فرارو- مدتی است که وضعیت داخلی عراق برهم ریخته و اعتراضاتی در نقاط مختلف ان انجام میشود و بعضا ایران در محوریت اعتراضات این گروهها قرار دارد که نتیجه ان آتش زدن کنسولگری ایران در بصره است و این نشان میدهد شرایط ایران برخلاف انتظار در افکار عمومی این کشور مطلوب نیست.
به گزارش فرارو بعد از گذشت چند روز از آغاز اعتراضات در بصره، معترضان به نشانه اعتراض به وضعیت معیشتی و امنیتی خود در برابر کنسولگری ایران در این استان تجمع کردند و هرچند بنابر برخی اخبار معترضان عنوان کرده بود ند قصد تعرض به کنسولگری را ندارند، اما ساعاتی بعد با حمله به این ساختمان انجا را به آتش کشیدند. در پی این ماجرا سریعا سفیر عراق در تهران به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید ایران به دولت عراق به خاطر اهمال نیروهای امنیتی در حفاظت از ساختمان سر کنسولگری به وی ابلاغ شد.
سپس بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن محکوم کردن این اقدام خلاف موازین و با یادآوری مسئولیت خطیر دولت عراق در حفاظت از اماکن دیپلماتیک، در عین حال نسبت به دستهای آشکار و پنهانی که در صدد تخریب روابط دوستانه دولت و ملت ایران و عراق هستند، هشدار داد و از دولت عراق خواست هر چه سریعتر نسبت به شناسایی، دستگیری و مجازات آمران و عاملان این جرم سنگین اقدام کنند. وی تأکید کرد: با توجه به اطلاع و هشدار قبلی به مقامات دولت عراق، بدیهی است مسئولیت هرگونه اهمال و تعلل امنیتی بر عهده دولت عراق بوده و انتظار داریم در شناسایی و اشد مجازات مهاجمان تعجیل کند.
بعد از آن بلافاصله برخی از مقامات عرقی از جمله نخسست وزیر، معاون رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و رهبر جریان حکمت ملی عراق این اقدام را محکوم و خواهان شناسایی این افراد شدند. با همه این تفاسیر، اما به نظر میرسد مدتی است که جو منفی علیه ایران بعد از انتخابات پارلمان این کشور در عراق شکل گرفته است که میتواند تاثیرات بسیاری بر روابط میان دو کشور داشته باشد.
ممکن است ایران تمام دستاوردهای خود در منطقه را از دست بدهد
در همین خصوص عماد آبشناس تحلیلگر مسائل عراق طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «مسائلی که این روزها در عراق رخ میدهد به دلیل این است که دشمنان ایران مانند آمریکا، عربستان و اسرائیل جنگ رسانهای شدیدی علیه ایران به راه انداخته اند و به عنوان مثال عربستان هزینههای کلانی انجام داده تا شرایط ایران در عراق به ویژه میان شیعیان این کشور متزلزل شود تا از این طریق بتوانند نفوذ جمهوری اسلامی را در عراق کاهش دهند. در همین راستا برخی از سیاستمداران خود فروخته که خودشان را به عربستان فروختند نیز بسیار تاثیر گذار بودند و به همین دلیل میبینیم که یک فضای ضد ایرانی در عراق شکل گرفته و در حال گسترش است.»
وی ادامه داد: «علاوه بر اینها در این میان نباید فراموش کنیم که هنوز حزب بعث عراق و داعش با چهرههای دیگر در این کشور فعال هستند و به همین دلیل میبینیم که در برخی از حزبهایی که امروزه در عراق فعالیت دارند، بعثیهای قدیمی نیز در آنها عضویت دارند و اینها نفرت بسیاری به ایران دارند و از هر شرایط و بحرانی سواستفاده میکنند تا بتوانند شرایط جمهوری اسلامی را در عراق روز به روز بدتر کنند.»
