کالاهای عجیب همراه مسافر؛ از "تردمیل" تا "بیل"

دولت به ۸۴۹ ردیف کالا مجوز ورود به مناطق آزاد تحت رویه کالای مسافری را داده، اما بررسی اجمالی این کالاها از اجناس عجیبی پرده برمی‌دارد که سنخیتی با کالای همراه مسافر ندارد.

به گزارش تسنیم، به‌دنبال مصوبه هشتم مهر 98 کارگروه تعیین سهمیه و فهرست کالاهای همراه مسافر، سهمیه کالای همراه مسافر، خرده‌فروشی و همچنین میزان سهمیه مجاز ورود پوشاک (البسه، کیف و کفش) به هر منطقه، برابر فهرست 849 ردیف تعرفه کالاهای مجاز به ورود یا خروج از محدوده مناطق آزاد تحت رویه کالای همراه مسافر و خرده‌فروشی بوده است.

بررسی اجمالی این لیست حاکی است که متأسفانه حدود 300 قلم کالا از مجموع 849 کدتعرفه در گروه 4 کالایی یا به‌عبارت دیگر در گروه کالای ممنوعه قرار دارند. لازم به ذکر است گروه چهارم کالایی شامل کالاهای لوکس یا مشابه تولید داخل یا غیرضرور است، عجیب‌تر اینجاست که مجلس شورای اسلامی با وجود آگاهی به این دست کاستی‌ها و فسادهای پرشمار در این مناطق که کالای همراه مسافر یک نمونه از آنها بود، در آذر ماه با تأسیس 111 منطقه آزاد و ویژه جدید موافقت کرده است.

از سوی دیگر با بررسی این 849 کالا به کدتعرفه‌هایی برخورد می‌کنیم که نمی‌توان مصرف و نیاز مسافری برای آن تصور کرد، از جمله: سرشعله اجاق‌گاز، دستگاه‌های آبگرمکن و آب‌سردکن توأم خانگی، بخاری درجا مخصوص وسایل نقلیه، دستگاه تردمیل، شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپل­دار)، بیل و بیلچه، اره‌دستی، ماشین‌های چاپگر، اسکنر، فتوکپی، فاکس، تلویزیون، دوربین عکاسی و فیلمبرداری و... .

دورزدن قوانین گمرکی در مناطق آزاد؛ مگر تجارت با کالای همراه مسافر ممنوع نیست؟
طبق قوانین امور گمرکی، مسافران ایرانی یا غیرایرانی که از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی وارد کشور می‎شوند، علاوه بر اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل همراه خود (که به‌شرط غیرتجاری بودن از پرداخت پایه حقوق ورودی معاف‌اند)، می‌توانند یک بار در سال کالا به‌ارزش حداکثر 80 دلار با معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی به‌شرط غیرتجاری بودن وارد سرزمین اصلی کنند و مازاد بر ارزش مذکور را با پرداخت حقوق گمرکی و دوبرابر سود بازرگانی وارد و ترخیص نمایند.

شواهد نشان می‌دهد: متأسفانه این روند واردات کالای مسافری در مناطق آزاد کاملاً روند تجاری پیدا کرده و از فلسفه وجودی خود فاصله گرفته است. قائم‌مقام مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارسطی مصاحبه‌ای در مهر 98 با اشاره به امکان ثبت سفارش و واردات 849 قلم کالا توسط فعالان تجاری و اقتصادی، عنوان کرد: «بر همین اساس، فعالان اقتصادی و تجاری منطقه آزاد ارس نیز می‌توانند بر اساس لیست کالاهای مجاز برای واردات و تعرفه هر کالا، نسبت به ثبت سفارش خود اقدام کنند. بازرگانان فعال منطقه آزاد ارس، باید در مرحله اول ثبت پرونده در قسمت نوع کالای وارداتی، گزینه همراه مسافر را انتخاب کنند.»

وی صراحتاً فعالان تجاری و اقتصادی را مورد خطاب قرار می‌دهد تا برای ثبت سفارش به‌شکل مسافری در رویه وارداتی خود اقدام کنند؛ در حالی که طبق قوانین امور گمرکی کالای همراه مسافر نباید ماهیت تجاری پیدا کند و از طریق تاجران نباید مورد سوء استفاده قرار بگیرد.

اتلاف منابع ارزی کشور به‌بهانه کالای همراه مسافر
لازم به ذکر است در نشست کارگروه تعیین سهمیه و فهرست کالای همراه مسافر، نمایندگان وزارت صمت، بانک مرکزی، گمرک، جهاد کشاورزی و دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه حضور داشته‌اند. مجموعه مدیریت بانک مرکزی، بارها نسبت به مدیریت صحیح و تخصیص ارز غیرضروری برای واردات تأکید کرده‌اند. حال سؤال اینجاست؛ چرا در جلسه‌ای که نماینده بانک مرکزی حضور داشته، مصوبه‌ای به‌تصویب رسیده است که منابع ارزی کشور را مصروف واردات کالاهای غیرضروی و لوکس در قالب رویه مسافری در مناطق آزاد می‌کند؟

بر اساس آمار در مجموع 528 میلیون دلار سهمیه کالای همراه مسافر و همچنین بالغ بر 167 میلیون دلار سهمیه پوشاک برای مجموع 7 منطقه آزاد در سال 98 تعیین شده است.

