پیامدهای تک جنسیتی شدن رشته "زنان"

مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به مشکلات جامعه مامایی، ادغام رشته مامایی در دانشکده‌های پزشکی را خواستار شد.

به گزارش ایسنا، دکتر فاطمه ناهیدی ضمن تبریک روز جهانی ماما به جامعه مامایی کشور و با اشاره به قدمت و ارزش رشته مامایی در جوامع، عنوان کرد: رشته مامایی از اهمیت بالایی در جامعه برخوردار است؛ چراکه طی آن خدمات ارزنده‌ای به مادران و خانواده‌ها ارایه می‌شود، به عبارت دیگر ماماها به نوعی در راستای تامین سلامت مادران و نوزادان فعالیت می‌کنند.

تشدید مشکلات مامایی به دنبال تک جنسیتی شدن رشته تخصصی زنان

وی با بیان اینکه با این حال رشته مامایی هر از چندگاهی دستخوش بی‌مهری‌هایی قرار گرفته و با چالش‌هایی روبرو می‌شود، بیان کرد: با تک جنسیتی شدن رشته تخصصی زنان و به دنبال عدم اجرای قوانین تعریف شده از سوی برخی از بخش‌ها، مشکلات و چالش‌های رشته مامایی نیز بیشتر شد. این در حالیست که اگر قوانین، ارتباطات و وظایف مشخص شده برای هر گروه، اجرا و رعایت می‌شد، شاید این مشکلات بروز پیدا نمی‌کرد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: عدم رعایت قوانین و خروج از چارچوب‌های تعریف شده و شرح وظایفی که افراد برای آن تربیت شده‌اند، باعث بروز این مشکلات شده و به نوعی باعث شده که یک رشته بر رشته دیگری حاکم شود.

ناهیدی با بیان اینکه ماماها برای تامین سلامت مادران و انجام زایمان‌های طبیعی و فیزیولوژیک تربیت می‌شوند، عنوان کرد: قوانین و شرح وظایف به گونه‌ای تعریف شده که ماماها پس از فارغ‌التحصیلی برای انجام این وظایف وارد بازار کار شوند، ولی متاسفانه این جایگاه از آنان گرفته شده است.

افزایش سزارین به دنبال اعمال سیاست‌های نادرست

وی افزایش شدید آمار سزارین در کشور را نتیجه سیاست‌های نادرست خواند و افزود: سزارین روش طبیعی و روتین برای زایمان نیست و کلیه متخصصین نسبت به عوارض این عمل برای مادر و نوزاد آگاه هستند.

ناهیدی با اشاره به رواج زایمان‌های طبیعی و فیزیولوژیک در کشورهای مترقی و توسعه یافته، اظهار کرد: در تمام دنیا ماماها برای وظایف از پیش تعیین شده که همان انجام زایمان فیزیولوژیک، زایمان طبیعی و مراقبت‌های دوران بارداری و پس از آن و حتی سلامت دختران و زنان جامعه است، تربیت شده و در همان حیطه نیز وارد بازار کار می‌شوند، ولی متاسفانه در کشور ما پزشک متخصص بر ماما حاکم است و حرف اول و آخر را می‌زند که همین مساله جایگاه ماما را با چالش روبرو کرده و از طرف دیگر به کاهش آمار زایمان طبیعی منجر شده است.

مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تاکید کرد: باید شرایطی فراهم شود که ماماها در همان حیطه‌ای که برای آن تربیت شده‌اند وارد بازار کار شده، از آنها مسوولیت خواسته شود و در حیطه شرح وظایف تعریف شده تشویق شده و یا مورد مواخده قرار گیرند.

ناهیدی همچنین با تاکید بر اهمیت ترویج زایمان طبیعی در جامعه با هدف حفظ و ارتقای سلامت مادر و نوزاد و در اصل ارتقای سلامت روانی و اجتماعی خانواده و جامعه، تصریح کرد: تنها در شرایطی که جان مادر و نوزاد به طور واقعی و نه کاذب در خطر باشد، سزارین بهترین روش برای نجات جان آنان است، ولی در غیر اینصورت زایمان طبیعی و زایمان فیزیولوژیک بهترین و تنهاترین روش برای زایمان می‌باشد.

