در آستانه جنگ سرد!

از همان نخستین روزی که پا به اتاق بیضی‌شکل کاخ سفید گذاشت تا امروز که خود را برای انتخابات مجدد ریاست‌جمهوری آماده می‌کند، شمشیرش را علیه چین از رو بسته است؛ هرچند گهگاهی دونالد ترامپ از مواضع خود عقب‌نشینی می‌کند، اما ظاهرا نمی‌تواند در برابر آرزو‌های بلندپروازانه تجاری پکن، دیپلماسی صبر را به کار ببندد.

او روز گذشته پس از تشدید جنگ دیپلماتیک با پکن بار دیگر گفت «توافق تجاری (با چین) اکنون اهمیتش برای من کمتر از زمانی است که آن را رقم زدم». موضوعاتی مانند تایوان، دریای جنوبی، هنگ‌کنگ، تبت، سین‌کیانگ، جنگ تجاری و کرونا در ماه‌های اخیر روابط دو کشور را به تیرگی کامل کشانده است؛ رسانه‌های چین روزانه صد‌ها مطلب و گزارش درباره این موضوعات و اقدامات آمریکا منتشر کرده و واشنگتن را مورد انتقاد قرار می‌دهند که به شدت بر طبل جنگ سرد می‌کوبد.

در روز‌های اخیر نیز روابط دیپلماتیک دو طرف بعد از تصمیم آمریکا و مهلت سه‌روزه به چین مبنی بر تعطیل‌کردن کنسولگری خود در «هوستون» به شدت تیره و تار شده است. بعد از آن بود که جمهوری خلق از آمریکا خواست کنسولگری خود در «چنگدو» را تعطیل کند. وزارت خارجه چین همچنین از آمریکا خواسته است تمام فعالیت‌ها و عملیات‌های خود را در این کنسولگری متوقف کند.

آمریکا دارای پنج کنسولگری در شهر‌های گوانگجو، شانگهای، شن‌یانگ، چنگدو و ووهان و یک کنسولگری در هنگ‌کنگ است؛ کنسولگری چنگدو، تنها کنسولگری آمریکا در جنوب غرب چین است که در سال ۱۹۸۵ ایجاد شد و بیش از ۲۰۰ پرسنل دارد. به گفته تحلیلگران، هرچند پکن با تعطیلی این مقر دیپلماتیک به جای کنسولگری‌های بزرگ دیگر آمریکا، خویشتن‌داری به خرج داده، اما این کنسولگری به دلیل نزدیکی‌اش با منطقه خودمختار تبت دارای اهمیتی استراتژیک است.

در بیانیه وزارت خارجه چین آمده است ایالات متحده آمریکا روز چهارشنبه با درخواست ناگهانی خود مبنی بر بستن کنسولگری چین در هوستون، اقدامات تحریک‌آمیز یک‌جانبه‌ای را علیه چین آغاز کرد. این اقدام ایالات متحده به طور جدی ناقض قوانین بین‌المللی، هنجار‌های اساسی روابط بین‌الملل و شرایط کنوانسیون کنسولی چین و آمریکاست و به شدت به روابط چین و آمریکا آسیب می‌رساند. البته ماجرا از آنجا شروع شد که وزارت دادگستری آمریکا سه‌شنبه گذشته دو شهروند چینی را به اتهام آنچه یک دهه کمپین هکری جهانی خواند، تحت پیگرد قرار داد و گفت آن‌ها ارتباطاتی با اطلاعات چین دارند.

«مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا چهارشنبه گفت چنین گام‌هایی نشان می‌دهد آمریکا اقداماتی در راستای «حفاظت از جام مردم آمریکا» انجام می‌دهد و «مورگان اورتگاس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت تعطیلی کنسولگری آن‌ها به معنای «حفاظت از مالکیت معنوی آمریکایی‌ها و اطلاعات خصوصی آمریکایی‌ها» ست. اما مقام‌های چینی این را «تنش بی‌سابقه» در میان اقدامات اخیر آمریکا علیه چین توصیف کرده و گفتند پکن با «اقدامات قاطع متقابل» پاسخ خواهد داد.

«بونی گلسر»، مدیر پروژه قدرت چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در‌این‌باره می‌گوید: «واشنگتن در حال ترسیم رقابت با چین به‌عنوان جنگ سردی جدید است و گمان می‌کنم پمپئو برای به‌زیرکشیدن روابط آمریکا–چین مصمم باشد؛ بنابراین آن‌ها را نمی‌توان به سادگی ترمیم کرد؛ این اقدام به‌عنوان میراث او باقی می‌ماند. کمپین ترامپ هم بی‌شک منافعی در سخت‌گیری علیه چین می‌بیند».

ترامپ چین را بابت شیوع پاندمی کرونا سرزنش می‌کند و آن را ویروس «چین» یا «ووهان» و همچنین «طاعونی از چین» نامیده و رویارویی با چین را به مسئله انتخاباتی کلیدی تبدیل کرده است. رئیس‌جمهوری آمریکا در سخنانی در «رز گاردن» کاخ سفید گفت مجموعه عملکرد «جو بایدن»، نامزد ریاست‌جمهوری دموکرات‌ها، هدیه‌ای به حزب کمونیست چین بوده است.

ترامپ روز گذشته همچنین بستن دیگر کنسولگری‌های چین را رد نکرد و به خبرنگاران کاخ سفید گفت: این همیشه ممکن است. «هو فونگ هونگ»، پروفسور اقتصاد سیاسی در دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته در دانشگاه جان هاپکینز، استدلال می‌کند که اقدام برای تعطیل‌کردن کنسولگری چین بی‌سابقه نیست.

او به اخراج ۳۵ دیپلمات روس در سال ۲۰۱۶ به تلافی مداخله ادعایی در انتخابات به دست دولت «باراک اوباما»، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا و تعطیلی کنسولگری روسیه در سال ۲۰۱۷ در سان‌فرانسیسکو به دست دولت ترامپ اشاره کرد و گفت این اقدامات از سوی کاخ سفید تنها شامل پکن نمی‌شود و در نهایت این ترامپ است که به‌خاطر پیروزی در انتخابات باید بپذیرد که رویارویی با ابرقدرتی مانند چین به ضرر او و کمپینش تمام خواهد شد.