از سوی دیگر سهمیه کل کالای همراه مسافر در سال 97 بین مناطق آزاد حدود 660 میلیون دلار تعیین شده بود. با تجمیع ارقام این دو سال می‌توان فهمید رقمی در حدود 1188 میلیون دلار منابع ارزی در باتلاق واردات به‌وسیله "رانت کالای همراه مسافر در مناطق آزاد" اتلاف شده است.

بر اساس اعلام گمرک، بالاترین سهمیه کالای همراه مسافر مربوط به منطقه آزاد کیش و کمترین آن مربوط به منطقه آزاد ماکو است. این موضوع در مورد سهمیه پوشاک نیز به همین ترتیب است. این مطلب توجه سیاست‌گذار به تعداد گردشگر در تخصیص سهمیه کالای همراه مسافر در مناطق آزاد را نشان می‌دهد در حالی که هدف تأسیس مناطق آزاد اصولاً جذب گردشگر نبوده و نیست.

پیامدهای نبود تشریفات گمرکی صحیح در مناطق آزاد
از سوی دیگر اجرای ناصحیح تشریفات گمرکی برای خروج کالای همراه مسافر از مناطق آزادبه محرومیت دولت از منابع درآمدی و رقابت نابرابر کالای بدون هویت خارجی با کالای ایرانی منجر شده است؛ بدین گونه که اولاً ارزش‌گذاری کالای همراه مسافر در گمرکات مستقر در مناطق آزاد به‌شیوه دقیق صورت نمی‌پذیرد تا به‌دنبال آن 80 دلار معافیت کالای همراه مسافر به‌دقت محاسبه شود. ثانیاً طبق قانون، ورود کالای همراه مسافر برای هر شخص فقط یک مرتبه در سال مجاز است. اما با توجه رصد غیرسیستمی در مبادی ورودی و خروجی گمرکی مناطق آزاد، امکان ترددهای متعدد در مناطق آزاد در طول یک سال و استفاده چندین‌باره از معافیت 80دلاری برای افراد سودجو وجود دارد.

 

