بزرگترین مانع زنان عربستان

فرارو- طبق گزارشی جدید از سازمان دیده‌بان حقوق بشر سیستم سرپرستی مردها در عربستان سعودی "مهم‌ترین مانع در تحقق حقوق زنان در این کشور است" و بر زنان بزرگ‌سالان و افراد زیر سن قانونی به یک اندازه تأثیر می‌گذارد.

به گزارش فرارو به نقل از نیوزویک، با وجود گام‌های کوچکی که توسط دولت عربستان برداشته شده، بازهم محدودیت‌های خارج از خانه، زنان را از تمام زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی محروم می‌کند. زنان باید برای تصمیم‌های مهم در زندگی خود از یک سرپرست مرد اجازه بگیرند؛ معمولاً پدر یا همسرشان، اما گاهی برادر یا پسر. سرپرستان مرد درباره سفر کردن زنان، ازدواج و حتی کار یا مراقبت‌های بهداشتی نیز تصمیم می‌گیرند و بر آن‌ها کنترل دارند.

کریستین بکرل محققی در دیده‌بان حقوق بشر در خاورمیانه و شما آفریقا می‌گوید: "عربستان سعودی گام‌هایی برای اصلاح سیستم سرپرستی برداشته است، اما می‌خواهیم به حد و میزان این اصلاحات و اینکه دقیقاً در چه زمینه‌هایی بوده بپردازیم." او می‌افزاید در هر گامی که به جلو برداشته می‌شود، یک محدودیت وجود دارد.

به گفته بکرل بزرگ‌ترین تغییر برای زنان عربستان سعودی در حوزه اشتغال زنان بوده است. دولت فعالانه زنان را تشویق می‌کند که وارد بازار کار شوند و زنان اکنون می‌توانند در اکثر بخش‌ها و زمینه‌ها کار کنند. بکرل گفت یکی از مهم‌ترین گام‌ها این است که اکنون زنان می‌توانند وکیل باشند، اما هنوز نمی‌توانند قاضی شوند.

کارفرمایان برای استخدام زنان به گرفتن تائید سرپرست نیازی ندارند؛ اما شرکت‌هایی که اجازه سرپرست را از زنان درخواست می‌کنند جریمه نمی‌شوند و پیگرد قانونی ندارد.

بکرل می‌گوید: "این بدان معناست که یک کارفرما چه در شرکت خصوصی و چه دولتی می‌تواند بدون ترس از تحریم از سوی دولت تصمیم بگیرد."

این یکی از مسائلی است که سعی داریم بر آن فشار بیاوریم. همیشه می‌شنویم که بسیاری از مقامات عربستان می‌گویند "این کار زمان می‌برد" یا "باید آرام جلو برویم". اما تمام این گام‌های کوچک را برداشته‌اند و آسمان به زمین نیامده است! بکرل می‌گوید: "چیزی که سعی داریم بگوییم این است که گوش کنید، این گام‌ها را برداشته‌اید اما هنوز نیاز دارید کارهای بیشتری انجام دهید. می‌توانید آن را عملی کنید و به نفعتان خواهد بود."

بین سپتامبر 2015 و ژوئن 2016، دیده‌بان حقوق بشر با پنجاه‌وچهار زن و هفت مرد سعودی درباره مسئله سرپرستی مصاحبه کرد. این مصاحبه به‌صورت الکترونیکی انجام شد زیرا از سال 2008 به کارکنان دیده‌بان حقوق بشر برای ورود به عربستان سعودی ویزا داده نمی‌شود.

در دهه گذشته، زنان سعودی حق رأی دادن و شرکت در انتخابات شورای شهر را پیدا کردند. این انتخابات پیروزی نمادین و قابل‌توجهی برای زنان بود؛ به‌خصوص که زنان بیش از ده سال برای این حق تلاش و فعالیت کرده بودند. همچنین دولت سعودی برنامه‌ای برای تحصیل زنان خارج از کشور ایجاد کرده است، اما هنوز هم زنان برای رفتن از کشور به اجازه سرپرست مرد نیاز دارند.

باوجود تصویب قانون مبارزه با خشونت‌های خانگی، خود این قانون مشکلات و ایرادات ریشه‌ای دارد، زیرا بازهم به سرپرستان مرد اجازه می‌دهد تا حدی بر روی وابستگان زن کنترل داشته باشند. در برخی موارد، مصالحه‌های خانوادگی از امنیت زنان مهم‌تر است. در اغلب موارد سرپرست، زنی که سعی به فرار کرده است را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهد.

بکرل می‌گوید: "می‌توانید تمام این گام‌های کوچک را بردارید و با خشونت خانگی مبارزه کنید. اما تا زمانی که قانون سرپرستی وجود دارد مردان ابزاری باورنکردنی برای سوءاستفاده و بهره‌برداری از زنان دارند."

ممنوعیت رانندگی زنان در این کشور مانع بزرگی در تغییر این قانون است. یک مطالعه در سال 2015 در میان پرستاران زن نشان داد که 27 درصد زنان به دلیل مشکلات حمل‌ونقل کار نمی‌کردند. زنان برای رفتن به‌جایی از یکی از مردان خانواده یا راننده کمک می‌گیرند که می‌تواند بسیار پرهزینه باشد. زنانی که با نشستن پشت فرمان ماشین به این قانون اعتراض می‌کنند معمولاً دستگیر می‌شوند.

در ماه ژوئن، شرکت Uber از صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان مبلغ 3.5 میلیارد دلار دریافت کرد که بزرگ‌ترین تزریق پول به این شرکت بود. قبل از این معامله، زنان از Uber سپاسگزار بودند. سال گذشته،برای اولین بار در کشور، این شرکت زنانی که می‌خواستند رأی بدهند را به رایگان به حوزه‌های رأی‌گیری می‌برد.

بکرل گفت: "این معامله صورت گرفت و زنان ناامید شدند. همیشه گفته می‌شود که این روند زمان‌بر است. دولت عربستان تنها این اقدامات را انجام می‌دهد تا به جلوه و ظاهر مشکل کمک کند؛ اما تلاشی برای حل ریشه‌ای آن ندارد."

"حاضرید پول زیادی را در یک شرکت سرمایه‌گذاری کنید اما حاضر نیستید قانون را تغییر دهید و بگذارید خود شهروندان رانندگی کنند و به‌جایی که می‌خواهند بروند؟"

دولت عربستان می‌تواند با چند تغییر فوری زندگی زنان را بهبود بخشد. ازجمله اجازه دادن به سفر بدون اجازه سرپرست، رانندگی و صدور پاسپورت برای زنان. همچنین دولت باید اطمینان حاصل کند که زنان می‌توانند از نهادهای دولتی بدون اجازه مردها خارج شوند.

وزارت امور خارجه عربستان به درخواست پاسخ به سؤالات نیوزویک درباره این مسئله اهمیتی نداد. دیده‌بان حقوق‌بشر نامه‌های زیادی به وزارتخانه‌های عربستان سعودی فرستاد اما از هیچ‌یک پاسخی دریافت نکرد.

بکرل گفت: "زنان سعودی زمان زیادی صبر کرده‌اند و نباید بیشتر از این برای اقدامات فوری دولت و داشتن زندگی بهتر منتظر بمانند."