زنگ خطر گرمایش زمین؛ عبور از مرز ۱.۵ درجه!

ژانویه ۲۰۲۴ گرم‌ترین ژانویه در تاریخ ثبت شده بود و این موضوع بر گرمایش زمین و نزدیک شدن به نقطه عطف ۱.۵ درجه سانتیگراد تاثیر گذاشت. چنین دمایی، بالاترین حد از زمان شروع عصر صنعتی است و عبور از آن، پیامد‌های خطرناکی برای کره زمین خواهد داشت.

به گزارش تجارت نیوز، بر اساس داده‌های منتشر شده توسط ناظر آب‌وهوای اتحادیه اروپا، گرمترین ژانویه سیاره در تاریخی که به ثبت رسیده است، باعث شد گرمایش زمین نقطه عطف متفاوت و ناخوشایندی را پشت سر بگذارد. در ۱۲ ماه گذشته، میانگین دمای جهان بیش از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد یا ۲.۷ درجه فارنهایت بوده است. بالاتر از آنچه در طلوع عصر صنعتی بود.

این عدد در تلاش بین المللی برای متوقف کردن تغییرات خطرناک اقلیمی اهمیت ویژه‌ای دارد. بر اساس توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵، کشور‌ها توافق کردند که تلاش کنند گرمایش زمین را در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن به ۱.۵ درجه سانتیگراد محدود کنند یا حداقل آن را به راحتی زیر ۲ درجه سانتیگراد نگه دارند.

آخرین داده‌های دما به این معنی نیست که ما قبلاً از آن حد پایین عبور کرده‌ایم. با این حال، این یک یادآور نمادین قوی است که، بدون تغییرات عظیم در اقلیم یا اقتصاد جهانی، در سال‌های آینده به این سمت می‌رویم.

عبور از آستانه‌های گرمایش زمین چه معنایی دارد؟

نکته کلیدی در مورد اهداف پاریس این است که آن‌ها در بازه بلندمدت تعریف شده‌اند. بنابراین، از نظر فنی، ما مطمئن خواهیم بود که ر گذر زمان از آن‌ها عبور می‌کنیم. محققان می‌گویند ما نباید هر زمانی را که جیوه در دمای بالای ۱.۵ درجه به مدت یک روز، یک ماه یا حتی ۱۲ ماه شکست می‌خورد، در مسیر کنترل گرمایش زمین ناامید شویم.

عوامل متعددی از جمله پدیده‌های آب‌وهوایی متناوب ال نینو و لانینا، فوران‌های آتشفشانی و بیماری‌های همه‌گیر، سال به سال بر دمای دقیق سیاره تأثیر می‌گذارند. این عوامل آن چیزی نیست که اهداف پاریس را تحت تاثیر قرار دهد.

آژانس‌های مختلف نظارت بر آب‌وهوا نیز بسته به چگونگی ترکیب و تجزیه و تحلیل کوه‌های داده‌های هواشناسی جمع آوری شده توسط ماهواره‌ها، سنسور‌ها و بالون‌های هواشناسی، تخمین‌های متفاوتی از میزان گرمایش زمین در هر نقطه ارائه می‌دهند. این بدان معنی است که زمان عبور از این نقاط ممکن است بسته به اینکه چه کسی آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند، تا حدودی متفاوت باشد.

به عنوان مثال، طبق سرویس تغییرات آب‌وهوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا، سال گذشته میلادی ۱.۴۸ درجه سانتیگراد گرمتر از خط پایه پیش از صنعت بود. اما به گفته برکلی ارث، یک گروه تحقیقاتی در کالیفرنیا، ۱.۵۴ درجه سانتیگراد گرمتر بود.
اهداف ۱.۵ و ۲ درجه چیست؟

اول بهتر است بگوییم این اهداف مرز‌هایی بر اساس قوانین طبیعت نیستند، بلکه سطوح گرمایشی را نشان می‌دهند که پیامد‌های آن می‌تواند برای جوامع غیرقابل مدیریت و خطرناک باشد. تقریباً ۲۰۰ کشوری که توافقنامه پاریس را امضا کرده‌اند با این موضوع موافق هستند.

گرمای شدیدتر، طوفان‌های شدیدتر، خشکسالی‌های گسترده‌تر، افزایش سطح آب دریا‌ها و از بین رفتن بیشتر تنوع زیستی، تنها بخشی از پیامد‌های گرمایش زمین است که دانشمندان بر افزایش قابل توجه آن‌ها با ادامه این شرایط تأکید می‌کنند. بنابراین، اهداف دمائی توافقنامه پاریس، در واقع حفاظ‌هایی هستند که به خاطر حفظ جوامع، اکوسیستم‌ها و مناظر زمین باید رعایت کنیم.

با این حال، با ادامه‌ی سوزاندن سوخت‌های فسیلی و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، بسیاری از این پیامد‌های فیزیکی گرمایش زمین اکنون در حال تشدید هستند. به همین دلیل دانشمندان و دیپلمات‌ها تأکید می‌کنند که حتی اگر روزی از مرز ۱.۵ درجه عبور کنیم، باز هم تلاش برای نگه داشتن دما زیر ۱.۶، ۱.۷ یا ۱.۸ درجه ارزشمند است.

چقدر به عبور از بحران نزدیک هستیم؟

بسیاری از تخمین‌ها نشان می‌دهند که انسان‌ها در چند سال گذشته به طور میانگین باعث گرم شدن حدود ۱.۲ یا ۱.۳ درجه سانتی‌گراد از زمان انقلاب صنعتی شده‌اند. بر اساس سرعت کنونی انتشار کربن، تنها چند سال دیگر طول می‌کشد تا وضعیت اتمسفر را چنان تغییر دهیم که حتی کاهش شدید انتشار گاز‌های گلخانه‌ای برای جلوگیری از افزایش دمای بالای ۱.۵ درجه و کنترل گرمایش زمین کافی نباشد.

اولین گزارش رسمی در مورد پیشرفت کشور‌ها برای دستیابی به اهداف پاریس که در سال گذشته منتشر شد، چندان خوشایند نبود. در این گزارش آمده بود که تعهدات کنونی دولت‌ها در زمینه آب‌وهوا و گرمایش زمین، جهان را تا سال ۲۱۰۰ در مسیر افزایش ۲.۵ درجه سانتی گراد یا بیشتر قرار می‌دهد. این حتی در صورتی است که کشور‌ها برنامه‌های اعلام شده خود را برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای دنبال کنند؛ کاری که بیش از هشت سال پس از امضای توافقنامه پاریس دشوار است. این موضوع نگرانی‌هایی را در مورد تداوم روند گرمایش زمین ایجاد می‌کند.