اجناس عجیبی که ورود آن به‌عنوان کالای همراه مسافر در مناطق آزاد مجاز شده است
ردیف	شماره تعرفه	نوع کالا	گروه کالایی
150	39253000	ـ پشت‌دری و پشت‌پنجره‌ای، پرده (از جمله پرده کرکره) و اشیای همانند و اجزا و ملحقات آنها	4
164	40139020	ـ ـ ـ تیوپ موتورسیکلت	24
456	73219010	ـ ـ ـ سرشعله اجاق‌گاز، همچنین اجزا و قطعات آن	23
457	73229010	ـ ـ ـ اجزا و قطعات دستگاه‌های گرماتاب که در آنها انتقال حرارت به‌روش تابش بوده و با سوخت گاز کار می‌کند	23
458	73229020	ـ ـ ـ بخاری درجا مخصوص وسایل نقلیه	25
473	82011000	ـ بیل و بیلچه	4
474	82013000	ـ کلنگ به‌هرشکل، کج‌بیل، کج‌بیل باغبانی، شن‌کش، گل‌تراش	4
475	82014000	ـ تبر و تیشه، دهره و ابزارهای برنده همانند	4
476	82015000	ـ قیچی باغبانی (از جمله قیچی برای بریدن گوشت پرندگان) که با یک دست کار می‌کند	4
477	82016000	ـ قیچی پرچین‌بر، قیچی باغبانی و ابزارهای همانند که با دو دست کار می‌کند	4
478	82019000	ـ سایر ابزارهای دستی از نوعی که در کشاورزی، باغبانی و گلکاری یا جنگلداری مورد استفاده قرار می‌گیرد	4
479	82021000	ـ اره دستی	4
545	84513010	--- اتوپرس از نوع خانگی	27
546	84713010	ـ ـ ـ ماشین‌های خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) به‌صورت کامل	24
547	84713020	ـ ـ ـ ماشین‌های خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) کیفی (Note Book)	24
549	84713040	--- رایانه لوحی (tablet PC) با صفحه‌نمایش لمسی حداقل 7اینچ حتی با قابلیت نصب سیم‌کارت	24
554	84714910	ـ ـ ـ ماشین خودکار داده‌پردازی شخصی (PC) به‌صورت کامل	24
556	84714930	ـ ـ ـ ماشین‌های خودکار داده‌پردازی به‌صورت یکپارچه شامل چاپگر، اسکنر، فتوکپی، فاکس، تلفن‏، تلویزیون، دوربین عکاسی، فیلمبرداری و دیسک‌خوان نوری قرارداده‌شده در یک محفظه	23
558	84715010	ـ ـ ـ جعبه‌ کامپیوتر شخصی (PC) شامل کلیه واحدها و متفرعات داخلی از جمله درایوها، بردها، حافظه و هارد و غیره	24
559	84715020	ـ ـ ـ دستگاه کامل کامپیوتر SERVER شامل کلیه واحدها و متفرعات داخلی از جمله درایوها، بردها، حافظه، هارد و کارت شبکه بدون واحدهای ورودی و خروجی	22
561	84716010	ـ ـ ـ صفحه کلید	25
562	84716020	ـ ـ ـ موشواره	25
565	84717010	--- دیسک‌خوان نوری	23
566	84717090	--- سایر	22
567	84718010	ـ ـ ـ انواع بردها شامل برد اصلی (Mainboard)، گرافیک، صدا و ویدئو	22
577	84818010	--- شیرآلات بهداشتی، شیر مخلوط‌ حمام و دستشویی، روشویی، ظرفشویی و پیسوار	4
578	84818011	--- شیر مخصوص دستگاه‌های تصفیه آب خانگی	23
579	84818015	--- شیر فلکه کشویی (gate valve) از جنس برنج لغایت سه‌اینچ	26
580	84818016	--- شیرفلکه کشویی (gate valve) از جنس فولادی یا چدنی تا 56اینچ	4
581	84818020	--- شیر توپی (Ball valve) از جنس برنج لغایت  5/2اینچ	26
582	84818021	--- شیر توپی (Ball valve) از جنس فولادی یا چدنی تا 56اینچ	4
584	84818036	--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپل­دار)	25
585	84818037	--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموستاتیک)	25
584	84818036	--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموکوپل­دار)	25
585	84818037	--- شیر مخصوص اجاق‌گاز (ترموستاتیک)	25
586	84818083	--- شیر توپی پلاستیکی	26
587	84841010	ـ ـ ـ مربوط به خودروهای سواری و وانت	23
588	84841020	ـ ـ ـ مربوط به خودروهای اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون و کامیونت، ماشین‌آلات راهسازی و کشاورزی	23
590	85044030	ـ ـ ـ منبع تغذیه رایانه	24
613	85086000	ـ ‌سایر جاروهای مکنده	4
614	85094000	ـ آسیاب و مخلوط‌کن‌های مواد خوراکی، دستگاه‌های آب‌میوه‌گیر و آب سبزی‌گیر	4
615	85098010	ـ ـ ـ دستگاه بخور اولتراسونیک غیر از نبولایزرهای مشمول ردیف 10  20  9019	27
616	85098090	ـ ـ ـ سایر	4
617	85099000	ـ اجزا و قطعات	22
618	85101000	ـ ریش‌تراش	25
619	85102010	ـ ـ ـ ماشین موزنی حیوان (پشم‌چینی)	25
620	85102090	ـ ـ ـ سایر	25
621	85103000	ـ دستگاه‌های موزدایی	27
622	85109000	ـ اجزا و قطعات	22
623	85121000	ـ دستگاه‌های روشنایی یا علامت‌دادن بصری از انواع مورد استفاده برای دوچرخه	22
624	85151100	ـ ـ ‌هویه‌ها و تپانچه‌های لحیم‌کاری	24
625	85151910	ـ ـ ـ ماشین‌ لحیم‌کاری به‌روش غوطه‌وری (حوضچه قلع)	24
626	85158020	ـ ـ ـ دستگاه جوش لیزری یا پرتو نوری	25
627	85161010	ـ ـ ـ دستگاه‌های آبگرمکن و آب‌سردکن توأم خانگی	4
628	85163100	ـ ـ موخشک‌کن	27
629	85163200	ـ ـ سایر دستگاه‌های آرایش مو	27
630	85163300	ـ ـ دستگاه‌های خشک‌کردن دست	4
631	85164000	ـ اتوی برقی	27
632	85165000	ـ فر Oven (میکروویو)	4
633	85167100	ـ ـ دستگاه‌های درست‌کردن قهوه یا چای	4
634	85167200	ـ ـ دستگاه برشته‌کردن نان (Toasters)	4
637	85171100	ـ ـ دستگاه‌های تلفن با سیم ‌(Line) با گوشی‌های بی‌سیم (Cordless)	24
638	85171210	ـ ـ ـ گوشی تلفن همراه	23
724	90064000	ـ دوربین عکاسی با ظهور و چاپ فوری	24
688	85271310	ـ ـ ـ دستگاه پخش رادیویی دارای ضبط یا پخش صوت دیجیتالی با قابلیت‌های MP3 و غیره از نوع پرتابل به‌وزن کمتر از 2کیلوگرم	25
689	85291010	ـ ـ ـ آنتن‌های تلویزیون به‌استثنای آنتن تلسکوپی	24
681	85258010	ـ ـ ـ دوربین مداربسته برای مراقبت یا برای نظارت عبور و مرور (traffic) بدون ادوات سنجش	24
682	85258030	--- دوربین‌های پرنده (پرنده‌های بدون سرنشین دوربین‌دار)	24
826	95069110	ـ ـ ـ دستگاه  Treadmills	24