حمله تروریستی تهران مانعی پیچیده برای ترامپ

فرارو- واشنگتن- به‌ندرت پیش‌آمده که دولت ترامپ از ایران سخن بگوید و این کشور را به‌عنوان حامی اصلی تروریسم در جهان و تشنه‌ی سلاح‌های هسته‌ای معرفی نکند. روز چهارشنبه که کاخ سفید با تصاویر حملات داعش به تهران مواجه شد، بحثی داغ به وجود آمد: چگونه ترامپ می‌خواهد بدون نشان دادن خرسندی این حمله را محکوم کند؟

به گزارش فرارو به نقل از نیویورک‌تایمز، بسیاری از مقامات دولتی گفتند وقت زیادی برای ارائه بیانه‌ای کوتاه و مختصر گذاشته شد که در عین همدردی بگوید رفتار خود ایران سبب این حمله شده است.

ترامپ نوشت: "ما براى قربانیان بی‌گناه حملات تروریستى در ایران، و مردم ایران که اوقات چالش‌برانگیزی را تجربه می‌کنند، اندوهگین هستیم و دعا می‌کنیم. ما تأکید می‌کنیم که کشورهایى که از تروریسم حمایت می‌کنند، خطر قربانى شدن براى شرارتى که ترویج می‌دهند را تجربه می‌کنند."

این بیانه نقطه‌ی اوج دست‌وپا زدن ترامپ در سیاست‌های پیچیده خاورمیانه است که همچنین سعی دارد نقش مصلح در مناقشه میان قطر و دیگر کشورهای مسلمان سنی را بازی کند.

روز چهارشنبه برای دولت ترامپ یادآور این نکته بود که نمی‌توان با کشورهای جهان با منطق سیاه‌وسفید روبرو شد. "رابرت مالی" مقام سیاسی ارشد در مسائل خاورمیانه در دولت اوباما گفت: "این تصویری از اولویت‌ها و تناقضاتِ پیش روی دولت ترامپ است که حل‌وفصلش دشوار است. نمی‌توانند همه‌جانبه علیه ایران و همه‌جانبه علیه تروریسم و داعش باشند، و همزمان به شعار "اول آمریکا" پایبند بمانند."

روز سه‌شنبه، ترامپ در چند پیام توییتری از اقدام عربستان سعودی برای منزوی کردن قطر حمایت کرد و اتحاد خود با ریاض را اعلام کرد. اما در تغییر موضعی ناگهانی از شاه سلمان عربستان سعودی خواست لیستی از نارضایتی‌ها نسبت به قطر تهیه کند تا به آن‌ها رسیدگی شود.

این درخواست توسط "رکس تیلرسون" وزیر امور خارجه آمریکا پیگیری شد که زمانی مدیر اجرایی "اکسون مبیل" بود و رهبران سنی خلیج‌فارس را خوب می‌شناسد. از مقامات عربستان خواست تا برای به تحریم‌ها و اختلافات، لیستی از درخواست‌هایی که از دوحه دارند تهیه کنند.

"جیمز ماتیس" وزیر دفاع آمریکا در پایگاه هوایی العدیدِ قطر در ماه آوریل

در رایزنی‌های داخلی دولت ترامپ، آقای تیلرسون و "جیم ماتیس" وزیر دفاع بارها و بارها اشاره کردند که آمریکا نمی‌تواند ضرر ناشی از گسستگی روابط میان قطر و عربستان سعودی را متحمل شود. تقریباً 11 هزار سرباز آمریکایی در پایگاه هوایی العدید در خارج از دوحه مستقر هستند که از آنجا حملات هوایی علیه داعش مدیریت می‌شود.

