ماجرای برگشت ۲۶ تانکر سوخت از افغانستان چیست؟

طالبان دیروز (دوشنبه ۱۲ دی ۱۴۰۱) با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که ۲۶ تانکر حامل گازوئیل بی‌کیفیت را که از ایران وارد افغانستان شده بود، بازگردانده است.

در همین راستا، محمدمهدی جوانمرد، مشاور اقتصادی نماینده ویژه رئیس‌جمهوری در امور افغانستان به تجارت‌نیوز گفت: از افغانستان موضوع را پیگیری کردیم که مشخص شد محموله‌های برگشتی متعلق به کشور عراق بوده و صرفا از ایران عبور کرده است.

وی ادامه داد: استرداد محموله صادراتی بی‌کیفیت از سوی یک کشور امری عادی است. اما مخالفان جمهوری اسلامی عمداً این خبر را برجسته کردند. ایران همچنان در راستای تامین سوخت افغانستان فعال است.

اما حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی در اظهاراتی متفاوت به تجارت‌نیوز گفت: محموله صادراتی متعلق به ایران است و از کشور دیگری سوخت ترانزیت نمی‌شود. به‌علاوه عراق فرآورده‌های نفتی صادر نمی‌کند و محصول صادراتی آن روغن است.

حسینی ادامه داد: با توجه به اینکه کیفیت تولید در مینی‌ریفاینر‌های داخلی متفاوت است، برگشت ۲۶ محموله از دو الی سه هزار تن سوختی که روزانه صادر می‌شود، رقم ناچیزی به شمار می‌آید.

او گفت: عمده واردات سوخت افغانستان از سوی ایران با حجمی معادل ۲۶ هزار تن رقم می‌خورد. اما از آنجایی‌که این کشور به تازگی استاندارد‌های سوخت وارداتی خود را بالا برده و مینی‌ریفاینر‌های ایرانی کیفیت لازم را در تولید ندارند، معاملات دو کشور دچار چالش‌هایی شده است.

حسینی تصریح کرد: برای تولیدکنندگانی که براساس استاندارد‌های افغانستان تولید سوخت نکردند، پرونده تخلف در گمرک ثبت شده است؛ بنابراین تنها راه این است که شرکت پخش و پالایش با در اختیار قراردادن فرآورده‌های مورد نیاز به مینی‌ریفاینر‌ها برای تولید سوخت استاندارد کمک کند و در همین راستا شرکت ملی استاندارد از سخت‌گیری‌های خود بکاهد.
کامیون‌داران ۲ ماه در مرز‌های افغانستان معطل هستند

محمدرضا قربانی، رئیس کمیته حمل فرآورده‌های سوختی انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل‌ونقل خراسان رضوی نیز در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: افغانستان اخیراً استاندارد‌های جدیدی را برای واردات سوخت به این کشور تعیین کرد. بر این اساس اجازه واردات محموله‌هایی را که مطابق این استاندارد‌ها نباشد، نمی‌دهد.

وی ادامه داد: فارغ از ۲۶ تانکری که برگشت خورده است، در حال حاضر حدود ۳۰۰ کامیون حامل سوخت متعلق به ایران، به مدت دو ماه در مزر‌های افغانستان معطل مانده‌اند. چراکه حامل سوختی بودند که مطابق استاندارد‌های افغانستان نبود. با این حال طالبان اعلام کرد نسبت به استانداردسازی سوخت این کامیون‌ها اقدام می‌کند. اما در واکنش به محموله جدید چنین اقدامی نکرد و سوخت را بازگرداند.

بر اساس این گزارش، اظهارات متناقضی درباره ۲۶ محموله سوخت برگشتی بیان می‌شود. مشاور اقتصادی نماینده ویژه رئیس‌جمهوری در امور افغانستان، با نسبت دادن محموله‌های برگشتی به عراق، برای ایران صرفا نقش ترانزیتی قائل است. در حالی که رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی، محموله صادراتی را متعلق به ایران می‌داند و می‌گوید عراق به افغانستان سوخت صادر نمی‌کند. با این حساب مشخص نیست که بالاخره مبدا سوخت برگشتی عراق است یا ایران.

همچنین به گفته رئیس کمیته حمل فرآورده‌های سوختی انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی، ۹۰ درصد صادرات ایران از طریق خراسان رضوی انجام می‌شود. نزدیک به دو ماه است که کامیون‌داران ایرانی در مرز‌های افغانستان معطل هستند تا فرآیند استانداردسازی سوخت صورت بگیرد. با این حال همچنان ارسال سوخت غیراستاندارد به این کشور ادامه دارد.