خشک شدن رودخانه زاینده رود، مشکلات متعددی برای استان ایجاد کرده که فرونشست زمین، افزایش ریزگرد‌ها و گسترش بیماری‌ها تنها بخشی از این مشکلات است.
به گزارش ایلنا، مسئولان با وعده‌های مختلف مطالبات مردم استان را در خصوص مشکلات زاینده‌رود و تأمین آب همیشه به آینده موکول می‌کنند و کارشناسان بار‌ها در باره تبعات تاخیر در احیای زاینده‌رود هشدار داده‌اند.
استاندار اصفهان به تازگی در این باره عنوان کرد: دغدغه نخست استان مسئله آب است که ناشی از سوءمدیریت در دولت‌های گذشته است. در راستای رفع این مشکل، قرارگاه آب استان شکل گرفته و در این قرارگاه از تمام ظرفیت‌های مطالعاتی، پژوهشی و تحقیقی استفاده شده است.
سید رضا مرتضوی از اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان به استان اصفهان خبرداد و گفت: طبق بررسی‌های انجام شده اجرای این طرح نیازمند صرف زمانی معادل ۹ الی ۱۱ ساله بود، ولی توانستیم نیمی از آن را ظرف مدت یک سال و نیم تکمیل کنیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز با بیان اینکه تأمین آب اصفهان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های استان است، گفت: تأمین آب زاینده‌رود و جلوگیری از خشک شدن آن در طول سال به رفع بخشی از مشکلات استان کمک می‌کند.
منصور شیشه فروش تصریح کرد: بخشی از آلودگی هوا به دلیل انتشار ریزگرد‌ها است و در این خصوص تأمین آب زاینده‌رود و جلوگیری از خشک شدن آن یک ضرورت برای استان اصفهان است لذا نباید این موضوع را نادیده گرفت. امروز اصفهان دارای نرخ فرونشست بالایی در مقایسه با سایر نقاط کشور است و ادامه این شرایط می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای استان و کشور به همراه داشته باشد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تأکید کرد: مطالبه رسیدگی به مشکلات اصفهان خواسته همه مردم شهر است و در این زمینه تلاش می‌کنیم در خصوص رفع مسائل اصلی اصفهان همچون خشکسالی، آلودگی هوا و فرونشست از هیچ تلاشی کوتاهی نکنیم.
مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس هم در این باره گفت: امروز اصفهان با چند ابرچالش مواجه است، بحران آب یکی از این ابر چالش‌ها است چرا که اساس سکونت و زندگی در این شهر به جریان زاینده‌رود گره‌خورده است.
وی گفت: اگر امروز هم مثل گذشته از فرصت‌های موجود برای احیای زاینده‌رود استفاده نکنیم خیلی زود این شهر غیرقابل‌سکونت می‌شود. با انتقال آب از جنوب استان، انتقال آب دریا برای صنایع، جلوگیری از برداشت‌های بیشتر و کنترل مهاجرت می‌توان بحران زاینده‌رود را مدیریت کرد و ظرف چند سال کاری کرد که در نیمی از سال زاینده‌رود جاری باشد و اگر این اتفاق بیافتد می‌توان از بحران فرونشست نیز جلوگیری کرد.
نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس نیز، درباره موضوع انتقال آب به اصفهان اظهار داشت: در استان فعالیت‌هایی انجام شده، اما فعلاً برخی مسائل کلیدی و اساسی در حد مطالعات و اقدامات مقدماتی باقی مانده است. پروژه‌های سابقه‌دار و طولانی‌مدت مانند تونل بهشت‌آباد و سد تونل سوم هنوز به مرحله اجرا نرسیده است، البته در مورد تونل سوم وزیر نیرو قول داده‌اند که در اولین فرصت پمپاژ ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب آب آغاز به کار کند.
محمدتقی نقدعلی با اشاره به برنامه انتقال آب دریا به اصفهان تصریح کرد: انتقال آب دریا به اصفهان به دلیل هزینه بر بودن در بحث شیرین سازی فقط برای مصارف صنعتی مناسب است و برای مصارف کشاورزی و شرب نمی‌توان از آن استفاده کرد. از طرفی نیز آب‌های زیر زمینی که مدت هاست توسط بخش صنعت که حق آبه محیط زیست و کشاورزی است برداشت می‌شود دوباره برای مصارف این بخش‌ها تامین خواهد شد. کما اینکه در بحث تامین آب شرب استان هم به همین شکل است و از محل کشاورزی و حقابه کشاورزان تأمین می‌شود و این بزرگ‌ترین ستمی است که در طول سالیان به بخش کشاورزی شده است، حال‌آنکه وزارت نیرو از حقابه مسلم کشاورزان که هم مبنای شرعی و قانونی دارد برداشت و به مصرف شرب جمعیت موجود و یا جمعیتی که به برخی مناطق تحمیل شده رسانده است.
این نماینده مجلس گفت: در مجموع اوضاع آبی استان اصفهان نیازمند اقدام فوری است. برخی اقدامات در مراحل جلسات، مقدمات، تصمیمات و صورت جلسات اتفاق افتاده؛ اما بحث آب زاینده‌رود نیازمند اقدام فوری است.
وی درباره تأمین آب شرب در سطح استان خاطرنشان کرد: در این رابطه اقداماتی خصوصاً در سامانه دوم آبرسانی اتفاق افتاده است. ولی استمرار منابع پایدار برای شرب منوط به تأمین منابع پیش‌بینی شده برای این منظور و اجرای طرح‌های در دست اقدام است.