کاهش تمایل زنان ایرانی برای باردار شدن

وی همچنین با اشاره به کاهش تمایل زنان ایرانی برای باردار شدن، گفت: این نوع برخوردها در جامعه و انجام زایمان‌های سخت و یا سزارین یکی از مهم‌ترین دلایل این مساله است. بنابراین باید برای ترویج زایمان طبیعی، زایمان فیزیولوژیک و فرهنگ‌سازی در این راستا راهکارهای عملی و کارساز اندیشیده شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان اینکه در امر زایمان، متخصصین زنان تصمیم گیرنده نهایی بوده و در اکثر مواقع در لحظه آخر بنا به تشخیص آنان عمل سزارین انجام می‌شود، عنوان کرد: گاها این تشخیص می‌تواند تشخیص نهایی و قطعی نبوده و جان مادر و نوزاد واقعا در خطر نباشد.

وی با بیان اینکه بیش از ۵۵ درصد زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام می‌شود، افزود: آیا واقعا تمامی این ۵۵ درصد از مادران باردار دچار مشکل بوده و جان خود یا نوزادان‌شان در خطر است؟ مطمئنا اینگونه نیست و گاهی اوقات این تصمیم به دلیل زمان‌بر بودن زایمان طبیعی و سهولت انجام عمل سزارین، از سوی پزشکان متخصص اتخاذ می‌شود.

وی با بیان اینکه ماماها برای انجام همین کار و صرف وقت و زمان برای انجام زایمان طبیعی و زایمان فیزیولوژیک، تربیت می‌شوند، تصریح کرد: ماماها به نوعی تربیت شده‌اند که از اوایل دوران بارداری، مسوولیت مراقبت از مادران را بر عهده گرفته و به گذراندن سیر طبیعی این دوران برای انجام زایمان به روش طبیعی و یا به روش فیزیولوژیک کمک می‌کنند.

ضرورت فرهنگ‌سازی در جامعه برای ترویج زایمان طبیعی

وی با تاکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی در جامعه برای ترویج زایمان طبیعی، اظهار کرد: مهم‌تر از فرهنگ‌سازی در جامعه، اصلاح فرهنگ متخصصین و ماماها، هماهنگی و همکاری تنگاتنگ و کار تیمی آنهاست که باید عملی شود. باید دیدگاه متخصصان و ماماها به سمت ترویج زایمان طبیعی و فیزیولوژیک تغییر کند و به عبارت دیگر در درجه اول آنها هستند که باید بخواهند تا این مساله محقق شود.

نبود ارتباط تیمی بین ماما و متخصص

وی با انتقاد نسبت به نبود ارتباط تیمی بین ماما و پزشک متخصص، تصریح کرد: در شرایطی که عامل زایمان پزشک باشد، هرچقدر که ماما بخواهد و در این راستا تلاش کند، نمی‌توان مطمئن بود که این امر به انجام زایمان طبیعی و یا انجام زایمان فیزیولوژیک ختم می‌شود.

اهمیت تماس پوست با پوست مادر و نوزاد در زایمان طبیعی

ناهیدی با اشاره به تقویت ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایای زایمان طبیعی، عنوان کرد: در تمام مقالات و مجامع علمی دنیا بر ارجحیت زایمان طبیعی تاکید شده؛ چراکه مادرانی که به روش طبیعی و یا با روش فیزیولوژیک زایمان می‌کنند، قادر هستند خیلی سریع با نوزاد خود تماس پوست با پوست برقرار نموده و استرس نوزادشان را کاهش دهند و با این ارتباط نوزادان سالم‌تر، باهوش‌تر و آرام‌تری داشته باشند. طبق مطالعات انجام شده، این کودکان در آینده نیز از روابط اجتماعی قوی‌تری برخوردارند.