او افزود: «از طرف دیگر مدتی است که در عراق پارلمان تشکیل شده است، اما هنوز به دلیل اختلافاتی که در داخل مجلس وجود دارد، نتوانسته اند نخست وزیر تعیین کنند و عربستانیها و امریکاییها از یک طرف تلاش دارند که همه این مشکلات را به گردن ایران بی اندازند و اینگونه القا کنند که ایران به دنبال آن است که افراد وابسته به خود انتخاب شوند و حالا تلاش دارد که مانعی بر سر راه انتخاب نخست وزیر باشد؛ بنابراین در داخل عراق افراد وابسته به این کشورها نیز سعی میکنند این ادعا را در افکار عمومی جا بی اندازند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «مورد بعدی این است که همه میدانند هر سال برنامه اربعین بسیار با شکوه برگزار میشود و میلیونها زائر شیعه به کربلا میروند و این در حالی است که عربستان چند صد میلیون دلار سالانه خرج میکند که برای حفظ وجه خود مراسم حج را بدون مشکل برگزار کند، اما هر ساله این مراسم با اتفاقات و حواشی بسیاری همراه است. این در حالی است که حتی یک سوم افرادی که سالانه به کربلا میروند، به عربستان نمیروند این جمعیت بدون هیچ مشکلی مراسم خود را برگزار میکنند؛ بنابراین با توجه به اینکه آنها همیشه تلاش کردند عراق را تبدیل به سدی در برابر ایران کنند، اما حالا حتی مقامات ایرانی بدون نیاز به محافظ به عراق میروند و این یک شکست تمام عیار برای عربستانیها است؛ لذا الان تلاش دارند که هرطور شده این مراسم را امسال به هم بزنند و این آشوبها میتواند ابزاری برای رسیدن به این هدف باشد.»
وی در پاسخ به این سوال که در چنین شرایطی ایران باید چه رویکردی اتخاذ کند، گفت: «آنچه که این روزها با ان مواجه هستیم یک جنگ رسانهای است و متاسفانه ما خیلی آماتور با آن برخورد میکنیم؛ لذا به عقیده من جمهوری اسلامی باید تمرکز بیشتری معطوف به جنگ رسانهای کند تا به شکل حرفه با انها مواجه شویم. اگر ما قرار باشد این روند را ادامه دهیم، نه تنها عراق بلکه تمام دستاوردهای خود در حوزههای نظامی، سیاسی و امنیتی را از دست خواهیم داد؛ لذا باید رویکرد رسانهای خود را تغییر دهیم و با خلاقیت و مهارت بیشتری با دشمنان مواجه شویم.»
آبشناس در پایان گفت: «به عنوان مثال زمانی که ایران به خصوص در شهرهای مرزی با مشکل قطعی برق مواجه بود برخی از مقامات عراقی به دلیل دزدیهایی که انجام داده بودند و پولها را بالا کشیده بودند، تلاش کردند این مسئله به گردن ایران بیاندازند تا بتوانند خود را نجات دهند. به همین دلیل اعلام کردند که ایران است که مانع از رسیدن برق به عراق شده است. در حالی که ایران آن زمان با وجود مشکلات خودمان تلاش داشتیم کاری کنیم که برق عراق قطع نشود. اما آنقدر دشمن روی این مسئله مانور رسانهای داد که این به جامعه القا شد که ایران مقصر مشکل برق است و ما هم نتوانستیم کار خاصی انجام دهیم. به همین دلیل است که میگویم باید تمرکز بیشتری به مسئله جنگ رسانهای داشته باشیم.»
