کل اعضای خانواده وضعیت بسیار دشوار بوده است".

"ادر هررا" کشاورز کاکائو و رئیس تعاونی کشاورزان کاکائو در غرب ماراویلا خارج از شهر تاپاچولا با همین مشکلات مواجه است. او می‌گوید:"احساس می‌کنم امسال یکی از گرم‌ترین سال‌های تاریخ بوده است. گویی ما در قابلمه پخت غذا هستیم"!

هررا می‌گوید فصل‌های خشک طولانی‌تر هستند، اما حتی زمانی که باران می‌بارد پس از رسیدن به اوج‌های اخیر ۴۲ درجه سانتی گرادی هوا بسیار گرم باقی مانده است. هم چنین، او  به چگونگی تاثیر منفی جنگل زدایی سریع بر تبخیر باران اشاره می‌کند.

هررا می‌گوید کشاورزانی، چون او که از دهه ۱۹۷۰ میلادی در منطقه‌ای از زمین‌های مشترک کار کرده اند زمانی که حدود ۶۰۰ هکتار کاکائو و درختان میوه کشت می‌شد به تولید کاکائو می‌پرداختند. اکنون آن مقدار زمین زیر کشت حدود ۲۰۰ هکتار است. هم چنین، مزارع زیادی به دلیل عفونت قارچی که در سال ۲۰۰۷ میلادی در چیاپاس به نقطه اوج خود رسید ویران شدند و بسیاری از کشاورزان پس از تلفات ۹۰ درصدی از ادامه کار دست کشیدند.

برخی از کشاورزان به ولید عسل، قهوه و میوه‌هایی مانند انبه و نارگیل روی آوردند. برخی دیگر از آنان زمین‌های خود را با خاک یکسان کردند تا گاو‌های شان را در آنجا پرورش دهند. با این وجود، هررا به حرفه پدرش پایبند باقی مانده و به دنیلسون پسرش نیز فن و مهارت کشت کاکائو را آموزش می‌دهد. او می‌گوید:" اگر بارندگی خوبی داشته باشیم محصول خوبی خواهیم داشت".

از برخی جنبه‌ها اکنون زمان خوبی برای حضور در تجارت کاکائو است. قیمت کاکائو برای کشاورزانی مانند هررا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، ۵۰ درصد افزایش یافته و حداقل ۷۰ دلار به ازای هر تن تعیین شده است. اگرچه این قیمت با قیمت بازار بین المللی فاصله زیادی دارد. او با اتحادیه جنگل‌های بارانی یا رین فارست همکاری کرده تا به حرکت مزارع به سمت کاربرد شیوه‌های تجاری هوشمندتر و اَشکال کشاورزی احیا کننده‌ای که اثرات زیست محیطی کم تری دارند کمک کند که استفاده از روش‌های حفاظتی مانند کاشت مجدد درختان جنگل‌های بارانی به منظور ایجاد سایه بیش‌تر برای درختان کاکائو و در نتیجه کاهش دما و تبخیر را شامل می‌شود.

"سانتیاگو مونتر روسا" یکی از اعضای هیئت مدیره اتحادیه جنگل‌های بارانی می‌گوید:"از طریق آموزش‌هایی که ارائه می‌دهیم می‌توانیم کار‌های بیش تری انجام دهیم. ما امکانات بهتری برای بهبود کیفیت محصول خود خواهیم داشت".

با این وجود، فقدان نسبی علاقه جوانان مکزیکی به فعالیت در زمینه کشت کاکائو در کنار فروپاشی وضعیت آب و هوایی بدبختی مضاعفی را برای آن حوزه ایجاد می‌کند و آینده شکلات را بیش از پیش به خطر خواهد انداخت. گزارشی هشدار دهنده در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان می‌داد تعداد بزرگسالان بالای ۶۰ سال ممکن است از ۲۱ نفر به ازای هر ۱۰۰ کودک در سال ۲۰۰۵ به ۱۶۷ نفر به ازای هر ۱۰۰ کودک تا سال ۲۰۵۱ میلادی افزایش یابد.

"خولیو سالازار" بنیانگذار برند شکلات مکزیکی "جانگالا" می‌گوید:" جوانان در جوامعی که ما در آن کار می‌کنیم تمایل دارند برای جستجوی دستمزد‌های بهتر به بخش شمالی کشور و ایالات متحده مهاجرت کنند. اگر آنان حاضر باشند در شهر‌هایی که کاکائو در آن کشت می‌شود کار کنند حقوقی مشابه آن چه در شهر‌ها برای کار به عنوان کارگر ارائه می‌شود را طلب خواهند کرد".

جانگالا برای کسب اطمینان از این که دانش مربوط به کشت کاکائو از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود کارگاه‌های آموزشی را در ماراویلا و تاپاچولا برگزار می‌کند. "ماریا فوررو" مشاور جانگالا می‌گوید این کار به ایجاد پیوند‌ها و تداوم سنت‌های خانوادگی در حوزه جنگلداری و کشت کاکائو کمک می‌کند. با این وجود، مورالس در ماراویلا هنوز هیچ شور و اشتیاق جدیدی در بین نسل جوان برای دنبال کردن حرفه خود ندیده است. او می‌گوید:"در میان جوانان علاقه کمی برای این کار وجود دارد، زیرا آنان می‌خواهند در شهر‌ها زندگی کنند و برای کار میدانی ارزشی قائل نیستند. آنان این کار را تقلای بیش از حد قلمداد می‌کنند".