آیا آمریکا از شکست تحریم‌هایش علیه ایران نگران است؟

فرارو- کنفرانس ورشو، در روز‌های چهارشنبه و پنج‌شنبه هفته گذشته برگزار شد. برخی محافل آمریکا، ضمن اذعان به ناکامی این کنفرانس در جلب حمایت سایر کشور‌ها از سیاست کاخ سفید علیه ایران، از ناکارآمدی تحریم‌های واشنگتن علیه تهران ابراز نگرانی می‌کنند.

به گزارش فرارو، دولت دونالد ترامپ، تحت عنوان مبهم «صلح و امنیت در خاورمیانه»، کنفرانسی در ورشو، پایتخت لهستان، برگزار کرد که به سرعت به محفلی ضدایرانی تبدیل شد. کار از تهدیدات دیپلماتیک گذشت و به مرحله تهدیدات نظامی رسید. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که از نشستن در کنار وزرای خارجه عرب ذوق‌زده شده بود، مدعی شد کنفرانس ورشو جلسه‌ای برای پیشبرد طرح «جنگ با ایران» است.

از سوی دیگر، ایران این نشست را یک شکست برای آمریکا دانست. اما این ارزیابی فقط متعلق به ایران نیست. حتی برخی از رسانه‌های آمریکا هم بر ناکامی کنفرانس ورشو تاکید کرده‌اند. شورای سردبیری روزنامه نیویورک‌تایمز، در سرمقاله امروز این روزنامه، گفته کنفرانس ورشو نشان داد که چقدر اندک هستند آن کشور‌های بزرگی که با آمریکا همراهی می‌کنند. فرانسه، آلمان و بریتانیا، در کنار روسیه و چین، هنوز هم از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ حمایت می‌کنند. روسیه و چین، هیچ نماینده‌ای به ورشو نفرستادند. فرانسه و آلمان، مقامات سطح پایینی را اعزام کردند. در این میان، فقط بریتانیا، وزیر خارجه خود را به کنفرانس یادشده فرستاد که در این کنفرانس بر جنگ یمن تمرکز کرد. نکته دیگر، آنکه حتی لهستان، که به درخواست آمریکا از کنفرانس میزبانی کرد، معتقد است که توافق هسته‌ای باید پابرجا بماند. اروپایی‌ها برخلاف میل کاخ سفید، از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، حمایت می‌کنند و سازوکاری برای دور زدن تحریم‌های آمریکا طراحی کرده‌اند. امری که با واکنش تند مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، مواجه شد. پنس، ضمن متهم کردن اروپایی‌ها به دور زدن تحریم‌های کشورش علیه ایران، از آن‌ها خواست که از برجام خارج شوند.

این اظهارات به نوعی با برخی نگرانی‌ها در واشنگتن مرتبط است. برخی محافل محافظه‌کار آمریکایی نزدیک به دولت ترامپ می‌گویند نمایندگان جمهوریخواه کنگره از ضعف تلاش‌های دولت ترامپ برای منزوی کردن ایران نگران هستند. به همین دلیل، نمایندگان جمهوریخواه خود را برای اتخاذ اقدامات جدید علیه ایران آماده می‌کنند. یک مقام بلندپایه جمهوریخواه کنگره، به وبگاه «واشنگتن‌فری‌بیکن» گفته «نمایندگان (کنگره) از درخواست به موقع پنس، معاون رئیس‌جمهور، از اروپا برای پایان دادن به توافق هسته‌ای قویا حمایت می‌کنند.»

اظهارات مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که آن‌ها از احتمال ناکامی تحریم‌هایشان علیه ایران نگران هستند و مایل‌اند اروپا هم به این تحریم‌ها بپیوندد. کنفرانس ورشو، همزمان با این نگرانی‌ها برگزار شده است. در واقع صحبت از ضعف تحریم‌های آمریکا علیه ایران در میان محافل محافظه‌کار واشنگتن به این معنا نیست که آن‌ها می‌خواهند در برابر ایران انعطاف نشان دهند. بلکه اینگونه ارزیابی‌ها با هدف ترغیب کاخ سفید به تشدید تحریم‌ها مطرح می‌شود.

اقدامات جدید دولت آمریکا، صنعت نفت ایران را هدف خواهد گرفت. یک مقام بلندپایه در کنگره گفته قطع تجارت مستمر نفتی ایران، بخش اصلی کارزار جدید فشار بر تهران خواهد بود. این منبع افزود: «(محمد جواد) ظریف درست می‌گوید که اقتصاد ایران تحت فشار دوام آورده است. اما این هیچ ارتباطی با اروپا ندارد. هرچند که اروپایی‌ها قطعا تلاش‌هایی (برای کمک به ایران) انجام داده‌اند. این به این دلیل است که دولت ترامپ به ایران اجازه داده یک میلیون بشکه در روز صادر کند و با بانک‌های سراسر جهان ارتباط داشته باشد.».

اما هنوز میان نهاد‌های مختلف دولت آمریکا درخصوص صفر کردن صادرات نفت ایران اجماعی وجود ندارد. در حالی که شورای امنیت ملی این کشور، قویا از قطع صادرات نفت ایران حمایت می‌کند، برخی مقامات وزارت خارجه آمریکا تمایلی به قطع کامل صادرات نفت ایران ندارند. این مقامات، حتی مایل‌اند برجام را از طریق اروپایی‌ها زنده نگه دارند.

ریچارد گولدبرگ، مسئول کارزار فشار بر ایران در شورای امنیت ملی، به همراه جان بولتون، مشاور امنیت ملی، برای صفر کردن صادرات نفت ایران تلاش می‌کنند. گولدبرگ اخیرا گفته معافیت تحریمی مشتریان اصلی نفت ایران تمدید نخواهد شد. آمریکا در نوامبر گذشته، همزمان با اعمال دور دوم تحریم‌های خود علیه ایران، که صادرات نفت ایران را هدف گرفت، به هشت مشتری نفت ایران معافیت موقت داد. حال این معافیت‌ها چندماه دیگر منقضی خواهند شد و اگر این معافیت‌ها تمدید نشوند، هر گونه خرید نفت از ایران ناقض تحریم‌های آمریکا خواهد بود.

به نظر می‌رسد که دولت ترامپ مایل است اعمال تحریم‌های جدید بر ایران را به کنگره بسپارد. منابع آمریکایی می‌گویند کاخ سفید و کنگره برای اعمال تحریم‌های اقتصادی جدید علیه ایران در هفته‌های آینده در حال همکاری هستند. تحریم‌هایی که توسط کنگره تصویب می‌شوند، رفع آن‌ها در آینده ممکن است دشوار باشد. حتی اگر رئیس‌جمهور آمریکا تغییر کند و رئیس‌جمهور جدید بخواهد تحریم‌ها را رفع کند، باید موافقت کنگره را جلب کند. به دست آوردن موافقت کنگره‌ای که همواره محل نزاع دو حزب بزرگ آمریکا –دمکرات و جمهوریخواه- است، کار آسانی نیست. کشمکش این روز‌های ترامپ با نانسی پلوسی و چاک شومر، رهبران دمکرات‌ها در کنگره، شاهدی بر این مدعاست.