ظریف در نیویورک به دنبال چیست؟

فرارو- روز گذشته وزیر امور خارجه کشورمان وارد نیویورک شد. هرچند ظریف هدف سفر خود را «رسیدگی به میزان پیشرفت در اهداف توسعه پایدار» عنوان کرده است، اما برای ناظران سیاست خارجی ایران چنین مفهومی بار معنایی خاصی ندارد. دیدار با نمایندگان کنگره و بازنگه داشتن در مذاکره می‌تواند از جمله برنامه‌های ظریف در این سفر باشد.

به گزارش فرارو، در حالی که کمتر از سه ماه از سفر قبلی ظریف به نیویورک می‌گذرد، وزیر امور خارجه کشورمان روز یکشنبه برای شرکت در نشست عالی رتبه شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل متحد وارد نیویورک شده است. همزمان با ورود ظریف به آمریکا رویترز گزارش داد پمپئو شخصا اجازه صدور روادید برای او را صادر کرده است. این در حالی است که پیشتر وزیر خزانه داری آمریکا از احتمال تحریم ظریف خبر داده بود.

ظریف در بدو ورود به نیویورک با اعلام اینکه میز مذاکره هنوز وجود دارد گفت: «اکنون هم به آمریکا مرتبط است که به میز مذاکره بازگردد یا خیر». روز گذشته رییس جمهور کشورمان هم با اشاره به آمادگی ایران برای مذاکره گفت: «ما همیشه برای مذاکره آماده‌ایم، همین ساعت و همین لحظه شما از زورگویی و تحریم دست بردارید و پای منطق و عقل برگردید ما آماده‌ایم».

 

احتمالا یکی از برنامه‌های ظریف در سفر به نیویورک دیدار با برخی اعضای کنگره باشد. وزیر امور خارجه کشورمان روز یکشنه در پاسخ به پرسش یک خبرنگار، احتمال انجام دیدار‌های دوجانبه با اعضای کنگره را علنا رد نکرد و گفت: «فعلا دیدار‌های دوجانبه در چارچوب برنامه ملل متحد طراحی شده است».

حدود یک ماه بعد از سفر قبلی ظریف به نیویورک در اردیبهشت ماه سال جاری هم سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل دیدار ظریف با دایان فینشتاین، سناتور مطرح آمریکایی را تأیید کرده بود.

محسن جلیلوند، تحلیلگر مسائل بین الملل و استاد دانشگاه در مورد برنامه ظریف در سفر به نیویورک و احتمال دیدار با نمایندگان کنگره به فرارو گفت: «وزیر امور خارجه ایران اعلام نکرده ماجرا چیست. من هم شنیدم که ظاهرا قرار است آقای ظریف با بعضی از اعضای کنگره آمریکا دیدار کند. قبلا هم این دیدار‌ها را داشته است. او همچنین با برخی از اصحاب رسانه‌ای آمریکا هم صحبت می‌کند. این نشان می‌دهد ایران در حال انجام تحرکاتی است تا بتواند تا حدی تاثیر تحریم‌های آمریکا را کم کند».

جلیلوند افزود: «با توجه به صحبت‌های دیروز آقای روحانی که پیشنهاد مذاکره با آمریکا را در شرایط فعلی داده بود به نظر من ایران هم به دنبال این است که تا حدی از فشار‌های آمریکا بکاهد. باید ببینیم آقای ظریف در نیویورک چه بحث‌هایی مطرح می‌کند».

هفته گذشته امانوئل بُن، مشاور دیپلماتیک امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه به تهران سفر کرد و دیدار‌هایی با رییس شورای عالی امنیت ملی و ظریف داشت. یک منبع در دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه، هدف این سفر را کمک به کاهش تنش در منطقه اعلام کرد. جلیلوند معتقد است سفر ظریف به نیویورک هم در راستای سفر بُن به تهران است: «من این سفر را هم در راستای سفر مشاور رییس جمهور فرانسه به ایران می‌دانم که ایران را ترغیب کرده تحرکاتی داشته باشد و مسائلی مطرح کرده که ایران باید آن‌ها را جدی بگیرد».

این تحلیلگر مسائل بین الملل در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با روی کار بودن دولت جمهوری خواه در آمریکا، دیدار ظریف با نمایندگان دمکرات کنگره چه تاثیری می‌تواند داشته باشد گفت: «ساختار دولت آمریکا با ساختار کشور ما متفاوت است. آنجا نمایندگان ملت خود را جدا از دولت می‌دانند و در درون دولت و قوه مجریه خود را تعریف نمی‌کنند. نمایندگان آمریکا دستشان برای مذاکره و بسیاری از اقدامات دیگر باز است و تحت سیطره دولت نیستند».

او افزود: «علاوه بر این الزاما اینطور نیست که اگر نماینده جمهوری خواه است هرچه ترامپ بگوید گوش کند. اصلا اینطور نیست. تصور ما این است که حکومت ایالات متحده مثل ایران است. آنجا نمایندگان مجلس دارای استقلال کاملی هستند و کاری به کار دولت ندارند. خودشان مستقلا می‌توانند دیدار کنند و گفتگو داشته باشند و نیازی به گرفتن اجازه از دولت و نهاد‌های دیگر ندارند».

به اعقتاد جلیلوند، چون نمایندگان آمریکایی معتقدند نماینده ملت هستند و می‌توانند از طرف ملت صحبت کنند، دیدار ظریف با آن‌ها حتی می‌تواند روی سیاست‌های دولت جمهوری خواه ترامپ موثر باشد.

همزمان با سفر وزیر خارجه ایران به نیویورک رهبران سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان، که در مذاکرات اتمی حضور داشتند در بیانیه‌ای خواستار گفتگو و پایان دادن به تنش بر سر برنامه هسته‌ای ایران شدند. اما جلیلوند معتقد است کار دست اروپا نیست. این تحلیلگر سیاسی می‌گوید «کار دست آمریکاست. اروپایی‌ها بیشتر موضع انفعالی دارند و بعید می‌دانم کاری انجام دهند. بیشتر طرفین را ترغیب می‌کنند تا جلوی برخی مشکلات را بگیرند. ولی فکر نمی‌کنم توفیقی حاصل کنند. آمریکا استراتژی خود را بسته است بنابراین این ورجه وورجه‌هایی که اروپایی‌ها می‌کنند، آنطور که در ذهن ماست، موثر نیست».

وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به نیویورک درباره آخرین وضعیت نفتکش ایرانی توقیف شده در جبل الطارق گفت: «وزیر خارجه انگلیس به من قول داد که آزادی نفتکش ایران را تسهیل کند. پیشتر هم جرمی هانت مذاکره تلفنی با ظریف را "سازنده" توصیف کرده بود. این در حالی است که پس از توقیف نفتکش، مقامات ایرانی بریتانیا را به مقابله به مثل تهدید کرده بودند. در این شرایط به نظر می‌رسد انگلستان هم از باز ماندن در دیپلماسی استقبال می‌کند. جلیلوند در مورد رفتار احتمالی بریتانیا برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا گفت: «یادتان باشد بریتانیا همیشه به طرف آمریکا غش می‌کند».