نقدعلی میزان بارش در سطح استان را ۵۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر و ذخایر آبی پشت سد زاینده‌رود را حدود ۲۷۰ میلیون متر مکعب ذکر کرد.
مسعود مجرب، پژوهشگر حوزه مخاطرات طبیعی پیش از این در گفت و گویی درباره خطر فرونشست برای مدارس گفته بود: در یک مطالعه، محدوده آبخوان اصفهان - برخوار مورد بررسی قرار گرفت. عامل اصلی فرونشست نیز برداشت آب از خود آبخوان است که تأثیر خود را بر حاشیه‌ها گذاشته است؛ متأسفانه شهر اصفهان هم کاملاً روی این آبخوان قرار گرفته است؛ از آنجا که اصفهان روی آبخوان قرار گرفته، تغییراتی که روی آبخوان اعمال می‌شود (مثل برداشت‌های اضافه) منجر به بروز فرونشست در شهر می‌شود؛ یعنی جایی که عمده تأسیسات و ابنیه تاریخی در آن قرار گرفته است و باید از آن حفاظت شود.
وی افزود: عوارض فرونشست فاجعه‌بار است و این موضوع در مطالعات نیز پیش‌بینی‌شده؛ چراکه این پدیده حتی ساختمان‌های مهم و همچنین ابنیه تاریخی را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و باعث مهاجرت از این استان و سرخوردگی در سرمایه‌گذاری می‌شود. از مدیران مدارس خواسته‌ایم که حفاظ پنجره‌ها را بردارند تا اگر اتفاق ناگهانی رخ داد، دانش‌آموزان امکان نجات‌دادن خودشان را داشته باشند.
این کارشناس گفت: در زیر شهر اصفهان، سنگ‌های دانه‌درشتی قرار گرفته‌اند که اجازه نفوذ آب را می‌دهند؛ بنابراین اگر بتوانیم در بالادست، حقابه زاینده‌رود را احیا کنیم و در پایین‌دست نفوذپذیری را افزایش دهیم، کسری تا حدودی جبران خواهد شد.
رئیس کمیسیون ویژه آب و مناطق کم‌برخوردار شورای شهر اصفهان نیز با بیان اینکه مسئولان باید راه‌های مختلف برای رسیدن به جاری شدن زاینده‌رود را طی کنند، تصریح کرد: مدیریت استان در این مسئله اتفاق نظر دارند و معتقدند که یکی از این راه‌ها که از قبل بررسی شده است، اجرایی شدن تونل‌های یک، دو و سه، پمپاژ آب تونل سوم و تونل بهشت‌آباد است که در حال حاضر این راه‌حل‌ها نیز دیگر در اختیار استان نیست و تلاش‌ها برای حل معضلات و موانع در حال انجام است.
مجید نادرالاصلی با اشاره به اینکه رفع مشکل زاینده‌رود تنها برای نشاط، زیبایی شهر و فرصت‌های تفریحی نیست، خاطرنشان کرد: مسئله اصلی در جاری شدن این رودخانه رفع مشکلات زیست‌محیطی، مشکلات بهداشتی، روحی، روانی، آلایندگی‌ها، شرب و کشاورزی است که این مشکلات تنها با جاری شدن زاینده‌رود رفع می‌شود.
رئیس کمیسیون ویژه آب و مناطق کم‌برخوردار شورای شهر اصفهان با اشاره به تأثیر خشکی زاینده‌رود بر افسردگی و بیماری‌های مردم گفت: مشکل جاری نبودن آب زاینده رود وضعیت درمانی بسیار سختی را برای مردم ایجاد کرده است و بسیاری از سرطان‌های ریه ریشه در آلایندگی‌ها و خشکی این رود دارد، به گونه‌ای که نوعی ریزگرد از بستر تالاب گاوخونی و مسیر رودخانه تولید می‌شود که در نهایت موجبات آلایندگی و درگیری ریه مردم شهر را فراهم می‌کند.
در این میان، کمتر شخصی در اصفهان وجود دارد که از مشکلات کشاورزان اصفهانی به دلیل خشکی زاینده‌رود خبر نداشته باشد، کشاورزانی که همواره خواستار رسیدن به حقوق قانونی خود هستند؛ اما در چند سال اخیر همواره با معضلات متعدد معیشتی روبرو بوده‌اند و دیگر توانی جهت پیگیری موضوع برای آن‌ها باقی نمانده است.
حسین وحیدا، عضو هیات مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان در این خصوص گفت: کشاورزان استان خواهان مشخص شدن و اعلام زمانِ بازگشایی رودخانه زاینده‌رود برای ادامه کشت پاییزه خود هستند. اخیرا بالغ بر ۶۰۰ کشاورز استان با حضور در مقابل ساختمان شرکت آب منطقه‌ای اصفهان، بازگشایی زاینده‌رود را خواستار شدند.
وی اضافه کرد: بر همین اساس مقرر شد جلسه‌ای روز شنبه هفته آینده با حضور مسئولان آب منطقه‌ای، جهاد کشاورزی و صنف کشاورزی برگزار شود تا در نهایت زمان بازگشایی رودخانه را مشخص و اعلام کنند.
عضو هیات مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان ادامه داد: غیر از این موضوع، مباحث مرتبط با نصب کنتور هوشمند بر روی چاه‌های مُجاز کشاورزی مورد نقد و مُطالبه کشاورزان بود، زیرا هزینه نصب کنتور بر عهده کشاورزان گذاشته شده و این خلاف قانون است.
وحیدا تصریح کرد: از سوی دیگر تغذیه نشدن آبخوان و آب‌های زیرزمینی سبب بروز بخشی از مشکلات در منطقه شده که این امر نیز مورد اعتراض کشاورزان است.