دولت عراق باید الان برادری خود را ثابت کند
همچنین صمد قائم پناه دیگر تحلیلگر مسائل عراق در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «به عقیده من اتفاقات اخیر به هیچ عنوان به نفع ایران نیست. زیرا با توجه به اینکه اشتراکات بسیاری میان ایران و عراق وجود دارد و رعایت تمایت ارضی، اما طبق مبانی که در اصول بین الملل شناخته شده، کشورها باید با رعایت حسن همجواری و عدم دخالت در امور یک دیگر، روابط خود را با همسایگان بهبود ببخشد نه اینکه مداوم دچار تنش شوند و به خصومت بی انجامد. ایران نیز همواره تلاش کرده است که از عراق حمایت کند و رابطه خود با انها را در یک وضعیت مناسب نگه دارد. به همین دلیل است که دیدیم در ۱۹۹۱ که آمریکا به عراق حمله کرد و چه بعد از جنگ که رژیم بعثی سقوط کرد و بعد از آن در ماجرای داعش، همواره تلاش کرده که از عراق حمایت کند.»
وی تصریح کرد: «بنابراین ایران طی چند دهه اخیر بعد از جنگ تحمیلی، حسن نیت خود را ثابت کرده است و حالا که همچین فضایی میان دو کشور ایجاد شده نوبت دولت عراق است که برادری خود را ثابت کند و مانع از این بشود که برخی دشمنان بیرونی مانند عربستان و اسرائیل و آمریکا در رابطه میان دو کشور، خللی ایجاد کنند. زیرا برخی از بیرون سعی دارند مشکلات عراق را بر گردن ایران بیاندازند و بعضیها هم از داخل عراق با انها همکاری میکنند و حالا این تفکر در افکار عمومی عراق ایجاد شده که این مقصر مشکلات این کشور است.»
او در پاسخ به این سوال که آیا پیش زمینههای قدیمی در عراق وجود دارد که حالا با چند اتفاق اینگونه نسبت به ایران واکنش نشان میدهند، عنوان کرد: «بله. به طور کلی یک سری زمینههای اجتماعی و فرهنگی و تاریخی در عراق وجود دارد که موجب شده از قدیم نگاه کاملا مثبتی به ایران نداشته باشند. اگر نگاهی به روابط عراق با ایران در دوران پهلوی بیاندازید میبینید که همواره میان دو کشور تنشهای بسیاری وجود داشته است و بعد از ان هم که انقلاب اسلامی پیروز شد، هشت سال جنگ میان دو کشور وجود داشته است و همچنان بخشی از جامعه عراق به واسطه همین مسائل نگاه مثبتی به ایران ندارند.»
او افزود: «در کنار اینها فضا سازیها رسانهای که طی این سالها انجام شده همه این مسائل در تفکر نسل جدید عراق نقش بسته است. البته در ایران هم این ماجرا صدق میکند. به همین دلیل است که میبینیم نسل جدید ایران نگاه خیلی مثبتی به عراق ندارد و وقتی خبری از منابع غیررسمی و حتی بعضا شایعه منتشر میشود، نسبت به عراقیها واکنش بسیار شدید و منفی نشان میدهند؛ بنابراین هر آنچه امروز در عراق اتفاق میافتد بخشی به دلیل همین تفکرات تاریخی است و بخشی دیگر فضا سازی رسانهای دشمنان.»
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه درباره تبعات ادامه این روند برای رابطه میان ایران و عراق گفت: «آینده رابطه میان ما و عراق بستگی به عملکرد دولت این کشور دارد که در برابر این اتفاقات چه اقدامات عملی انجام دهند. زیرا به هرحال به آتش کشیدن کنسولگری یک کشور دیگر یک عمل غیرقابل قبول در قوانین و عرف بینالمللی است و حالا باید دولت عراق پاسخگو باشد و عاملان این اتفاقات را شناسایی کند و مجازات کند و حسن نیت خود را ثابت کند و خسارت را بپردازد. زیرا به هرحال همانطور که میدانید تامین امنیت کنسولگری کشورها بر عهده کشور میزبان است و حالا باید دولت عراق ثابت کند که اتفاق اخیر از عهده آنها خارج بوده و آنها هیچ دخالتی در ماجرا نداشته اند.»