قطری‌ها از تضاد بین اظهارات دولت و وزارت دفاع آمریکا و توییت های ترامپ علیه کشورشان شوکه شدند و از مقامات آمریکایی پرسیدند آیا اتحاد قدیمی میان آن‌ها در خطر است؟

روز چهارشنبه، ترامپ پیشنهاد داد در صورت لزوم هر دو طرف مناقشه را به کاخ سفید دعوت خواهد کرد و آقای تیلرسون را به‌عنوان میانجی در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد. همچنین، ترامپ از امیر قطر "شیخ تمیم بن حند آل ثانی" خواست حمایت مالی از گروه‌های تروریستی مانند "اخوان المسلمین" (که مصری‌ها و سعودی‌ها آن را تهدید بزرگی برای خود تلقی می‌کنند) را متوقف کند. اما همین اتهام متوجه عربستان سعودی نیز هست که از گروه‌های افراطی سنی حمایت مالی می‌کند.

تحلیلگران می‌گویند اظهارات و پیام‌های توییتری ترامپ در حمایت از سعودی‌ها به این پادشاهی جرئت داده و دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند عمان و کویت را مضطرب کرده است. این کشورها می‌ترسند اگر از سعودی‌ها یا اماراتی‌ها پیروی نکنند، به عاقبت قطر دچار خواهند شد.

در میان شکایت‌های عربستان از قطر که اغلب بر تأمین مالی افراط‌گرایان و شبکه خبری الجزیره (منتقد عربستان سعودی) تمرکز دارد، همکاری‌های این کشور با ایران نیز ذکر شده است. این موضوع بدون شک تردیدهای شخصیِ ترامپ درباره قطر را بیشتر کرده است.

درنهایت ترامپ به رهبران سعودی و قطر گفت که اگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس متحد باشند، مبارزه با داعش مؤثرتر خواهد شد. ترامپ روز چهارشنبه با "شیخ محمد بن زاید آل نهیان" ولیعهد ابوظبی در امارات نیز صحبت کرد تا بر اتحاد "شورای همکاری خلیج‌فارس" به‌عنوان راهی برای برقراری ثبات در منطقه تأکید کند، اما این اتحاد هرگز نباید در ازای حذف مبارزه با تروریسم باشد.

واکنش مردد ترامپ به حمله تروریستی ایران نشان داد که یکی از عواملی که مانعِ شکل‌گیری استراتژی واحد در خاورمیانه می‌شود، واشنگتن است.

دولت ترامپ در مورد چگونگی برخورد با ایران توافق نظر ندارد؛ گروهی بر آینده توافق هسته‌ای ایران تمرکز دارند و گروهی دیگر بر آینده کلی معاملات آمریکا با جمهوری اسلامی ایران.

جناحی در شورای امنیت ملی حضور دارند که به دنبال راهی برای برقراری مجدد تحریم‌های اقتصادی ایران هستند. اما این رویکرد ریسکِ برهم خوردن توافق هسته‌ای را در بردارد. مقاماتی مانند ماتیس و مک مستر معتقدند این توافق باید حفظ شود تا ایران به دنبال سلاح‌های هسته‌ای نرود.

اما مقامات دولتی آمریکا می‌گویند بعید است ترامپ بتواند در مبارزه با داعش وجه مشترکی با ایران پیدا کند. همچنین، کاخ سفید هنوز هیچ برنامه‌ای برای کنترل رقابت‌های رو به رشد میان ایران و عربستان ندارد.

نتیجه این می‌شود: همان‌طور که امروز آمریکا در وسط اختلاف عربستان و قطر قرار دارد، خیلی زود خود را میان ایران و عربستان گرفتار می‌بیند. روز چهارشنبه، ایران عربستان را به دست داشتن در حمله تروریستی در مجلس شورای اسلامی متهم کرد.

"کریم سجادپور" عضو ارشد برنامه خاورمیانه در بنیاد "کارنگی" برای صلح بین‌الملل گفت: "به نفع ترامپ است که تهران و ریاض را وادار به حل اختلافات و همکاری علیه داعش کند. خصومت و بی‌اعتمادی میان ایران و عربستان نتیجه‌ی جز افزایش مرگ‌ومیر غیرنظامیان در سوریه و یمن، افزایش پناه‌جویان اروپا و گسترش رادیکالیسم سنی و شیعه نخواهد داشت."

منبع: نیویورک‌تایمز

ترجمه: وب‌سایت فرادید