وی با بیان اینکه علی رغم وجود این باور در جامعه که مادران سزارینی، قادر به انجام زایمان طبیعی در بارداری‌های بعدی خود نیستند، تاکید کرد: این مساله صحت ندارد و انجام زایمان طبیعی در این شرایط امکانپذیر است. البته این مادران باید تحت نظر بوده و از مراقبت و کنترل بیشتری برخوردار شوند.

مدیرگروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به دیدگاه باز و مثبت وزیر بهداشت نسبت به این مساله، عنوان کرد: آقای دکتر هاشمی در این راستا در برابر خیلی از مسایل با هدف حفظ و ارتقای سلامت مادران ایستادگی کردند و با تشخیص صحیح بر اهمیت کار تیمی بین ماما و پزشک متخصص تاکید دارند.

یکی بودن دانشکده‌های مامایی و پرستاری بزرگ‌ترین ضربه را به آموزش وارد کرد

وی با انتقاد از تفکیک رشته مامایی از دانشکده‌های پزشکی، عنوان کرد: یکی از اشکالات عمده رشته مامایی از همان ابتدا و در زمان تاسیس دانشگاه‌های علوم پزشکی بوجود آمد، زمانی که بدون کار کارشناسی، ماما را از پزشکان متخصص در دانشکده پزشکی جدا کرده و در دانشکده پرستاری ادغام کردند.

وی با بیان اینکه یکی بودن دانشکده رشته‌های مامایی و پرستاری یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها را به آموزش دانشجویان مامایی وارد کرده است، گفت: دانشجوی مامایی باید به گونه‌ای تربیت شود که توانایی تشخیص بیماری و یا عارضه مادران باردار را داشته و تا جایی که در حیطه وظایفش تعریف شده نسبت به درمان اقدام کرده و در جایی که در حیطه وظایفش نیست، بیمار را به پزشک متخصص ارجاع دهد. بنابراین برای تربیت ماماهایی که توانایی تشخیص این عارضه ها را داشته باشند باید از پزشکان متخصص مختلف مثل متخصصین قلب، داخلی و غیره بهره گرفته شود که این متخصصان در دانشکده‌های پزشکی به آموزش دانشجو می‌پردازند نه در دانشکده پرستاری.

ناهیدی ادامه داد: ارتباط بین دانشجویان مامایی با پزشکان متخصص در دانشکده‌های پزشکی محقق می‌شود؛ چراکه در این صورت بخش آموزش دانشکده موظف به فراهم آوردن شرایطی برای ارایه آموزش به این دانشجویان بوده و در قبال دانشجویان خود مسئولیت دارد ولی تا زمانی که دانشجوی مامایی در دانشکده پرستاری تربیت شود، این مساله محقق نخواهد شد.

ضروت ادغام رشته مامایی در دانشکده‌های پزشکی

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به طراحی سند دانشگاه‌های نسل سوم و تاکید بر ارتقای آموزش و مهارت دانشجویان گروه پزشکی، تصریح کرد: در همین راستا، لازمه ارتقای آموزش دانشجویان مامایی و دسترسی آنان به پزشکان متخصص، تغییر برنامه آموزشی، چارت سازمانی و ادغام رشته مامایی در دانشکده‌های پزشکی است.

ناهیدی در خاتمه درباره آموزش دانشجویان مامایی در دانشکده‌های پزشکی و جدا شدن آنها از دانشکده پرستاری، تاکید کرد: امیدوارم که این طرح هر چه سریع‌تر اجرایی شده و دچار مرور زمان نشود؛ چراکه این مساله یک بحث صرفا صنفی نیست و به سلامت مادران و نوزادان جامعه مربوط می‌شود، بخصوص در شرایطی که کشور در آینده نه چندان دور با بحران جمعیت روبه رو خواهد شد باید برای پیشگیری و برون رفت از این بحران از همین امروز فکر اساسی کرده و چاره اندیشی نمود و تلاش کرد تا زمینه برای افزایش نرخ رشد جمعیت فراهم شود.