کلاب هاوس؛ محک تجربه اصول گرایان

عباس عبدی روزنامه نگار و تحلیلگر در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: پلتفرم (سکو) شبکه اجتماعی کلاب هاوس ادعا‌های طرفداران نظام رسانه‌ای رسمی و مخالفان آزادی رسانه را به چالش جدی کشیده است. زیرا هیچ‌کدام از عوارض منفی که برای سایر شبکه‌های اجتماعی می‌شمارند در این شبکه وجود ندارد.

گرچه بنده به علت نداشتن آیفون و نیز قدری محافظه‌کاری در استفاده از ابزار جدید! تاکنون در این برنامه حاضر نشده‌ام ولی از دوستان گوناگونی در این زمینه پرس‌وجو کرده‌ام. به نظرم این شبکه ویژگی‌هایی دارد که آن را متمایز از سایر شبکه‌های اجتماعی می‌کند. اول و مهم‌تر از همه اینکه عموم افراد حاضر در آن، شناسایی شده و با اسم و رسم وارد این شبکه می‌شوند. حتی اگر ناشناس هم حاضر باشند، امکان حرف زدن ندارند و به‌طور معمول، افرادی وارد گفتگو می‌شوند و اجازه ابراز نظر پیدا می‌کنند که برای مخاطبان شناخته شده هستند.

ویژگی دوم آن فقدان متن و تصویر و فیلم است که معمولا نسبت به آن‌ها حساسیت وجود دارد و می‌تواند جعلی یا دروغ یا دارای بدآموزی و... باشد. ویژگی سوم یک سویه نبودن و نیز به نسبت غیر خبری بودن آن است. مثل آمدنیوز نیست که یک نفر به صورت یک سویه هر چه خواست بنویسد و منتشر کند و پاسخگو هم نباشد. ویژگی بعدی فضای مودبانه و محترمانه آن است که تقریبا همه نسبت به وجود چنین ویژگی مهمی در این شبکه اذعان دارند. بنابراین یک شبکه اجتماعی شفاف، گفت‌وگومحور و محترمانه است که هر کس می‌تواند در آن به اثبات درستی افکار خود بپردازد. شبکه‌ای گفتگو محور است که بیش از هر چیز به وجود آن نیازمندیم.

گفتگوی بدون توهین و ناسزا زمینه همگرایی و وحدت نظر را ایجاد می‌کند. مثل چراغ مثنوی مولوی است که اگر روشن شود همه فیل را می‌بینند و از توهم جزیی‌نگری بیرون می‌آیند. این شبکه مثل توییتر نیست که لشکر سایبری تیرانانشین یا تهران‌نشین در آن فعال باشند و چشم بسته و بفرمان توییت کنند. یا در اینستاگرام کامنت و نظر‌های بی‌ادبی بگذارند و فضای عمومی را تخریب کنند. این شبکه امکان این را فراهم می‌کند که حتی اگر یک فرد شناخته شده هم بخواهد از حدود اخلاقی و قانونی پا را فراتر بگذارد، فوری میکروفن او قطع شود. بنابراین به معنای دقیق کلمه دموکراتیک و آزاد است.

حتی اگر در یک برنامه به کسی یا کسانی هم اجازه سخن داده نشود، آنان می‌توانند همزمان یا بعد از آن اتاق مربوط به خود را ایجاد کرده و هر چه می‌خواهند نظر دهند و نقد کنند. در این شبکه اجتماعی عنصر جذابیت فقط منطق اظهارنظرکننده است و نه هیچ چیز دیگر. خب! با این ملاحظات انتظار می‌رود که اصولگرایان و تندرو‌ها از این شبکه استقبال کنند، چون مدعی داشتن منطق و گفتارِ متقن هستند. پس چرا به جای حضور در این فضا، زمزمه فیلتر کردن آن را آغاز کرده‌اند؟ و چرا حتی تاکنون نیز حضور جدی در آن ندارند؟ این خط‌مشی آنان برخلاف شبکه‌های اجتماعی دیگر است که با تمام توان در آن‌ها حاضر هستند.

کلاب هاوس آنچنان شبکه‌ای است که برخلاف شبکه‌های دیگر، مسوولان دولتی که دسترسی مناسب به رسانه رسمی را ندارند نیز از حضور در آن استقبال کرده‌اند و اتفاقا همین حضور موجب شده که رسانه‌های فرامرزی و غیررسمی به‌طور نسبی به حاشیه بروند، پس چرا مخالفت اصولگرایان با آن بیشتر از سایر شبکه‌های اجتماعی است؟ پاسخ تا حدی روشن است. ترس اصولگرایان از شبکه‌های اجتماعی چند چیز است. آزادی و وحدت عمومی و به حاشیه رفتن صداوسیما.

منظور از آزادی نیز امکان بیان سخنان مسوولانه و قابل سنجش است. آزادی فحاشی و توهین و دروغ مساله آنان نیست. چون این را دارند و در این زمینه دست بالا را نسبت به دیگران دارند. پس شبکه کلاب‌هاوس تقریبا همه توجیهات ظاهری آنان را برای مخالفت و فیلتر این نوع شبکه‌ها بسته است و اکنون مجبور هستند که بی‌رودربایستی وارد میدان شوند و صریح و آشکار بگویند که مساله آنان آزادی واقعی سیاسی است، زیرا این شبکه می‌تواند این هدف را محقق کند. به‌علاوه با رواج این شبکه، رسانه‌های رسمی از جمله صداوسیما بیش از این به حاشیه می‌روند.

پایان این سیاست روشن است. فیلترینگ نتیجه‌ای ندارد. اثرات منفی آن بیشتر خواهد بود و این نیرو‌ها بیش از پیش از بیان منطقی مواضع خودشان ناتوان خواهند شد. اگر امروز خود را با این فضا تطبیق دهند بهتر است از اینکه فردایی که نمی‌توانند، بخواهند انجام دهند. خوش بود گر محک تجربه آید به میان. کلاب هاوس محک تجربه ادعا‌های غیرواقعی اصولگرایان برای فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی است. باید از این شبکه استقبال کنند اگر راستگو هستند.